تماشای زندگی روزمره در آینه یک متن کهن | نگاهی به نمایش «طبیب اجباری» در سالن تئاتر شهر مشهد
نمایشنامه مولیر این بار با موسیقی محلی و شیوه‌های نمایشی ایرانی در مشهد روی صحنه است.
به گزارش شهرآرانیوز، «طبیب اجباری» با اینکه بار‌ها و بار‌ها روی صحنه‌های مختلف دنیا اجرا شده، اما هنوز تازگی خودش را از دست نداده است.
قصه‌ای ساده و کمدی که در دل خنده، حرف‌های جدی هم می‌زند و به همین دلیل توانسته در طول زمان مخاطب را با خودش همراه نگه دارد. اجرای دوباره این نمایش در مشهد تلاشی است برای نزدیک کردن یک متن کلاسیک به زندگی امروز.
این بار موسیقی‌های محلی، لهجه‌های بومی و بعضی از شیوه‌های نمایشی ایرانی به کار اضافه شده‌اند تا فضای آن نه فقط بازخوانی گذشته، بلکه تجربه‌ای تازه و معاصر باشد.
تماشای این نمایش نه فقط برای خندیدن، که فرصتی است برای درک این مطلب که چطور یک متن کهن می‌تواند با زبان و فرهنگ امروز گره بخورد و همچنان حرفی برای گفتن داشته باشد.
در روزگاری که تئاتر بیش از هر زمان دیگری نیاز به مخاطب دارد، این اجرا یادآوری می‌کند که نمایش هنوز می‌تواند ما را دور هم جمع کند؛ با داستانی ساده، زبانی صمیمی و فضایی که آشناست.نمایش طبیب اجباری به کارگردانی امیراحسان امیرپور در تئاترشهر روی صحنه است که در ادامه گفت‌وگوی ما با عوامل این نمایش را می‌خوانید.
بازگشت «طبیب اجباری» با رنگ و بوی فولکلور
امیراحسان امیرپور، کارگردان و بازیگر نمایش طبیب اجباری، درباره اجرای دوباره این اثر می‌گوید: طبیب اجباری از آثار شناخته‌شده مولیر است. ما سال ۱۳۹۱ به اتفاق نوید برادران اکبرزاده متن را بازنویسی کردیم و سال ۱۳۹۳ طی ۲۷ شب در سالن اصلی و بهار روی صحنه بردیم. آن اجرا بازتاب زیادی داشت و بسیاری دنبال نسخه بازنویسی‌شده بودند. در این ده سال چند بار قصد بازتولید داشتیم، اما شرایط مهیا نشد تا اینکه تصمیم گرفتیم با فرمت بهتر و پخته‌تر برگردیم.
او درباره رویکرد این نمایش تصریح می‌کند: در گذر زمان، تجربه و دانش اضافه می‌شود و نگاه تغییر می‌کند. این بار انتخابم اجرای فولکلور با تکیه بر موسیقیِ محلی بود. از موسیقی گیلان که به‌خاطر خاستگاهم با آن آشنایم و موسیقی آذربایجان استفاده کرده‌ایم. چنین ترکیبی در خراسان کمتر شنیده می‌شود، چون معمولاً دوستان سراغ موسیقی بومی همین خطه می‌روند، اما این تلفیق برای مخاطب جذابیت ویژه‌ای ایجاد کرده است.
این کارگردان درباره گروه و تمرین‌ها توضیح می‌دهد: نزدیک به یک سال تمرین مداوم داشتیم. حدود ۷۰ درصد گروه همان بازیگران دوره
گذشته هستند با این حال بازی‌ها نسبت به ۹۳ پخته‌تر شده است. برای تقویت بخش آذریِ کار، از محمد جهان‌پا هم دعوت کردم نقشی را بازی کند. متن مولیر ذاتاً کمدی و تعلیق دارد و همین مخاطب را همراه می‌کند. خوشبختانه تا کنون سالن پر از مخاطب بود و موسیقی‌ها و آواز‌های محلی را خیلی دوست داشتند.
امیرپور از چالش‌ها هم می‌گوید: هرچه کار بزرگ‌تر شود، چالش‌ها هم بیشتر می‌شود. آن موقع گروه ۲۰ نفره بود و امروز به حدود ۷۰ نفر رسیده‌ایم. نگه‌داشتن این نیروی انسانی طی یک سال تمرین آسان نیست. مشکل اصلی ما، سالن بود. سالن اصلی تقریباً تنها سالن استاندارد قاب صحنه در مشهد است و حدود ۱۰ ماه در نوبت بودیم تا بتوانیم اجرا را قطعی کنیم.
امیرپور در پایان به مقایسه‌ای کوتاه نسبت به دورهه قبلی اجرا این نمایش اشاره می‌کند: سال ۹۳ با بلیت پنج‌هزار تومانی حدود هشت‌ونیم میلیون تومان فروش داشتیم. امروز شکل کار و ابعادش تغییر کرده است. امیدوارم مخاطبان همراه بمانند و هر شب سالن پر باشد.
«رعنا»، گره اصلی نمایش طبیب اجباری
صبا تحققی‌مهر، بازیگر نقش «رعنا» در نمایش طبیب اجباری، درباره حضورش در این اثر می‌گوید: این نمایش به‌خاطر اصیل بودن و محلی بودنش برای من جذاب بود. من یک رگ گیلانی دارم و همین اصالت باعث شد ترغیب شوم نقش را بپذیرم. علاوه بر این، شخصیت رعنا کاراکتری بامزه است و گره اصلی نمایش در واقع به دست او خورده می‌شود. از طرفی، چون به لهجه و گویش محلی تسلط داشتم، پذیرش این نقش برایم ساده‌تر شد.
او درباره تجربه همکاری با گروه توضیح می‌دهد: مشکل خاصی در روند کار نداشتم. ما هم در گذشته از همین جا‌ها شروع کرده‌ایم و همیشه مشتاق یاد گرفتن بودیم. الان هم اگر تجربه زیادی نداشته باشم، باز هم ترجیح می‌دهم هرچه بلدم خالصانه در اختیار بچه‌هایی که کار اولی هستند قرار بدهم. برایم شیرین است که چیزی را که خودم سخت یاد گرفتم، راحت‌تر به دیگران منتقل کنم.
این بازیگر ادامه می‌دهد: کار کردن با بچه‌های تازه‌کار خوبی‌های خودش را دارد، اما در عین حال همکاری با یک کارگردان باتجربه مثل آقای امیرپور هم امتیاز بزرگی است. من و ایشان سال‌هاست با هم دوست هستیم و فکر می‌کنم پنج، شش کار مشترک پشت سر داریم. وقتی کارگردان و بازیگر با هم هماهنگ باشند، کار خیلی روان‌تر پیش می‌رود. آقای امیرپور دست مرا در این نمایش کاملاً باز گذاشت. به‌واسطه آشنایی‌ام با لهجه و فضای بومی کار، نیاز نبود همه چیز از ابتدا برایم توضیح داده شود. این کارگردان انتقادپذیر است، به بازیگر اجازه اتود زدن می‌دهد و ایده‌ها را می‌پذیرد. این ویژگی‌ها برای هر بازیگری بسیار ارزشمند است.
تحققی‌مهر درباره نقش «رعنا» تاکید می‌کند: رعنا همسر موسی است. زنی گیلک که زندگی سختی را پشت سر گذاشته، شش بچه دارد و با مشکلات فراوانی روبه‌رو است. اختلاف‌های او با شوهرش باعث می‌شود در یک موقعیت خاص تصمیم به انتقام بگیرد و همین ماجرا شروع نمایش را رقم می‌زند. به همین دلیل گره اصلی کار به دست این شخصیت باز می‌شود.
بازنویسی مولیر در قالب نمایش ایرانی
نوید برادران اکبرزاده، درباره روند شکل‌گیری این اثر تصریح می‌کند: نمایش طبیب اجباری اثر مولیر است که در دوران قاجار توسط اعتمادالسلطنه به فارسی ترجمه شد و فکر می‌کنم جزو ده نمایش اولی بود که در ایران برگردان شد. این متن در اجرای تازه، توسط من و آقای امیرپور بازنویسی شد و برای صحنه آماده شد.
او درباره رویکرد بازنویسی توضیح می‌دهد: تلاش ما این بود که نمایش را به سمت نمایش‌های ایرانی ببریم. نمایش ایرانی پارامتر‌های خاصی دارد؛ از جمله فاصله‌گذاری‌ها و استفاده از شیوه‌های سنتی مثل زن‌پوشی. ما سعی کردیم این عناصر را در اجرا وارد کنیم تا به حال‌وهوای نمایش‌های ایرانی نزدیک‌تر شویم.
دراماتورژ نمایش طبیب اجباری ادامه می‌دهد: در ده سال گذشته این متن بار‌ها توسط من و آقای امیرپور بازنویسی و کارگردانی شد. در این مسیر کوشیدیم شوخی‌های متناسب با فضای همان دوران را حفظ کنیم، اما در عین حال بازنویسی‌های تازه‌ای انجام دادیم تا متن با زبان و موقعیت‌های امروزی ارتباط بیشتری برقرار کند. به این ترتیب با متنی روبه‌رو هستیم که ریشه در سنت دارد، اما با حال‌وهوای امروز بازآفرینی شده است.
برادران اکبرزاده در پایان می‌گوید: این تغییرات شاید در ابتدا چالش‌برانگیز بود، اما نتیجه‌اش اجرایی است که هم به اصالت وفادار است و هم برای تماشاگر امروز جذابیت دارد.
از دوستی تا دغدغه‌های تئاتری
محمد جهان‌پا، درباره دلیل حضورش در نمایش اضافه می‌کند: سال‌هاست دوستی نزدیکی با آقای امیرپور دارم و بار‌ها این افتخار را داشته‌ام که در کار‌های او بازی کنم. حضورم در نقش ارباب در طبیب اجباری هم به نوعی ادامه همان همکاری‌هاست. چند سال پیش این نمایش در سالن بلک‌باکس اجرا شده بود، اما این بار با توجه بیشتر، تعداد بازیگران بیشتر و استفاده از موسیقی و فرم متفاوت، در سالن اصلی روی صحنه رفته است.
او با اشاره به چالش‌های اجرا خاطرنشان می‌کند: من با نقش مشکلی نداشتم؛ چالش اصلی اجرای تئاتر در سالن اصلی است. متأسفانه این روز‌ها بحث فروش بلیت بیش از اندیشه و کیفیت اثر مورد توجه قرار گرفته است. من مخالف صد درصد نگاه تجاری صرف به تئاترم. تئاتر یک امر روشنفکرانه است و در دنیا معمولاً با حمایت نهاد‌های فرهنگی و شهرداری‌ها پیش می‌رود. اینکه امروز کیفیت نمایش‌ها نه بر اساس فکر و اندیشه بلکه بر اساس تعداد بلیت فروخته‌شده قضاوت شود، آسیب بزرگی است. چنین فضایی باعث شده کارگردان‌ها محتاط و حتی ترسو شوند، چون می‌دانند نه اندیشه‌شان بلکه فروش‌شان قضاوت خواهد شد.
این بازیگر ادامه می‌دهد: البته در این مسیر بچه‌های جوان گروه تلاش زیادی کردند و با وجود همه مشکلات، همت کردند که نمایش روی صحنه برود. خوشحالم که طبیب اجباری نمایشی است که مردم آن را دوست دارند و می‌تواند در این روز‌های سخت بخشی از مخاطب را بخنداند و شاد کند. کمدی در جای خودش لازم است و من با آن مخالف نیستم. مهم این است که تئاتر زنده بماند و مردم برای دیدن نمایش به سالن بیایند.
جهان‌پا در پایان تأکید می‌کند: نمایش طبیب اجباری یک ساعت و نیم اجرا دارد و امیدوارم مردم مشهد این کمدی زیبا را از دست ندهند.
علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید بلیت این نمایش به سایت گیشات مراجعه کنند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
