حساب زندانی را از خانواده‌اش جدا کنیم

به گزارش شهرآرانیوز؛ بازنشسته سازمان زندان هاست و در دوره ۳۵ ساله خدمت، کار‌های مختلفی را تجربه کرده است. از مدیریت اردوگاه حرفه آموزی و کار درمانی چناران تا مدیریت زندان مرکزی مشهد در سال‌های ۸۹ تا ۹۴، معاونت اداره کل زندان‌های استان و .... هوشنگ شریف نژاد پس از بازنشستگی، کار با خانواده زندانیان را درقالب سازمانی مردم نهاد ادامه داده است. او اکنون مدیرعامل انجمن حمایت از خانواده زندانیان مشهد است. می‌گوید هم کار خیر و کمک به نیازمندان را دوست دارد و هم فکر کرده با تجربه‌ای که دارد، می‌تواند باری از دوش این خانواده‌ها کم کند. برای کمک به خانواده زندانیان، به دلایل انسانی و عقلانی قائل است. جان کلام او در یک جمله خلاصه می‌شود: حساب زندانی را از خانواده اش جدا کنیم.

چرا فکر می‌کنید که حساب زندانی باید از خانواده اش جدا فرض شود؟

نان آور و سرپرست خانواده به دلیل جرمی که انجام داده است، باید مجازات شود و این اجتناب ناپذیر است. یکی از این مجازات‌ها زندان است. خانواده زندانی بی گناه اند و تحت تأثیر جرم نان آور خانه قرار می‌گیرند. ناچار زن خانواده باید بار زندگی را به دوش بکشد و در این مسیر می‌تواند دچار آسیب‌های اجتماعی بشود.

اطمینان خاطر زندانی از اینکه خانواده اش در رفاه نسبی قرار دارند، از بازدارندگی و تأثیر زندان کم می‌کند؛ این دیدگاه را قبول دارید؟

نه. اول اینکه زندان برای متنبه شدن شخص کفایت می‌کند. دوم، اگر به خانواده زندانی توجه نکنیم، به رشد آسیب‌های اجتماعی و جرائم کمک کرده ایم.
به بیان دیگر هر کدام از ما که برای رفع نیاز‌های خانواده زندانیان نیازمند تلاش می‌کنیم ورای وظیفه انسانی مان، عملی عقلانی انجام می‌دهیم. این مهم باید فرهنگ سازی بشود. سومین که کمک‌های ما و نهاد‌های حمایتی صرفا به صورت پرداخت پول، آن هم در حدی که سبب گداپروری بشود، نیست. دنبال خودکفایی آن‌ها و رونق اشتغال خانگی هستیم. با مجوز سازمان فنی و حرفه ای، در ۷۲ رشته آموزش‌های رایگان می‌دهیم. اگر در آزمون پذیرفته شوند، برای خرید وسایل وام می‌دهیم، برای کار به بخش خصوصی معرفی می‌کنیم یا برای فروش محصولاتشان با کمک شهرداری و دیگر دستگاه‌ها کمکشان می‌کنیم. آموزش‌های داخل زندان هم داریم. سعی می‌کنیم رشته‌ای که مرد در زندان آموزش می‌بیند با آنچه خانمش دارد یاد می‌گیرد، یکی باشد تا بعد از آزادی به هم کمک کنند.

از عملکردتان در حوزه اشتغال آمار دارید؟

به خاطر محدودیت‌های کرونا، ۳۶۲ شغل خانگی ایجاد کردیم. اگر این بیماری نبود، شاید بیشتر هم می‌توانستیم. ۳۶۲۰ مورد هم معرفی نیروی کار به بخش خصوصی انجام شد.

نگاه جامعه را به همسر و فرزندان یک زندانی، مثلا دختری در سن ازدواج یا محصلی که پدرش زندانی است، چطور ارزیابی می‌کنید؟

نگاه‌های منفی به این خانواده‌ها بوده و الان هم هست. امروزه با فرهنگ سازی‌هایی که انجام شده است، خوشبختانه وضعیت خیلی بهتری نسبت به گذشته داریم. کار‌هایی مثل نام گذاری پنجم خرداد در تقویم ملی به عنوان روز حمایت از خانواده‌های زندانیان و دستور مسئولان به رفع نیاز‌های این خانواده‌ها میزان آگاهی جامعه را افزایش داده است.

با چه فرایندی خانواده زندانی را زیر پوشش می‌گیرید؟

سامانه ملی حمایت به نشانی samanehemayat.com از سوی سازمان زندان‌های کشور طراحی شده است. خانواده‌های زندانیانی که زندانی متأهل یا مجرد است و افرادی را زیر تکفل دارند، ثبت نام و نیازمندی هایشان را اعلام می‌کنند. فارغ از اینکه زندانی در کدام شهر، مجازات حبس خود را می‌گذراند و فقط بر اساس محل سکونت خانواده، به انجمن‌های حمایت از زندانیان شهر مربوط، ارجاع می‌شوند. در مشهد، بلافاصله مددکاران ما برای راستی آزمایی موارد بیان شده، به خانه خانواده می‌روند. نیازمندی‌ها را تشخیص می‌دهند و دوباره ثبت سیستم می‌کنند تا طبقه بندی شوند و تحت حمایت قرار بگیرند. خدا را شکر علاوه بر خیّران با دستگاه‌ها به ویژه کمیته امداد امام (ره)، بسیج، اوقاف، آستان قدس، ستاد اجرایی فرامین امام (ره) و ... تفاهم نامه‌هایی امضا و همکاری‌های خوبی انجام شده است.

نیاز‌های خانواده زندانیان را محدود به اشتغال و معیشت می‌دانید؟

بدون شک، نه. به جز خدمات درمانی، مشاوره را از نیاز‌های اصلی شان می‌دانیم. از سازمان بهزیستی مجوز راه اندازی مؤسسه مشاوره خانواده حمایت را گرفتیم که پارسال به صورت رایگان ۴۵۳۴ مورد مشاوره رایگان به خانواده زندانیان ارائه داد. با وجود محدودیت‌های کرونا، به ۸۹۲ خانواده آموزش مهارت‌های زندگی داده شد.

به شرکت در کلاس‌ها راغب هستند؟

۵۰ درصدشان بله. برای ۵۰ درصد دیگر هم انگیزه ایجاد می‌کنیم. به ناهار دعوتشان می‌کنیم. اگر به سؤالات استاد جواب بدهند، جایزه می‌گیرند. در پایان دوره هم کارت هدیه و سبد غذایی تقدیمشان می‌کنیم.

سال کرونایی‌ای که گذشت، بر میزان کمک‌های مردمی به انجمن چه تأثیری داشت؟

خوشبختانه نسبت به سال ۹۸، کمک‌ها بیش از دو برابر شد.

آمار تعداد خانواده‌های زیر پوشش قابل ارائه است؟

نه متأسفانه؛ محرمانه است. همه خانواده‌های زندانیان، اگر ساکن مشهد باشند، بسته به نیازمندی هایشان زیرپوشش ما هستند.

حرف آخر؟

برای اشتغال، کمک‌های معیشتی و رد دِین زندانیانی که توانایی مالی ندارند، نیکوکاران را به همراهی می‌طلبیم. شماره تماسمان ۳۷۲۷۱۹۶۸ است. خبر خوبی هم دارم. امروز (چهارشنبه) با کمک ستاد دیه، هفت زندانی زندان مشهد و هفت زندانی زندان‌های استان که حبسشان تمام شده بود و بدهی‌های مالی سنگین داشتند، آزاد می‌شوند و به آغوش خانواده برمی گردند.