تحصیل میان گچ و رنگ

سمیرا شاهیان - ماه مهر از راه رسیده و بوی کتاب و دفتر، خاطرات پدرها و مادرها را به حال و هوای بچه دبستانی ها پیوند داده است. سر و شکل بچه ها به ویژه پسربچه های کلاس اولی با موهای کوتاه شده، در کوچه و خیابان رنگی از نشاط پاشیده است. دخترکان کلاس اولی هم عجول تر از همیشه، مقنعه های سفید به سر کرده اند و حال خوشی را سپری می کنند. به مناسبت اولین روز از فصلِ رنگدانه دارِ پاییز، به چند مدرسه در روستاهای اطراف و حاشیه شهر مشهد رفتیم تا گوشه ای از تلاش اولیای مدرسه و دانش آموزان را برای آماده سازی مدرسه به تصویر بکشیم.

روستای سنگ بست
از درِ آبی رنگ مدرسه وارد حیاط می شویم. کف زمین آسفالت نشده و پُر از سنگ ریزه است. گُله به گُله از زمین گیاه بیرون زده و بی آبی و خشکی منطقه را با رویش های زرد و نزار خود به رُخمان می کشند. سفیدی دیوار گچی کلاس ها به سیاهی می زند و در هر گوشه ای زباله ها و دورریز هایی جمع شده است.اینجا یک مدرسه شبانه روزی است که هنوز تخته سیاه های نوستالژیک را بر پیکره دیوارهایش حفظ کرده است. بالای تخته، بقایای تزیین های کلاس که احتمالا مربوط به فصل شورانگیز بهمن و سالگرد پیروزی جمهوری اسلامی ایران است، بر جای مانده است.
این مدرسه در حال بازسازی است. در راهرو، رول های ایزوگام به ترتیب کنار هم چیده شده و قرار است سقف و دیگر بخش های مدرسه را ایمن و مقاوم کنند. وسایل آزمایشگاهی، فایل های فلزی و همه اسباب و اثاثیه یک مدرسه، وسط راهروها کشیده شده اند تا درودیوارها رنگ شود.

کلاس هایی با نیمکت های قدیمی
توی حیاط مدرسه یکی از روستاهای نزدیک خواجه ربیع، خانم ها جارو و تی به دست گرفته اند و هر کنجی را با وسواس و دلسوزی می روبند و می شویند. دیوارهای آجری، نقش ونگاری جانانه گرفته است. خانمِ هنرمندی روی یک چهارپایه، مقابل دیوار نشسته است و قلم مویش را با ظرافت خاص می چرخاند. میانه حیاط، مردی با دست و صورت رنگی، زیر تیغ آفتاب ایستاده و مرحله پایانی کارش، خطوط رنگی صف ها را بررسی می کند.کلاس های اینجا هنوز میزبان نیمکت های چوبی زهواردررفته ای است که در خیلی از مدارس بالای شهر مشهد، نسلشان منقرض شده است.

مدرسه مختلط
در یکی از محلات روستای شیرحصار در نزدیکی حاشیه شهر، وارد مدرسه ای می شویم که سال گذشته با هزینه 600میلیون تومانی ساخته شده است. سابقه ساخت مدرسه بیش از 30سال است و تا پیش از کمک خیران، دانش آموزان در دو کلاس کانکسی درس می خواندند. حالا اینجا 6کلاس درس در دو طبقه دارد و سر و وضع آن نو، زیبا و تقریبا استاندارد است.
نیمکت های مدرسه از دی ماه سال گذشته، میزبان دانش آموزان است و بچه ها نیز آن قدر وفادار و منضبط بوده اند که کوچک ترین یادگاری ای از حضورشان به جای نگذاشته اند.در این مدرسه، کلاس های درس به تخته هوشمند تجهیز شده و فضای کلاس ها به اندازه کافی بزرگ و نورگیر است. این مدرسه در شکل و شمایل جدیدش، سال اولی است که از ابتدای مهرماه پذیرای دانش آموزان شده است. جلوی درِ ورودی، میزی گذاشته اند و هدایایی را که قرار است به کلاس اولی ها بدهند، روی آن قرار داده اند.
مدیر مدرسه می گوید: این ها جدول حروف الفباست و مادران دانش آموزان تزیین این جدول ها را انجام داده اند.
مدرسه نوساز در دو طبقه و 6کلاس، متعلق به پسران و دخترانی است که قرار است اولین سرمشق هایشان را از معلمان اینجا بگیرند.

روان شناسی رنگ ها در کلاس درس
به گلشهر آمده ایم که محله ای کم برخوردار است و مردمانی خودجوش و فعال دارد. مدرسه تکانی در اینجا به پایان رسیده و این فضای آموزشی آماده در آغوش کشیدن دانش آموزان است. تنها نگرانی در اینجا، کمبود معلم برای پایه اول دبستان است. مادر یکی از بچه ها درحالی که پس از رتق و فتق امور، راهی خانه اش شده است، همین موضوع را به مدیر یادآوری می کند و مدیر مدرسه نیز می گوید: اوایل مهر کار در مدارس زیاد است، به ویژه که این مدرسه، ستاد اسکان بوده و از ابتدا در اختیار ما نبوده است. او ادامه می دهد: همه کارها را از شهریور شروع کرده ایم. زیباسازی حیاط، راه اندازی اتاق فکر انجمن اولیا و مربیان، تعویض بُردها، همه و همه را در همین مدت کم و با همکاری تمام وقت مادران به پایان رسانده ایم.
او قدردان زحمت های مادران دانش آموزان است و می گوید: اینجا اولیای دانش آموزان بسیار فعال هستند. همیشه پا به پای ما در مدرسه حضور داشته اند. واقعا اگر مادران نباشند، کارها سخت می شود. امسال آن ها کتاب ها را بسته بندی کردند. اتاق فکر و فروشگاه را خودشان رنگ آمیزی کردند.
وارد کلاس های درس می شویم. هرکدام از کلاس ها به مثابه مهمان خانه هایی است که از هر نظر آماده پذیرایی از مهمانانش است. نیمکت های چوبیِ رنگی، مرتب و دقیق چیده شده اند. پرده ها آویزان شده اند و روشنی نور خورشید را در رنگ دلباز خودشان جا داده اند.