کتاب‌های بدون لایک

محمدناصر حق‌خواه - انتشار کتاب‌هایی که اسم بازیگران مشهور روی جلد آن‌ها خورده است، اتفاق جدیدی نیست، مثلا همین امروز از کتاب جدید شیلا خداداد رونمایی می‌شود؛ بازیگری که با سریال «مسافری از هند» به شهرت رسید و چند وقت اخیر را در اینستاگرام، حسابی به تبلیغ کتاب جدیدش مشغول است. «بعضی رازها را نباید نگه داشت» کتابی درباره کودک‌آزاری به قلم «جینین ساندرز» است که شیلا خداداد آن را ترجمه کرده است و قرار است به‌زودی وارد بازار نشر شود. اما در یکی‌دو هفته گذشته انتشار متن و تصاویر دو کتاب ضعیف از دو هنرپیشه معروف، داد مردم و کاربران فضای مجازی را درآورد و حالا خیلی‌ها نگرانند که شیلا خداداد هم به جمع سلبریتی‌هایی که کتاب‌های نازل چاپ می‌کنند، اضافه شود. این حرف‌وحدیث‌ها بهانه‌ای شد تا نگاه کوتاهی بیندازیم به موضوع نویسنده شدن برخی سلبریتی‌ها.

افتضاح ادبی رهنما و اوتادی
‏ کتاب شعر جدید بهاره رهنما و همچنین کتاب لیلا اوتادی هفته قبل، یکی از سوژه‌های داغ فضای مجازی بود؛ کتاب‌هایی که پر از نوشته‌های سطحی بود و همین موضوع باعث اعتراض و واکنش‌های شدید کاربران فضای مجازی شد: «قطعا کتاب شعر ‎بهاره رهنما بعد از حمله مغول، فجیع‌ترین قتل‌عام در حوزه ادبیات فارسی بود.» کاربر دیگری با اشاره به بخشی از شعر لیلا اوتادی(من تو بوده‌ام، تو تو بوده‌ای، ما تو بوده‌ایم) نوشت: «‏من توام، تو منی، اون تویه، آن‌ها مایند، ما اوناییم، ایشانم اوشانند، حالا کی کیه؟» یک نفر هم با بررسی اشعار این دو هنرپیشه به فرمول جدیدی برای شعر گفتن رسیده بود: «‏شما الان سه‌تا از وسایل اطرافتو نگاه کن، باهاشون یه جمله بساز، تهشم یه سه نقطه بذار، می‌شه یه شعر نو، می‌تونی بری چاپ کنی.» کاربر دیگری با اشاره به عبارت «‏ترجیح می‌دادم روزم را با صبح آغاز کنم...» در شعر بهاره رهنما نوشت: «چرا مسخره می‌کنید؟ راست می‌گه خب! آخه ماها همه روزمون رو با شب آغاز می‌کنیم نه صبح!»
دفاع این سلبریتی‌ها که به پشتوانه شهرت و سرمایه‌شان وارد امر نوشتن و چاپ کتاب می‌شوند، معمولا این است که می‌گویند ما کاری را که دوست داریم، می‌کنیم و هرکس دیگری هم که می‌خواهد، می‌تواند چنین کاری بکند. شاید در نگاه اول این ادعا درست باشد اما ماجرا فقط این نیست؛ کسی که کتابی منتشر می‌کند، قبل از هر چیز باید خودش را برای نقد شدن آماده کند؛ مشکل اینجاست که برخی سلبریتی‌ها با کمترین میزان آگاهی از داستان‌نویسی و شاعری، کتاب چاپ می‌کنند و انتظار دارند هیچ نقد منفی به آثارشان وارد نشود و بتوانند به نام خودشان، اعتباری جدید ببخشند و البته درآمدی هم کسب کنند.

آدم‌های حسابی!
از آثار ادبی ضعیف برخی سلبریتی‌ها گفتیم، پس باید بگوییم برخی بازیگران هم هستند که اتفاقا آثار ادبی که نوشتند، مثل خودشان درست‌وحسابی است. آن‌ها طوری کار می‌کنند که بتوانند از آن دفاع کنند و از نقد منتقدان هم هراسی ندارند؛ مثلا رضا کیانیان چند کتاب در حوزه بازیگری دارد و یک کتاب هم از مراودات اجتماعی‌اش با مردم نوشته که آثار قابل قبولی هستند. یا ترانه علیدوستی در حوزه‌ای که کارش است، یعنی ادبیات نمایشی دست به ترجمه نمایشنامه‌های خارجی می‌زند؛ از این هم ناراحت نمی‌شود اگر کتابش توسط مترجمان زبده مورد نقد قرار بگیرد و به قولی جایگاهش را در ترجمه کتاب می‌داند. این‌ها را گفتیم تا بدانید درکنار بهاره رهنماها و لیلا اوتادی‌ها، سلبریتی‌های دیگری هم هستند که بی‌ادعا و حاشیه، وارد حوزه‌ کتاب می‌شوند و مثل یک فرد عادی که حق دارد اثرش را به بازار ارائه کند و خود را محق می‌بیند که زیر تازیانه نقد قرار بگیرد، با خود و اثرشان برخورد می‌کنند.
درباره شیلا خداداد هم باید گفت اگرچه بازیگر ترازاولی نیست ولی از وقتی بچه‌دار شد و در نقش مادرانه‌اش فرورفت، خیز برداشت برای ترجمه کتاب‌هایی در حوزه تربیت کودکان.
او نه دست به خلق آثار سطحی ادبی زده است و نه ادعای شاعری و نویسندگی می‌کند و نه در دنیای عجیب‌وغریب و دور از زندگی خودش، سیر می‌کند و به احتمال زیاد، او و آثارش را می‌توان به بخش موفق فعالیت سلبریتی‌ها در حوزه کتاب اضافه کنیم.