حجتالاسلام مهدی شریعتیتبار در گفتوگو با شهرآرانیوز، با اشاره به معنای اربعین و جایگاه عدد چهل در آموزههای قرآنی و اسلامی، این عدد را نماد بلوغ، کمال و رشد یک جریان معرفی کرد و اظهار داشت: بر اساس آیات قرآن و روایات معصومین (ع)، عدد چهل همواره نشانهای از رسیدن به مرحلهای از پختگی و بالندگی معنوی است.
پژوهشگر تاریخ اسلام افزود: در قرآن کریم، هنگامی که خداوند با حضرت موسی (ع) برای نزول تورات و مناجات وعده گذاشت، این قرار در قالب چهل روز و چهل شبانهروز منعقد شد.
وی افزود: همچنین در آیه شریفه «وَبَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً» به بلوغ و کمال انسان در چهلسالگی اشاره شده است.
پژوهشگر تاریخ اسلام ادامه داد: در روایات نیز نمونههای متعددی وجود دارد که بر اهمیت این عدد تأکید میکند؛ از جمله حدیث معروفی که میفرماید: «هر کس چهل روز خود را برای خدا خالص کند، چشمههای حکمت از قلبش بر زبانش جاری میشود». همچنین در منابع معتبر آمده است که آسمان و زمین و فرشتگان، چهل روز برای امام حسین (ع) عزادار بودند و این نشاندهنده عمق جایگاه این عدد در فرهنگ دینی است.
این پژوهشگر تاریخ اسلام در بخش دیگر سخنان خود در تبیین جایگاه زیارت اربعین با بیان اینکه زیارت، یک فرهنگ و مکتب در اسلام است، گفت: زیارت نه تنها یک عمل عبادی بلکه یک پیمان و میثاق با صاحب قبر است که موجب تعظیم شعائر اسلامی و ایجاد برکات فراوان میشود. اما در میان تمام ائمه معصومین (ع)، زیارت اربعین بهطور ویژه مختص امام حسین (ع) است و در روایات تأکید فراوانی بر آن شده است.
وی خاطرنشان کرد: هیچیک از پیامبر اکرم (ص) یا سایر ائمه (ع) زیارت اربعین ندارند، در حالی که برای امام حسین (ع) زیارت در روز اربعین وارد شده و مستحب شمرده شده است. حتی امام عسکری (ع) این زیارت را یکی از نشانههای ایمان معرفی کردهاند.
شریعتیتبار در ادامه سخنان خود با اشاره به پیشینه پیادهروی اربعین، آن را سنتی ریشهدار در طول تاریخ دانست و گفت: برخلاف تصور برخی که این حرکت عظیم را پدیدهای جدید میدانند، پیادهروی برای زیارت امام حسین (ع) سابقهای طولانی در فرهنگ شیعی دارد.
وی گفت: نخستین زائر اربعین، جابر بن عبدالله انصاری، از صحابه بزرگ پیامبر (ص) بود که در اربعین نخست خود را به کربلا رساند. او بخشی از مسیر را به صورت پیاده طی کرد تا با گامهای خود به زیارت امام حسین (ع) مشرف شود. این اقدام نمادین، آغازگر فرهنگی شد که در طول قرون ادامه یافته است.
شریعتی تبار ادامه داد: بسیاری از فقها و علمای بزرگ نیز در طول تاریخ این سنت را زنده نگه داشته و حتی در آثار فقهی، فضیلت پیادهروی به زیارت حسین (ع) مطرح شده است.
این کارشناس مذهبی با اشاره به روایات موجود در این زمینه گفت: در روایات آمده است که «هر کس به زیارت حسین (ع) برود، خداوند به ازای هر گام او هزار حسنه مینویسد و هزار گناه از پرونده او پاک میکند».
وی افزود: این فضیلت نشاندهنده اهمیت سختی و مشقت در اعمال عبادی است؛ چرا که بر اساس قاعده «افضل الاعمال احمزها»، برترین اعمال، آنهایی هستند که با تحمل سختی همراه باشد. از همین رو، پیادهروی به کربلا به عنوان یک عبادت دشوار، اما پرفضیلت مورد تأکید قرار گرفته است.
شریعتیتبار در ادامه با اشاره به راهپیمایی باشکوه اربعین در دوران معاصر گفت: امروز این اجتماع عظیم به بزرگترین گردهمایی مذهبی جهان تبدیل شده است؛ اجتماعی که هیچ قدرت سیاسی یا اقتصادی در دنیا توان برگزاری آن را ندارد. میلیونها نفر از سراسر جهان، از مسلمان و غیرمسلمان، با عشق به امام حسین (ع) و با پیام آزادیخواهی، عدالتطلبی و ظلمستیزی در این حماسه شرکت میکنند.
وی ادامه داد: این حرکت علاوه بر ابعاد معنوی، دارای دستاوردهای فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی است و میتواند نقش مهمی در ایجاد همگرایی امت اسلامی و معرفی پیام عاشورا به جهانیان ایفا کند.
وی در پایان تأکید کرد: پیادهروی اربعین و زیارت امام حسین (ع) نباید صرفاً به جنبه ظاهری آن محدود شود، بلکه زائران باید پیامهای اخلاقی، سیاسی و فرهنگی این حرکت را درک کرده و آن را در زندگی خود جاری سازند. اربعین یک دانشگاه بزرگ است که آموزههای آن بر پایه عزت، آزادی، عدالت و ایستادگی در برابر ظلم استوار است؛ همان ارزشهایی که در قیام عاشورا متجلی شد و تا امروز الهامبخش آزادگان جهان است.