معرفی کتاب «نیما یوشیج در یادداشت‌هایش» نوشته ایرج پارسی‌نژاد

امیررضا زاتی | شهرآرانیوز، ایرج پارسی‌نژاد، که با آثاری چون «نقد ادبی و نیما»، «نقد ادبی و خانلری» و… شناخته می‌شود، در کتاب خود یادداشت‌های نیما را گردآوری کرده و با نگاهی تحلیلی و انتقادی به بررسی آن‌ها پرداخته است. او رویکردی خاکستری و گاه حتی منفی به نیما دارد و از هرگونه تقدس‌بخشی به شخصیت او پرهیز می‌کند. البته در پایان کتاب یادآور می‌شود: «خواننده باید بپذیرد که این یادداشت‌ها از یک منتقد ادبی با حواس جمع نیست؛ از شاعری پریشان‌احوال است که چه بسیار شب‌ها، در عالم ... و بی‌خودی، خواسته با خودش حرف بزند و دردِدل کند.»

اگر به‌دنبال اولین آثار در این حوزه هستید، کتاب «نیما یوشیج در یادداشت‌هایش» نخستین تلاش به‌شمار نمی‌آید؛ پیش‌تر نیز پژوهشگرانی چون زنده‌یاد سیروس طاهباز (که ایرج پارسی‌نژاد این کتاب را به او تقدیم کرده)، محمد حقوقی، مهدی اخوان ثالث و دیگران در این مسیر قلم زده‌اند. بااین‌حال، شاید دلیل تمایز این کتاب در نگاه تاریخی و متفاوت آن به یادداشت‌های نیما و همچنین اختصار و فشردگی‌اش باشد. در عین حال، مهم‌ترین ضعف کتاب این است که اگر خواننده آشنایی چندانی با تاریخ زندگی نیما نداشته باشد، با نام‌های فراوان و چهره‌های کمترشناخته‌شده‌ای مواجه می‌شود که ناگزیر باید جداگانه درباره‌ی آن‌ها جست‌و‌جو کند.

ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که ابتدا خلاصه‌ای از زندگی نیما ارائه می‌شود؛ سپس اندیشه‌های سیاسی او، ارتباطش با حزب توده و در نهایت چرخش ناگهانی‌اش از گرایش‌های چپ به سوی دین و تصوف بررسی می‌شود. نویسنده از «ارتجاع ادبی» نیما سخن می‌گوید و نارضایتی‌های او از وضعیت معیشت، محیط‌های دانشگاهی و حتی برخی بزرگان ادبیات را برجسته می‌کند.

در بخش پایانی نیز روابط نیما با چهره‌های تأثیرگذار زندگی‌اش، چون ناتل خانلری، احمد شاملو، عالیه خانم، اخوان ثالث، جلال آل‌احمد و حتی پدر و مادرش بررسی می‌شود.

چاپ نخست کتاب «نیما یوشیج در یادداشت‌هایش» را «فرهنگ نشر نو» با همکاری «نشر آسیم» در سال ۱۴۰۳ منتشر کرده است. این اثر ۱۴۶ صفحه‌ای با قیمت ۱۷۰ هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.

در ادامه حتما بخوانید چندخطی درباره کتاب «بازشناختن غریبه» اثر ایزابلا حماد | نارنجکی زیرِ تانکِ تاریکی