در حوزه علمیه به هنر بها داده می‌شود
جواد خانی، طلبه هنرمند جوان مشهدی، از زی طلبگی در هنر می‌گوید
غلامرضا زوزنی/ شهرآرانیوز - با اینکه تازه سه سال است که پا به عرصه طراحی گرافیک گذاشته، اما توانسته جای خود را در میان طراحان گرافیک باز کند. همه این پیشرفت را نیز مرهون عشق و علاقه چندین ساله‌ای است که به هنر دارد. جواد خانی، طلبه سال دهم حوزه علمیه است که سال ۱۳۷۲ متولد شده و در سال ۱۳۸۹ وارد حوزه علمیه و در مدرسه امام حسین (ع) مشغول تحصیل می‌شود. می‌گوید در رشته ریاضی تحصیل می‌کرده و با اینکه به گرافیک علاقه فراوانی داشته، اما دغدغه‌هایش او را به طرف کسب علم در حوزه علمیه می‌کشاند. الان هم در حال تحصیل در سطح دو و سه در مدرسه آیت‌ا... خوئی است.
وارد حوزه علمیه که می‌شود همه تمرکزش را روی درسش می‌گذارد. طراحی گرافیک را جسته، گریخته از دوره دبیرستان انجام می‌داده است. تا دو سه سال پیش که پایش به «نهضت مردمی پوستر انقلاب» باز می‌شود، تنها بعد از فراغت از درس آخر هفته‌ها چند ساعتی را برای خودش تمرین می‌کرده، اما جدی نبوده است. آشنایی‌اش با سید محمدرضا میری باعث می‌شود در دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی متعددی در تهران، قم و مشهد حضور یابد. الان بعد از گذشت سه سال کارش به جایی رسیده که طراحی‌هایش بر در و دیوار شهر‌های کشور آویخته می‌شود.
تلاش برای انتقال مفاهیم دینی
به نظر او میان فضای دینی و فضای هنری حلقه‌ای مفقوده وجود دارد. پر کردن این حلقه مفقوده، دغدغه خانی شده و تمام تلاشش را می‌کند تا فردی آگاه از آموزه‌های دینی و اسلامی باشد و از آن طرف در هنر به تبحر برسد: با اساتید حوزه و هنر که مشورت کردم همه‌شان متفق‌القول بودند که تنها فردی می‌تواند این حلقه را پر کند که خودش، هم درس دین خوانده و درک کرده باشد و هم با فضای هنری آشنایی داشته باشد. این شد که در ساعت فراغت از درس و بحث حوزه به هنر توجه بیشتری کردم. باید فردی که این دو جنبه را دارد، تلاش کند مفاهیم دینی که در انتقال آن به دیگران ضعف داریم را با زبان و ادبیات هنر انتقال دهد؛ که این مسئله در کنار اهمیتش، کار سختی نیز هست.
پیش از اینکه این طلبه هنرمند تصمیم بگیرد به حوزه علمیه برود، با افراد مختلف مشورت کرده و بعد از مشورت تصمیمش این شده که پا در راه کسب معارف دینی بگذارد. الان بعد از گذشت ده سال از تصمیمش خرسند است: با ورود به حوزه هم درکی از مفاهیم دینی پیدا کرده‌ام و دغدغه‌ها و علاقه‌های مذهبی‌ام را پاسخ می‌دهم، هم توانسته‌ام به فعالیت‌های فرهنگی که از نوجوانی با من همراه بوده بپردازم و هم فهمی که برای کار نیاز داشته‌ام از هنر کسب کنم.
هنرمند دانشگاه نرفته
او می‌گوید چندین کارگاه آموزشی برای طراحی گرافیک در استان‌های مختلف رفته و پای صحبت‌های استادان ملی فراوانی نشسته است. تحصیلات دانشگاهی در زمینه گرافیک را دنبال نکرده و هر کدام از کارگاه‌های آموزشی که رفته به اندازه یک ترم تحصیل در دانشگاه برایش آموزه به دنبال داشته‌است: در دانشگاه چیز زیادی به دانشجو نمی‌آموزند. بسیاری از مطالبی که در کلاس دانشگاه مطرح می‌شود یا کامل و جامع نیست و یا طرحشان ضرورتی ندارد. به نظرم با توجه به شرایطی که داشتم بهترین راه آموختن هنر، مطالعه و حضور در کارگاه‌های آموزشی و شاگردی استادان بزرگ گرافیک است. کارگاه‌هایی که در آن حضور یافته‌ام خروجی محور بوده‌اند و این باعث شده دغدغه‌های فرهنگی‌ام تأمین شود.
وقتی از او می‌خواهیم نمونه‌هایی از طراحی‌هایش که در مشهد و شهر‌های دیگر نمایش داده شده را نام ببرد، پاسخش این ذهنیت را برایمان ایجاد می‌کند که تنها فعالیتش برای مناسبت‌های ملی و مذهبی است. خودش چنین پاسخ می‌دهد: تنها کار فرهنگی انجام نمی دهم. کار‌های تجاری متعددی انجام داده‌ام. فعالیتم محدود به طراحی پوستر برای مناسبت‌ها نیست. پوستر‌های تبلیغاتی و لوگو‌های تجاری هم طراحی کرده‌ام و تجربه‌های متفاوتی در فضای هنر دارم.
اول درس
به گفته خانی چند سالی است فضا در حوزه علمیه برای طلبه‌هایی که به هنر گرایش دارند بازتر شده است. پیش از این با طلابی که علاقه‌هایی غیر از درس داشتند چندان همراهی نمی‌شد. هرگونه کار حاشیه‌ای در این فضای علمی، طلبه را از فشردگی درس و سنگینی بحث فاصله می‌دهد. او می‌گوید اوایل طلبگی‌اش این نوع گرایش‌ها در حوزه اصلا پذیرفته نبود: طلبه‌ای خوب بود که جدا به دنبال درسش می‌بود. الان هم همین‌طور است و من با این موافقم که طلبه باید در درجه نخست به دنبال درسش باشد. اما همه برای مجتهد شدن و فقیه شدن به حوزه علمیه وارد نمی‌شوند. بعضی‌ها برای انجام کار‌های جهادی و فرهنگی ساخته شده‌اند و این طلبه‌ها نیز بخشی از نیاز جامعه را تامین می‌کنند. بعضی‌ها برای فعالیت‌های کف میدان ساخته شده‌اند؛ برای اینکه بروند و در کنار مردم باشند پرورش یافته‌اند. نباید این دسته از طلبه‌ها را محدود به درس خواندن کرد. این رویکردی است که مدیریت حوزه علمیه در چند سال اخیر پیدا کرده و فضا را برای طلبه‌هایی که در کنار درس خواندن دغدغه‌های فرهنگی وهنری‌شان را دنبال می‌کنند باز کرده است. الان به فعالیت‌های هنری بیشتر بها داده می‌شود. حتی دیده‌ام که از طرف مرکز مدیریت حوزه علمیه کلاس‌های آموزشی برای طلاب و خانواده‌هایشان برگزار می‌شود. نظام حوزه این تغییر را پذیرفته و اگر هنوز با طلبه‌ای برای فعالیت هنری برخورد می‌شود رفتار‌های سلیقه‌ای است.
هنرمندی بی‌محابا ممنوع
جذابیت‌ها و لطافت فعالیت در فضای هنری وقتی در کنار سختی و خشکی تحصیل قرار می‌گیرد ممکن است هر طالب علمی را به اشتباه بیندازد و از راه علم‌اندوزی به‌در کند. خانی می‌گوید اگر طلبه‌ای بخواهد بی‌محابا وارد فضای هنری شود قطعا مانع تحصیلش می‌شود. آن فضای علمی که در حوزه وجود دارد با این رفتار‌ها افت خواهد کرد و این آسیب زننده است. طلبه باید بداند که قرار نیست یک تکنسین هنری شود. او باید مغز متفکر فضای هنری شود. باید با تحصیل علم در حوزه بتواند حلقه مفقوده پیوند میان دین و هنر را تکمیل کند. درست است که جذابیت‌های هنری بسیار زیاد است، اما وظیفه یک طلبه هنرمند چیز دیگری است. دیده‌ام طلبه‌ای که مخصوصا در پایه‌های پایین‌تر جذب فضا‌های هنری می‌شود از درس باز می‌ماند و رفته رفته تحصیل در حوزه را کنار می‌گذارد.
وارد حوزه علمیه که می‌شود همه تمرکزش را روی درسش می‌گذارد. طراحی گرافیک را جسته، گریخته از دوره دبیرستان انجام می‌داده است. تا دو سه سال پیش که پایش به «نهضت مردمی پوستر انقلاب» باز می‌شود، تنها بعد از فراغت از درس آخر هفته‌ها چند ساعتی را برای خودش تمرین می‌کرده، اما جدی نبوده است. آشنایی‌اش با سید محمدرضا میری باعث می‌شود در دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی متعددی در تهران، قم و مشهد حضور یابد. الان بعد از گذشت سه سال کارش به جایی رسیده که طراحی‌هایش بر در و دیوار شهر‌های کشور آویخته می‌شود.
تلاش برای انتقال مفاهیم دینی
به نظر او میان فضای دینی و فضای هنری حلقه‌ای مفقوده وجود دارد. پر کردن این حلقه مفقوده، دغدغه خانی شده و تمام تلاشش را می‌کند تا فردی آگاه از آموزه‌های دینی و اسلامی باشد و از آن طرف در هنر به تبحر برسد: با اساتید حوزه و هنر که مشورت کردم همه‌شان متفق‌القول بودند که تنها فردی می‌تواند این حلقه را پر کند که خودش، هم درس دین خوانده و درک کرده باشد و هم با فضای هنری آشنایی داشته باشد. این شد که در ساعت فراغت از درس و بحث حوزه به هنر توجه بیشتری کردم. باید فردی که این دو جنبه را دارد، تلاش کند مفاهیم دینی که در انتقال آن به دیگران ضعف داریم را با زبان و ادبیات هنر انتقال دهد؛ که این مسئله در کنار اهمیتش، کار سختی نیز هست.
پیش از اینکه این طلبه هنرمند تصمیم بگیرد به حوزه علمیه برود، با افراد مختلف مشورت کرده و بعد از مشورت تصمیمش این شده که پا در راه کسب معارف دینی بگذارد. الان بعد از گذشت ده سال از تصمیمش خرسند است: با ورود به حوزه هم درکی از مفاهیم دینی پیدا کرده‌ام و دغدغه‌ها و علاقه‌های مذهبی‌ام را پاسخ می‌دهم، هم توانسته‌ام به فعالیت‌های فرهنگی که از نوجوانی با من همراه بوده بپردازم و هم فهمی که برای کار نیاز داشته‌ام از هنر کسب کنم.
هنرمند دانشگاه نرفته
او می‌گوید چندین کارگاه آموزشی برای طراحی گرافیک در استان‌های مختلف رفته و پای صحبت‌های استادان ملی فراوانی نشسته است. تحصیلات دانشگاهی در زمینه گرافیک را دنبال نکرده و هر کدام از کارگاه‌های آموزشی که رفته به اندازه یک ترم تحصیل در دانشگاه برایش آموزه به دنبال داشته‌است: در دانشگاه چیز زیادی به دانشجو نمی‌آموزند. بسیاری از مطالبی که در کلاس دانشگاه مطرح می‌شود یا کامل و جامع نیست و یا طرحشان ضرورتی ندارد. به نظرم با توجه به شرایطی که داشتم بهترین راه آموختن هنر، مطالعه و حضور در کارگاه‌های آموزشی و شاگردی استادان بزرگ گرافیک است. کارگاه‌هایی که در آن حضور یافته‌ام خروجی محور بوده‌اند و این باعث شده دغدغه‌های فرهنگی‌ام تأمین شود.
وقتی از او می‌خواهیم نمونه‌هایی از طراحی‌هایش که در مشهد و شهر‌های دیگر نمایش داده شده را نام ببرد، پاسخش این ذهنیت را برایمان ایجاد می‌کند که تنها فعالیتش برای مناسبت‌های ملی و مذهبی است. خودش چنین پاسخ می‌دهد: تنها کار فرهنگی انجام نمی دهم. کار‌های تجاری متعددی انجام داده‌ام. فعالیتم محدود به طراحی پوستر برای مناسبت‌ها نیست. پوستر‌های تبلیغاتی و لوگو‌های تجاری هم طراحی کرده‌ام و تجربه‌های متفاوتی در فضای هنر دارم.
اول درس
به گفته خانی چند سالی است فضا در حوزه علمیه برای طلبه‌هایی که به هنر گرایش دارند بازتر شده است. پیش از این با طلابی که علاقه‌هایی غیر از درس داشتند چندان همراهی نمی‌شد. هرگونه کار حاشیه‌ای در این فضای علمی، طلبه را از فشردگی درس و سنگینی بحث فاصله می‌دهد. او می‌گوید اوایل طلبگی‌اش این نوع گرایش‌ها در حوزه اصلا پذیرفته نبود: طلبه‌ای خوب بود که جدا به دنبال درسش می‌بود. الان هم همین‌طور است و من با این موافقم که طلبه باید در درجه نخست به دنبال درسش باشد. اما همه برای مجتهد شدن و فقیه شدن به حوزه علمیه وارد نمی‌شوند. بعضی‌ها برای انجام کار‌های جهادی و فرهنگی ساخته شده‌اند و این طلبه‌ها نیز بخشی از نیاز جامعه را تامین می‌کنند. بعضی‌ها برای فعالیت‌های کف میدان ساخته شده‌اند؛ برای اینکه بروند و در کنار مردم باشند پرورش یافته‌اند. نباید این دسته از طلبه‌ها را محدود به درس خواندن کرد. این رویکردی است که مدیریت حوزه علمیه در چند سال اخیر پیدا کرده و فضا را برای طلبه‌هایی که در کنار درس خواندن دغدغه‌های فرهنگی وهنری‌شان را دنبال می‌کنند باز کرده است. الان به فعالیت‌های هنری بیشتر بها داده می‌شود. حتی دیده‌ام که از طرف مرکز مدیریت حوزه علمیه کلاس‌های آموزشی برای طلاب و خانواده‌هایشان برگزار می‌شود. نظام حوزه این تغییر را پذیرفته و اگر هنوز با طلبه‌ای برای فعالیت هنری برخورد می‌شود رفتار‌های سلیقه‌ای است.
هنرمندی بی‌محابا ممنوع
جذابیت‌ها و لطافت فعالیت در فضای هنری وقتی در کنار سختی و خشکی تحصیل قرار می‌گیرد ممکن است هر طالب علمی را به اشتباه بیندازد و از راه علم‌اندوزی به‌در کند. خانی می‌گوید اگر طلبه‌ای بخواهد بی‌محابا وارد فضای هنری شود قطعا مانع تحصیلش می‌شود. آن فضای علمی که در حوزه وجود دارد با این رفتار‌ها افت خواهد کرد و این آسیب زننده است. طلبه باید بداند که قرار نیست یک تکنسین هنری شود. او باید مغز متفکر فضای هنری شود. باید با تحصیل علم در حوزه بتواند حلقه مفقوده پیوند میان دین و هنر را تکمیل کند. درست است که جذابیت‌های هنری بسیار زیاد است، اما وظیفه یک طلبه هنرمند چیز دیگری است. دیده‌ام طلبه‌ای که مخصوصا در پایه‌های پایین‌تر جذب فضا‌های هنری می‌شود از درس باز می‌ماند و رفته رفته تحصیل در حوزه را کنار می‌گذارد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
