اقدام ‌بهنگام برای بارداری بهترین روش مقابله با ناباروری است | هر چیزی به فصلش

ازدواج‌های دیرهنگام، تمایل‌نداشتن برای بارداری در سال‌های نخست زندگی مشترک و تعلل چند‌ساله در اقدام برای دومین بارداری، باوجود همه روش‌های نوین درمان ناباروری، فرصت تجربه پدر‌و‌مادر‌بودن، به‌ویژه مادری را از خیلی افراد گرفته است.

نویسنده معصومه متین نژاد

به گزارش شهرآرانیوز؛ «بین نخواستن با نتوانستن فرق است! یکی از آن جمله‌های فیلسوفانه است که همین چند روز پیش به‌معنای واقعی کلمه درکش کردم. وقتی دکتر آب پاکی را روی دستم ریخت و گفت: شما بدون اقدام برای پیشگیری از بارداری هم در همه این سال‌ها نمی‌توانستید باردار شوید!، باوجود اینکه با اصرار همسرم برای آزمایش‌های پیش از بارداری رفته بودم، این جمله همه هیبتم را فرو ریخت.

انگار در همه این سال‌ها به خودم و دیگران دروغ گفته بودم. باورش برای خودم هم کمی سخت است. من درست از همان لحظه عطش بارداری پیدا کردم و با همه وجودم می‌خواستم باردار شوم. رسیدن به مرز چهل‌سالگی ترس بیشتری از ناتوانی در باروری در وجودم ایجاد کرده بود، درست مانند کسی که به پایان خط رسیده است و قدرت هیچ تصمیم‌گیری ندارد.»

رنج و سردرگمی که محبوبه، یکی از دوستان صمیمی‌ام، به‌تازگی پیدا کرده است، این‌روز‌ها در حال‌و‌احوال خیلی از زوج‌ها می‌توان دید. ازدواج‌های دیرهنگام، تمایل‌نداشتن برای بارداری در سال‌های نخست زندگی مشترک و تعلل چند‌ساله در اقدام برای دومین‌بارداری، باوجود همه روش‌های نوین درمان ناباروری، فرصت تجربه پدر‌و‌مادر‌بودن، به‌ویژه مادری را از خیلی افراد گرفته است؛ به‌طوری‌که آمار‌ها نشان می‌دهد از هر پنج زوج ایرانی تقریبا یک زوج هرگز صاحب فرزند نمی‌شود.

مسئله‌ای که از نظر دکتر نیره خادم، متخصص زنان و زایمان و فلوشیب نازایی، نیز تنها‌راه‌حل عاقلانه برای مقابله با آن، ازدواج بهنگام و بارداری بموقع است. موضوعی که خیلی‌وقت‌ها متأثر از باور‌های نادرست ما درباره زمان مناسب برای بارداری و فرصت‌داشتن برای آن است؛ موضوعی که امروز می‌خواهیم با توجه به فرهنگ حاکم برجامعه دراین‌باره با کمک این متخصص مجرب، قدری درباره آن صحبت کنیم.

سن طلایی بارداری

بهترین سن برای بارداری در زنان، ۲۰ تا ۳۰ سالگی است. باوجود این سن، ۱۸ تا ۳۵ سالگی هم پذیرفتنی است؛ ولی کمتر یا بیشتر از آن با مشکلاتی برای مادر همراه است که نمی‌توان و نباید آن را نادیده گرفت. برای همین به بارداری خارج از این فاصله سنی، بارداری پرخطر می‌گویند.

شانس باروری در زنان در سن بیست‌تا‌سی‌سالگی حدود ۲۵ تا ۳۰‌درصد است و با رسیدن به مرز چهل سالگی به کمتر از ۱۰ درصد می‌رسد.

۱۸-

به موازات تبلیغات درباره بارداری‌های پرخطر در سن بالا، برخی تصور می‌کنند که هرچه سن بارداری کمتر باشد، بارداری بهتر و برای مادر کم‌خطرتر است؛ درحالی‌که بارداری کمتر از سن هجده سال نیز بارداری پرخطر نامیده می‌شود. علت آن، درحال‌رشد‌بودن اندام‌های تولید مثلی و تناسلی در این سن است که ممکن است خطراتی را برای مادر نوجوان و نوزادش داشته باشد. برای نمونه، احتمال مرگ ناشی از عوارض بارداری و زایمان در مادران نوجوان پانزده تا نوزده ساله، دو‌برابر مادران ۲۰ تا ۳۴ ساله و در مادران کمتر از پانزده سال، پنج برابر زنان بیش از بیست سال است. ناگفته نماند که این آسیب‌ها فقط جسمی نیستند و ابعاد مختلفی از زندگی یک مادر نوجوان را دربرمی‌گیرند.

۳۵+

با افزایش سن ازدواج، طبیعی است که شاهد بارداری‌های سن‌بالا هم باشیم. اتفاقی که درباره نخستین تجربه بارداری از اهمیت و حساسیت بیشتری هم برخوردار است، برای همین توصیه می‌شود دست‌کم نخستین تجربه بارداری در سن کمتر از سی‌وپنج‌سالگی اتفاق بیفتد. جدا از این مسئله، مهم‌ترین دلیلی که سبب می‌شود تا ما بارداری در سن بیشتر از سی‌وپنج‌سالگی را مناسب ندانیم. کاهش ذخیره تخمدانی زنان از این سن به بعد است که قدرت باروری آنها را از نظر کمی و کیفی به‌شدت کاهش می‌دهد. همچنین بیماری‌هایی که با بالارفتن سن، سلامت فرد را تهدید می‌کند، مانند دیابت و فشارخون که با ضریب بیشتری سلامت مادران باردار را درمعرض خطر قرار می‌دهد و مشکلاتی مانند سقط جنین و ناهنجاری‌های کروموزومی را بیشتر می‌کند.

۴۰+

بیشتر زنان در دهه ۴۰ زندگی خود یائسگی را تجربه می‌کنند؛ یعنی فاصله سنی ۴۵ تا ۵۰ سالگی که پایان سن باروری یک زن نامیده می‌شود. گفتیم بارداری بیشتر از سن سی‌وپنج‌سالگی پرخطر است و با کاهش کمی و کیفی ذخیره تخمدانی همراه است؛ ولی این به‌معنای آن نیست که هیچ زنی نباید در این سن باردار شود یا اگر باردار شود، فرزند معلول و ناتوانی خواهد داشت. به‌طورکل ما برای بارداری در سن بالا، حتی پنجاه‌سالگی، یک قاعده کلی داریم که در هر فردی باید اختصاصی و ویژه خود او در نظر گرفته شود:

تا وقتی که زنی عادت ماهانه می‌شود، عادت ماهانه او منظم است و فولیکول‌های خوبی در تخمدانش هست و از سلامت جسمی و عمومی خوبی نیز برخوردار است، می‌تواند باردار شود. فقط بارداری در سن بالا مراقبت‌های بیشتری می‌خواهد؛ چه پیش از بارداری و چه در دوران بارداری.

حفظ باروری

این روز‌ها روش‌های زیادی برای درمان ناباروری یا کمک به بارداری در سن بالا ابداع شده است، مانند فریز تخمک برای استفاده در سال‌های بعد. باهمه اینها تجربه‌های درمانی نشان می‌دهد هیچ روشی تضمین صددرصدی برای بارداری نیست و همچنان بارداری در سن مناسب آن بهترین گزینه است تا فرد در صورت داشتن مشکلات ناباروری فرصت بیشتری برای درمان هم داشته باشد.

۳۳ سالگی

به زنانی که آمادگی بچه‌دار‌شدن را ندارند، ولی در آینده بچه می‎خواهند، توصیه می‌شود تا پیش از سی‌وسه‌سالگی برای فریز تخمک یا جنین اقدام کنند. فریز تخمک به زنان مجرد و فریز جنین به زنان متأهل پیشنهاد می‌شود.