اصلاح‌طلبی جامعه‌محور؛ بازگشت به مردم

علی قدیری/شهرآرانیوز - اصلاح‌طلبان تا پیش از انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، یعنی از فاصله زمانی سال ۹۲ تا سال ۹۸، توانستند در انتخابات گوناگون باوجود تمامی مسائل موجود، به پیروزی برسند، با این حال بدنه درخورتوجه حامی آنان، از عملکرد آنان در بخش‌های مختلف حاکمیت رضایت کافی ندارند و این سبب شده است تا انتقاداتی به برخی چهره‌ها و گروه‌های اصلاح‌طلب، از سوی بدنه حامی گذشته آنان وارد شود.

همین انتقادات، گفتگو‌های دامنه‌داری را در درون گفتمان اصلاح‌طلبی سبب شده است. برخی از لزوم اصلاحِ اصلاحات می‌گویند و برخی دیگر معتقدند اصلاح‌طلبان باید به جای اصلاحات بوروکراتیک به اصلاحات دموکراتیک نظر داشته باشند و نگاهشان به جای قدرت، معطوف به جامعه باشد و درنتیجه از اصلاح‌طلبی جامعه‌محور سخن می‌گویند. اما پرسش این است که اصلاح‌طلبی جامعه‌محور چیست؟ باوجود وجوه مشترک برخی نظرها، هنوز پاسخ روشنی برای این پرسش وجود ندارد.

در همین زمینه مظفر علیزاده، دبیر مجمع نیرو‌های خط امام استان خراسان رضوی، در گفتگو با شهرآرانیوز، در تعریف اصلاح‌طلبی جامعه‌محور گفت: «اصلاح‌طلبی تنها آقای الف و ب نیست. ما اگر بخواهیم جامعه را تنها با تفکر گروهی معدود پیش ببریم، بنیان جامعه از بین می‌رود. ما باید مردم را به صحنه بیاوریم. این درست نیست که تنها یک گروه خاص یا یک شخص خاص برای همه تصمیم بگیرند. اعتقاد راسخ اصلاح‌طلبی این است که اگر مردم خود درباره مسائل مختلف جامعه تصمیم بگیرند، آن زمان خود مسئولیت را می‌پذیرند. اگر جامعه را کنار بگذاریم، مردم در فرایند‌ها مشارکت نخواهند کرد و مردم‌سالاری هم بی‌معنی می‌شود. مردم‌سالاری یعنی اگر مردم چیزی را نخواهند، ما اجازه نداریم بگوییم مردم نمی‌توانند تصمیم بگیرند».

وی همچنین در پاسخ به اینکه در نگرش اصلاح‌طلبی جامعه‌محور، اصلاح‌طلبان چگونه باید میان جامعه و قدرت، تعامل و توازن ایجاد کنند، گفت: «این اشتباه است که اصلاح‌طلبان تنها هدفشان قدرت باشد. اما از سوی دیگر این هم اشتباه است که اصلاح‌طلبان مسیری را مشخص کنند و دیگرانی بخواهند آن را عملیاتی کنند؛ چون ممکن است آن‌ها اساسا اعتقادی به این مسیر نداشته باشند. در سال‌های نخست انقلاب، برخی این ایده را داشتند که امام‌خمینی (ره) همه‌چیز را مشخص کرده‌اند، حال امور را به دیگر گروه‌ها بسپارند. امام تصمیم گرفته بودند چنین کنند، اما وقتی دیدند گروه‌ها بد عمل می‌کنند، ایشان خود وارد صحنه شدند. درنتیجه ما زمانی می‌توانیم افکارمان را در جامعه اجرا کنیم که در قدرت باشیم و بتوانیم تصمیم‌گیری کنیم. پس به قدرت، تنها به این دلیل باید توجه کرد. اما اگر هدف قدرت اشتباه تعیین شود، آن زمان دیگر هدف اصلی یعنی جامعه و مردم‌سالاری فراموش می‌شود. باید بستر اصلی فعالیت سیاسی را مردم بدانیم و با حمایت مردم به قدرت برسیم تا بتوانیم خواسته آنان را عملیاتی کنیم».

در همین زمینه، حجت‌الاسلام حسین انصاری‌راد، نماینده ادوار مجلس و فعال سیاسی اصلاح‌طلب، نیز در گفتگو با شهرآرا در پاسخ به این سوال که در شرایط کنونی، لزوم اصلاح‌طلبی جامعه‌محور چیست و چرا این موضوع در میان اصلاح‌طلبان مطرح شده است، گفت: «مردم باید از اصلاح‌طلبی خیری ببینند و اثر حضور آنان در عرصه‌های تصمیم‌گیری را در زندگی خود احساس کنند. معنای اصلاح‌طلبی این است که کشور از اصولی که در قانون اساسی مشخص شده است و انقلاب برای همان محقق شد، حراست کند. اهداف انقلاب چه بود؟ استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی، حاکمیت ملی، حاکمیت قانون و اخلاق، آزادی، عدالت، سیاست‌گذاری مبتنی بر علم، عمران، آبادی و پیشرفت و سیاست نه شرقی نه غربی. این‌ها جزو مسلمات قانون اساسی و اهدافی است که انقلاب برای تحققشان اتفاق افتاده است. اصلاح‌طلبی بازگشت به همین خواست‌های مردم در روز‌های نخست انقلاب است. اگراصلاح‌طلبی بدین معنا نباشد و مردم با حضور اصلاح‌طلبان در حاکمیت، احساس تغییر نکنند، طبیعتا از اصلاح‌طلبی و اصلاح‌طلبان ملول می‌شوند کما اینکه شده‌اند».

وی با اشاره به تجربه دولت اصلاحات افزود: «اینکه در دولت اصلاحات، مردم از این دولت رضایت نسبی داشتند، از یک سو به‌سبب نزدیکی به همان خواسته‌های مردمی است که از آن نام بردم و از سوی دیگر اگر دولت اصلاحات نتوانست برخی اهدافی که اعلام کرده بود را عملی کند، رئیس دولت اعلام کرد که ما موفق نشدیم و تاحدی دلایل آن را بیان کرد. اخلاص ایشان از نظر مردم محترم شمرده شد و به همین دلیل هنوز هم بقایایی از اعتماد و احترام مردم را نسبت‌به ایشان می‌توان دید. اما آقای روحانی و جماعت همراهشان بسیاری از همین شعار‌های اصلاح‌طلبی را دادند، ولی هم نتوانسته‌اند این شعار‌ها را عملیاتی کنند و هم نتوانسته‌اند مردم را اقناع کنند. وقتی نمی‌توانیم وعده‌های خود را عملی کنیم، باید با مردم سخن بگوییم و آنان را اقناع کنیم و این وجوه مختلفی دارد؛ یک وجه آن همانند کاری است که رئیس دولت اصلاحات انجام داد و از مردم عذرخواهی کرد. درنتیجه اصلاح‌طلبی باید مفید باشد، وگرنه از دور عاملیت سیاسی خارج می‌شود».