محمدناصر حقخواه | شهرآرانیوز - از رسوم جالبی که سالهاست در کشورهای دیگر با غلظت و شدت زیادی دنبال میشود، نگهداشتن خانه مشاهیر گذشته آن کشورها به همان صورتی که آنان پس از مرگ آن را ترک کردهاند و تبدیل این خانهها به خانهموزههاست. البته که این اتفاق درباره خانههای کودکی و نوجوانی و اتاق کار خیلی از مشاهیر هم میافتد.
این رسم تا حدی دقیق است که مثلا اتاق کار آلبرت انیشتین در دانشگاه از همان روز مرگش تا همین امروز هیچ تغییری نکرده است و حتی جای وسایل شخصی او مانند عینکش به همان شکلی است که در ساعات آخر عمرش آن را روی میز گذاشته است. این کار علاوه بر گرامیداشت یاد آن فرد سرشناس و ارجنهادن به مقام او و آشناکردن نسلهای بعدی و مردم کشورهای دیگر با یک فرد تأثیرگذار، از نظر گردشگری و درآمدزایی هم به دولتها کمک میکند.
این رسم در کشور ما هم چندسالی است که با شدت و ضعف دنبال میشود و خانه بعضی مشاهیر به خانهموزه تبدیل میشود یا خانه کودکیهای آنان ترمیم و بازسازی میشود. اما در همین صفحه چندباری از تخریب خانه افراد سرشناس بدون توجه به ارزش معنوی و گاهی هم ارزش تاریخی و معماری آن نوشتهایم. آخرین دفعه خردادماه امسال بود که شاهد
تخریب خانه پرویز مشکاتیان در نیشابور بودیم. اتفاقی در آن زمان با انتقادهای بسیاری از طرف کارشناسان و کاربران فضای مجازی همراه بود. پرویز مشکاتیان به پدر سنتور ایران نیز مشهور است و از برجستهترین آهنگسازان و پژوهشگران موسیقی در ایران به شمار میآید.
اینبار هم به بهانه انتشار عکسهایی ناراحتکننده از تخریب خانه پدری احمد محمود، نویسنده شهیر ایرانی، و واکنشهای مجازی آن، به این خبر میپردازیم. خانه پدری احمد محمود در منطقه سیمتری اهواز قرار دارد. این منطقه جزو بافت قدیمی و تاریخی اهواز محسوب میشود و باتوجهبه اینکه اهواز تا همین روزها از داشتن موزه محروم است، این خانه میتوانست برای این کلانشهر به اولین موزه تبدیل شود. اما ۲۴بهمنماه، یعنی همین چند روز پیش، مالکان جدید خانه خریداریشده احمد محمود آنجا را تخریب کردند. نکته تلخ این است که همه این فرایند با مجوزهای قانونی و اجازه مسئولان مرتبط بوده است. احمد اعطا که برای خود نام ادبی احمد محمود را انتخاب کرده بود، ۴دی۱۳۱۰ در شهر اهواز به دنیا آمد و ۱۲مهر۱۳۸۱ در تهران از دنیا رفت. معروفترین رمان او «همسایه» هاست که بهاحتمال زیاد خیلی از شما با آن آشنا هستید و «زمین سوخته» و «مدار صفر درجه» و «داستان یک شهر» از دیگر آثار مهم اوست.
پس از تخریب خانه پدری احمد محمود، علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران، در رشته توئیتی نوشت: «خانه پدری احمد محمود در اهواز که در کمال ناباوری تخریب شد، لوکیشن اولین رمان دفاع مقدس بود. وقایع رمان زمین سوخته که وقایع ۳ ماه نخست جنگ را روایت میکند، در این خانه اتفاق افتاده است. در پیشانی کتاب، نویسنده مینویسد: بهیاد برادرم محمد که شهید شد. آثاری از لحظه شهادت برادر نویسنده در سال ۵۹ که در رمان نیز توصیف شده است، بر ورودی خانه هنوز پابرجا بود. خانهای که تخریب شد، یک مکانرویداد بود. میشد که این خانه تملک شود و بهعنوان مرکزی فرهنگی در دسترس همگان قرار گیرد. میشد میراث فرهنگی بهموجب مجموعهای از ویژگیها، آن را ثبت کند.»
حالا این خانه که نهتنها بهدلیل زندگی یکی از بزرگترین نویسندگان تاریخ معاصر ایران، که بهدلیل اهمیت مکانی آن هم میشد نگهداری و بازسازی شود و به یک مکان مهم فرهنگی تبدیل شود، تخریب شده است و اثری از آن باقی نیست. بهاحتمال این آخرین خبر مشابه نیست و اتفاقات تلخ اینچنینی بازهم در کمال ناباوری خواهد افتاد، اما چیزی که مشخص است، امثال این مشاهیر در کشور ما انگشتشمارند و این فرصتها محدود!