گزارشی از گرانی خودسرانه نان

ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ به‌دنبال افزایش تخلف گران‌فروشی نان، برای رساندن بدون تخلف قوت غالب بر سر سفره مردم، بازرسان اتاق اصناف مشهد با همکاری سازمان صنعت، معدن تجارت، اتحادیه نانوایان مشهد و تعزیرات حکومتی به‌شکل ضربتی وارد عمل شدند تا در طرح تشدید بازرسی یک‌روزه، با نانوایی‌های متخلف برخورد کنند.
 ۴۰ روز پیش در گزارشی با عنوان «چانه‌زنی آزادپز‌ها بر سر قیمت نان» درباره گلایه‌های نانوایان آزادپز که از آبان ۹۸ به‌دلیل دریافت آرد نیمه‌یارانه‌ای، اسمشان به نیمه‌دولتی تغییر کرده است و نحوه قیمت‌گذاری نان تولید‌شده در این نانوایی‌ها و تغییرنکردن این نرخ باوجود افزایش هزینه‌ها نوشتیم.

 

همان‌جا هم علی غفوری‌مقدم، معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌رضوی، گفته بود که تاکنون هیچ تصمیم جدیدی برای افزایش نرخ گرفته نشده است و طبق اعلام تهران فعلا بنا نیست نرخ‌ها تغییر کند. باوجوداین گویا خبر‌هایی از افزایش خودسرانه قیمت نان به گوش مسئولان رسیده، تاجایی‌که علی رسولیان، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی، در نشست کارگروه ستاد تنظیم بازار استان تاکید کرده است: هیچ‌گونه تغییر نرخ ازسوی نانوایان یارانه‌ای یا نیمه‌یارانه‌ای پذیرفته نیست و سهمیه آرد نانوایانی که نرخ مصوب را رعایت نکنند یا اقدام به فروش آرد سهمیه خود نمایند، قطع و نانوایی آن‌ها پلمب می‌شود.

البته موضوع گران‌شدن نان فقط مربوط به مشهد نیست و با انتشار خبر افزایش قیمت آن در دیگر نقاط کشور، کامران کارگر، سرپرست دفتر تامین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صنعت، معدن و تجارت، با تکذیب این خبر به فارس گفت: هیچ‌گونه مجوزی برای افزایش قیمت نان صادر نشده و قیمت نان همان قیمت مصوب سال گذشته است.
همین اتفاق‌ها دلیل اجرای طرح تشدید بازرسی از نانوایی‌ها در روز گذشته شد. ۱۰ تیم بازرسی دو تا سه‌نفره از بازرسان اتاق اصناف و سازمان صمت، صبح دیروز گشت خود را به‌صورت هم‌زمان از مقابل اتاق اصناف آغاز کردند.

برای بررسی وضعیت تخلفات با یکی از این تیم‌ها همراه می‌شویم. برحسب اتفاق مسیر بازرسی این تیم در مناطق به‌اصطلاح برخوردار است و اولین نانوایی نیمه‌دولتی در بولوار سجاد که به‌سراغش می‌رویم به استناد قانون، متخلف از کار درمی‌آید. نکته جالب این است که از آخرین جریمه این نانوایی به مبلغ حدود ۱۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان فقط ۵ روز گذشته، اما آن‌طورکه پیداست متصدی این نانوایی قصد تغییر رویه ندارد. تخلف این نانوایی گران‌فروشی و فروش اجباری به مشتریان بوده است. بگذارید این‌طور توضیح دهیم که فروش اجباری یعنی با اینکه نانوایی‌ها موظف به پخت نان ساده هستند و درصورت درخواست مشتری می‌توانند از کنجد استفاده کنند، فقط نان کنجدی، آن هم با قیمت حدود یک‌ونیم تا دوبرابر نان ساده، می‌پزند و درمقابل درخواست مشتری می‌گویند که «فقط نان کنجدی داریم.»

بازرس اصناف سراغ متصدی نانوایی را می‌گیرد تا تذکرات لازم را به او بدهد، اما خبری از متصدی نیست و فقط یکی از سرکارگران بدون هیچ واکنشی با دقت به حرف‌های بازرس گوش می‌دهد و درنهایت یک برگ جریمه دیگر برای این نانوایی به مبلغ حدود ۵ میلیون تومان به جریمه قبلی اضافه می‌شود. نانوایی دیگری در خیابان بهار به‌دلیل تخلف در نرخ نان حدود ۳ میلیون تومان جریمه می‌شود.

 

شاطر این نانوایی می‌گوید که این روز‌ها فروش نان سنگک ساده بیشتر شده است، اما علت افزایش قیمت نان سنگک کنجدی افزایش ۸ هزار تومانی قیمت کنجد در هرکیلوست. بازرس اصناف در برابر این توجیه شاطر پاسخ می‌دهد که روی هر نان شاید ۱۰ گرم کنجد استفاده شود، اما قیمت نان نسبت به ساده دوبرابر است و این اصلا منطقی نیست. یکی از مشتریان این نانوایی که در صف خرید نان سنگک ساده است، با شنیدن این حرف‌ها به شهرآرا می‌گوید که چندجایی سر زده است، اما هیچ‌کدام نان ساده نمی‌پخته و فقط نان کنجدی داشته‌اند.

مقصد بعدی یک نانوایی در بولوار پیروزی است که به‌جز نداشتن جواز کسب و بی‌توجهی به نرخ‌های مصوب، وزن نان‌هایش هم کمتر از مقدار قانونی است. در این نانوایی نان بربری با حدود دوبرابر قیمت به مبلغ ۱۵۰۰ تومان، بربری کنجدی با حدود یک‌و‌نیم‌برابر نرخ مصوب و نان‌های ماشینی هم ۳۰۰ تومان بیشتر از نرخ مصوب به قیمت هزار تومان به فروش می‌رسد. این نانوایی هم ۷ میلیون تومان جریمه و برای گرفتن جواز کسب به اتحادیه ارجاع داده می‌شود.

 

البته در این بازرسی، نانوایی‌هایی هم شناسایی می‌شوند که طبق نرخ مصوب و با وزن تاییدشده و رعایت همه قوانین، نان را به دست مردم می‌رسانند. مثل یک نانوایی دولتی در خیابان خاقانی که صاحب آن پیرمردی است که به گفته خودش سال‌هاست در این محله نان را با نرخ، اندازه و کیفیت مناسب به دست مردم می‌رساند و البته بازرسان هم پس از انجام بازرسی‌های لازم، حرف‌های او را تایید می‌کنند.

پس از پایان زمان بازرسی در تماس تلفنی با مدیر بازرسی و نظارت اتاق اصناف مشهد درباره نتیجه این بازرسی مشترک می‌پرسیم که امیر دلداری در پاسخ می‌گوید: در طرح تشدید نظارت بر واحد‌های تولید نان با همکاری اتاق اصناف، سازمان صمت و اتحادیه نانوایان ۱۲ واحد توسط ۱۰ تیم، بازرسی و در این بازرسی‌ها ۴۲ فرم تخلف و به ارزش ۷۶ میلیون تومان صادر شد. به گفته او این تخلفات در نقاط مختلف شهر و در هر دو نانوایی دولتی و نیمه‌دولتی مشخص شده است.
با یک حساب سرانگشتی و بنا بر آمار ارائه‌شده می‌توان این‌طور گفت که در یک‌سوم واحد‌های بازرسی‌شده تخلف صورت گرفته است.

رئیس اتاق اصناف مشهد قبل از آغاز رسمی این طرح نظارتی با تاکید براینکه نان قوت روزانه مردم است، می‌گوید: مردم تقریبا هر روز با صنف نانوایان سروکار دارند؛ از این رو لازم است بر موضوع کیفیت، کمیت و قیمت نان کنترل دقیقی داشته باشیم.

به گفته محمود بنانژاد پیش از این هم بازرسی‌هایی انجام می‌شد، اما هدف از اجرای این طرح، تشدید بازرسی از نانوایی‌ها است تا بدانند روی این صنف حساسیت خاصی وجود دارد. او با تاکید بر اینکه بخش‌هایی از کیفیت نان دست نانوایی‌ها نیست، اما کمیت و قیمت مستقیم به این واحد‌ها مربوط می‌شود، ادامه می‌دهد: هرچند ایراد‌هایی به قیمت وارد است و ما نیز قبول داریم، اکنون به‌دنبال انجام تغییراتی هستیم که بر قشر ضعیف جامعه فشار وارد نشود و نانوایان هم از کسب و کار خود سود ببرند.
بنانژاد اضافه می‌کند: به‌دنبال اصلاح قیمت هستیم، اما بسیاری از تصمیم‌ها کشوری است و تا آن زمان نانوایان موظف به فروش با قیمت مصوب هستند.

به گفته مسئول بازرسی و رسیدگی به شکایات سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌رضوی، هدف از اجرای طرح بازرسی، جلوگیری از تخلف، حتی در تعداد محدودی از نانوایی‌هاست. مهدی مقدسی، قبل از آغاز این طرح بازرسی می‌گوید: موضوع نان برای ما شوخی‌بردار نیست؛ چون اصلی‌ترین کالا در سبد غذایی مردم از فقیر تا غنی را تشکیل می‌دهد.

او می‌گوید: شنیده‌ایم برخی از واحد‌های نانوایی دو‌و‌نیم تا سه‌برابر نرخ مصوب گران‌فروشی می‌کنند؛ در‌صورتی‌که این موضوع ثابت شود، به‌شدت برخورد خواهیم کرد.

همچنین به گزارش اداره کل روابط عمومی استانداری، محمدجواد ساعدی، سرپرست معاونت بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان، در نشست کارگروه ستاد تنظیم بازار خراسان رضوی گفته است: از ابتدای امسال تاکنون ۹۷۵۳ فقره بازرسی از نانوایی‌های استان صورت گرفته و ۱۲۴۰ فقره تخلف کشف و ۹۶۴پرونده با مبلغ ۳۴میلیارد و ۵۰۰میلیون ریال برای متخلفان تشکیل شده است.

سیدمرتضی مدنی، مدیرکل تعزیرات حکومتی استان، نیز در این جلسه گفته است: چند سال است که برخی نانوایان در مشهد به‌صورت غیرمجاز فعالیت دارند و اکنون نرخ نان را افزایش داده‌اند. اتحادیه نباید با این نانوایی‌ها مماشات کند؛ زیرا نانوایی‌های غیرمجاز با تغییر نرخ نان فضایی به وجود آورده‌اند که برخی نانوایی‌های مجاز نیز اقدام به عدول از نرخ مصوب کرده‌اند.