رمزگشایی از نرخ بیکاری در خراسان‌رضوی

ملیحه فلاح | شهرارانیوز؛ گزارش تازه‌منتشرشده مرکز آمار ایران از نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در پاییز امسال، نشان می‌دهد که بازهم بر جمعیت غیرفعال کشور افزوده شده است و حدود یک‌میلیون‌و ۵۰۰ هزار نفر دیگر به‌صورت کامل از بازار کار جدا شده‌اند. البته حتما می‌دانید که نباید جمعیت غیرفعال را با بیکار اشتباه بگیرید. طبق تعاریف، افراد شاغل و بیکاری که توانایی انجام کار را دارند، در دسته جمعیت فعال اقتصادی قرار می‌گیرند. حالا براساس آمار، به میزان ۲/۹ درصد از جمعیت اقتصادی فعال کشور نسبت‌به فصل مشابه سال قبل، کاسته شده است. نرخ مشارکت اقتصادی در خراسان‌رضوی نیز کاهش یافته است، اما این میزان در استان ما با ۵/۲ درصد کاهش، بیش از میانگین کشوری است.

اگر این روز‌ها با خبر کاهش نرخ بیکاری هم مواجه شدید، تعجب نکنید؛ این فقط یک تحلیل آماری یک‌سویه است و درحقیقت به‌دلیل کاهش جمعیت فعال اقتصادی، این نرخ نیز روند کاهشی را نشان می‌دهد. این نکته را گفتیم، چون نرخ بیکاری افراد ۱۵ ساله و بیشتر در کشور نشان می‌دهد که این شاخص در پاییز امسال با کاهش ۱/۲ درصدی نسبت‌به فصل مشابه سال قبل، به ۹/۴ درصد رسیده است که البته این روند کاهشی نباید به افزایش اشتغال تعبیر شود.

حالا بگذارید نگاهی به گزارش این مرکز درباره خراسان‌ضوی بیندازیم. براساس این آمار، استان ما در کنار ایلام با ۵/۱ درصد، کمترین نرخ بیکاری فصل پاییز را در کشور داشته است. این شاخص، سال گذشته در استان ۶/۳ درصد بود که حالا ۱/۲ درصد کاهش یافته است.

 

البته همان‌طور که گفتیم، نباید یک‌سویه به موضوع نگاه کنیم. پاییز امسال نرخ مشارکت اقتصادی در استان یعنی تعداد افراد بیکار و شاغلی که توانایی انجام کار دارند، نسبت به جمعیت بالای ۱۵ سال آن ۵/۲ درصد کاهش یافته است. ازسوی دیگر نسبت اشتغال در خراسان‌رضوی یعنی تعداد افراد شاغل درمقایسه‌با جمعیت بیشتر از ۱۵ سال نیز ۵/۷ درصد کمتر شده است.
اگر بخواهیم خلاصه‌ای از این اعداد و ارقام را بگوییم، درمجموع هم مشارکت اقتصادی و هم نسبت اشتغال در استان نسبت به سال گذشته روند کاهشی داشته است. نکته بسیار مهم درباره کاهش نرخ بیکاری استان در پاییز، این است که تقاضا نیز برای ورود نیروی کار به بازار کم شده است.

 

بی شک می‌پرسید این موضوع را از کجا فهمیدیم. کاهش ۵/۲ درصدی نرخ مشارکت به معنای کاهش جمعیت فعال در بازار کار است. حالا ازآنجایی‌که نرخ بیکاری از میان جمعیت فعال اقتصادی محاسبه می‌شود، بخشی از تأثیر آن را می‌توان بر کاهش نرخ بیکاری دانست؛ چون افرادی که متقاضی حضور در بازار کار نیستند، در نرخ بیکاری لحاظ نمی‌شوند، پس با کاهش نرخ مشارکت اقتصادی به‌طور طبیعی با یک رابطه آماری، نرخ بیکاری نیز کاهش می‌یابد.

اگر نگاهی به میانگین کشوری دو شاخص نرخ مشارکت اقتصادی و نسبت اشتغال بیندازید، متوجه خواهید شد که وضعیت استان در هر دو مورد نسبت‌به میانگین کشوری بهتر است، اما میزان تغییرات منفی آن نسبت‌به مدت مشابه سال قبل، از این میانگین بیشتر است.

براساس این آمار، میانگین نرخ مشارکت اقتصادی کشور در پاییز امسال ۴۱/۴ درصد بوده که نسبت‌به سال قبل ۲/۹ درصد کاهش یافته و همچنین نسبت اشتغال در کشور با کاهش ۲/۱ درصدی به ۳۷/۵ درصد رسیده است. در هر دوی این موارد، میزان کاهش استان نسبت‌به سال قبل، در مقایسه با میانگین کشوری بیشتر است. شاید همان‌طور که پیش از این نیز کارشناسان گفته بودند، بتوان تأثیر کرونا بر صنعت گردشگری و همچنین وضعیت مشاغل مرتبط با زائر را یکی از علل مهم این میزان کاهش در نرخ مشارکت اقتصادی دانست.

همچنین در گزارش سایت مرکز آمار آمده است: جمعیت شاغلان ۱۵‌ساله و بیشتر کشور در این فصل، ٢٣میلیون‌و ٤١٣هزار نفر بوده که نسبت‌به فصل مشابه سال قبل، بیش از یک‌میلیون‌و ۳۳ هزار نفر کاهش داشته است. بررسی اشتغال در بخش‌های مهم اقتصادی، نشان می‌دهد که در پاییز١٣٩٩، بخش خدمات با ۴۹ درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است و در رتبه‌های بعدی، بخش‌های صنعت با ۳۴/۳ درصد و کشاورزی با ۱۶/۷ درصد قرار دارند.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است که ۹/۹ درصد جمعیت شاغل، به‌دلایل اقتصادی ازجمله فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر و... کمتر از ٤٤ساعت در هفته کار کرده و به‌عبارتی اشتغال ناقص داشته‌اند، این درحالی است که ۳۴/۲ درصد از شاغلان، ٤٩ساعت و بیشتر در هفته کار کرده‌اند.