وقتی گردشگری نقشه راه ندارد

جلسه روز پنجشنبه کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان خراسان رضوی که با حضور رئیس اتاق بازرگانی ایران و جمعی از مسئولان و فعالان صنعت گردشگری خراسان رضوی برگزار شد، بیشتر از ارائه راه حل، محفلی بود برای بیان درددل های فعالان گردشگری در مقابل مشکلات بی شمار پیش روی این صنعت. چنانکه حتی رئیس اتاق بازرگانی ایران، با تأیید این مشکلات، وضعیت فعلی گردشگری ایران را در نبود نقشه جامع گردشگری، مصداق راه رفتن با چشم بسته بیان کرد.

دریافت مالیات بر ارزش افزوده قانون معینی ندارد
بحث را سعید ولی زاده، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان با طرح مشکلات زیرساختی حوزه گردشگری آغاز کرد:«مالیات بر ارزش افزوده دستور معین و واضحی ندارد و هر طوری که سلیقه افراد است عمل می شود. مالیات بر ارزش افزوده باید از سود گرفته شود؛ تور گردشگری، یک هتل و بلیت دارد، زمانی که هتل دار و فروشنده بلیت مالیات بر ارزش افزوده پرداخت می کنند، چرا باید مجددا از فروش تور هم مالیات گرفته شود.» او همچنین اضافه کرد: «در حوزه مجوزها هم قبلا کمیسیونی وجود داشت که مجوز ارائه و ضوابط را تعیین می کرد اما الان هر دستگاهی ضوابط و بازرسی های خود را دارد» او تغییر چندباره قیمت بلیت قطار در طول سال، افزایش بی حساب و کتاب قیمت بلیت هواپیما و نامناسب بودن خدمات در حوزه حمل و نقل زمینی را از جمله مشکلات این صنعت دانست.

آمارهایی که ارائه می شود دقیق نیست
پروین دلیری نماینده کمیسیون صنایع دستی نیز مشکلات پیش روی هنرمندان صنایع دستی را چنین برشمرد: «متاسفانه نداشتن سند جامع گردشگری، عدم اولویت گذاری برای گردشگر داخلی، تمرکز بر مقاصد خاص و بی توجهی به تمامی ظرفیت های گردشگری، عدم برنامه ریزی سفر برای دهک های مختلف جامعه، فقدان نظام آماری دقیق و توجه ناکافی به بازار گردشگری کشورهای همسایه و منطقه از مهم ترین مشکلات حوزه «عملکردی» و سیاست گذاری های گردشگری هستند.» او سپس آماری که از زائران و مسافران مشهد ارائه می شود را ناصحیح خواند و گفت: «نهادهای مختلف عدد گردشگران مشهد را از 15، 20 الی 30 میلیون زائر در سال بیان می کنند که معلوم نیست کدام یک صحیح است.»

رقابت ناسالم مجوزدارها با غیرمجازها
مهدی آجیلیان، رئیس انجمن صنفی هتل آپارتمان ها و مهمان پذیرها نیز از تاخت و تاز واحدهای غیرمجاز در مشهد گله کرد و گفت: «متاسفانه سرمایه های سرگردان در مشهد به سمت ایجاد واحدهای اقامتی غیررسمی می رود و سرمایه گذاری مردم اخیرا معطوف به این حوزه شده که فضای رقابتی ناسالمی را ایجاد کرده است.»

عقب ماندگی ما در حوزه گردشگری به وضوح مشهود است
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران با تأیید صحبت های حاضرین، سهم ایران از تجارت جهانی در حوزه گردشگری را کمتر از نیم درصد بیان کرد و این آمار را نشانه عقب ماندگی کشورمان در این حوزه با وجود ظرفیت های فراوان دانست. او ادامه داد: «میزان اثرگذاری صنعت گردشگری بر اقتصاد از تمامی بخش های دیگر همانند کشاورزی، صنعت و... بالاتر است چرا که داده هایش به اقتصاد بسیار زیاد می باشد و گرفته هایش از اقتصاد خیلی پایین تر است.»
شافعی مهم ترین عامل این عقب ماندگی را نبود نقشه راه جامعی برای این حوزه دانست و گفت: «در یکی دو سال اخیر سازمان میراث فرهنگی و حالا هم وزارت میراث فرهنگی درباره سند جامع گردشگری کشور اقداماتی انجام دادند اما هنوز به نتیجه مطلوب در این زمینه نرسیده ایم. هر گامی که از گذشته در حوزه گردشگری برداشته شده با چشم های بسته و بدون دورنمای مشخص و همراه با بی برنامگی بوده است.»
بخش خصوصی بیشتر از طرح مشکل، باید درصدد یافتن راه حل برآید
شافعی با اشاره به ماموریت جدید خود از سوی رئیس جمهور در شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری کشور گفت: «با این ماموریت اتاق بازرگانی نقش جدیدی در این بخش پیدا کرده است و اکنون زمان آن رسیده که به گردشگری توجه ویژه ای داشته باشیم. بخش خصوصی بیشتر از طرح مشکل، باید درصدد یافتن راه حل رفع مشکلات برآید و ما در این جلسات باید راه حل ها را پیدا کنیم و در شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری مطرح کنیم.» او تصریح کرد: «ما نیازمند تربیت نیروی انسانی ماهر در حوزه گردشگری هستیم و مسائل فرهنگی در این قضیه صد برابر مهم تر از هر نکته ای است.»

باید مشتریان وفادار گردشگری تولید کنیم
علیرضا هاشمی، مدیر رجا در خراسان رضوی، با تاکید بر لزوم ایجاد عزم و برنامه عملیاتی برای رفع مشکلات به جای بیان صرف آن ها گفت: «معضلات و مشکلات صنعت گردشگری شناسایی شده اند و بارها درباره آن ها صحبت شده و به نظر می رسد به یک عزم و برنامه عملیاتی مشخص نیاز دارد تا در جهت رفع مشکلات گام برداریم. امروز همه می دانند درد و بیماری حوزه گردشگری چیست و حتی نسخه هایی هم تجویز شده که این نسخه ها نیازمند مقداری چکش کاری هستند تا بر اساس طرح اجرا شوند. حضور آقای شافعی در شورای عالی گردشگری کشور بسیار مغتنم است تا بتوانیم مشکلات را برطرف نماییم.» هاشمی سپس در اولین گام پیشنهاد کرد: «باید گردشگرانی را که تصادفا به دلیل کاهش ارزش پول به کشورمان می آیند، به مشتریان وفادار گردشگری تبدیل کنیم.»

باید مسیر گردشگری شرق کشور تعریف شود
حمیده روح بخش، رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری خراسان رضوی نیز پیشنهاد کرد: «ما باید برای افزایش مدت حضور گردشگران و سفرشان به مشهد و خراسان رضوی، یک مسیر گردشگری برای شرق کشور تعریف کنیم؛ گردشگر خارجی که وقت و هزینه خودش را صرف می کند، فقط برای دیدن خراسان رضوی و یا مشهد نمی آید و بارها حتی شاهد هستیم گردشگرانی که از مرز باجگیران وارد می شوند، اصلا در خراسان رضوی توقفی نمی کنند و مستقیما از طریق فرودگاه مشهد به شیراز و شهرهای دیگر می روند.»