آن‌ها کودکی‌شان را از یاد نمی‌برند

 

راه‌اندازی مدرسه «امید زندگی» در بیمارستان فوق تخصصی کودکان «اکبر»، هم‌زمان با آغاز سال تحصیلی و هفته ملی کودک در مشهد، اتفاقی معمولی نیست. «امید زندگی» مدرسه‌ای است که به کودکان بستری در بیمارستان کمک می‌کند تا با وجود تحمل درد و رنج بیماری، دنیای کودکانه‌شان را از یاد نبرند. اکنون ۹۰ دانش‌آموز در دبستان این بیمارستان تخصصی مشغول به تحصیل‌اند و کودکان دیگری نیز در بیمارستان‌های دکتر شیخ، امام‌رضا (ع) و قائم (عج) از آموزش و بازی‌درمانی در حین درمان بهره‌مند می‌شوند.

آموزش حین درمان و بهبود بیماری کودکان
ماجرا به چند سال گذشته برمی‌گردد، زمانی که بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که میان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت آموزش و پرورش نوشته شد، طرح آموزش به کودکان بیماری که بیش از ۵ روز در مراکز درمانی بستری می‌شوند در دستور کار معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد قرار گرفت.
اجرای این برنامه در افزایش روحیه کودکان بیمار، پیشگیری از عوارض روحی‌روانی و بازگشت آن‌ها به شرایط عادی اجتماعی در کنار طی کردن روند درمانی‌شان نقش مؤثری داشته است، چنان‌که بر اساس نتایج یک طرح پژوهشی که از سوی اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده است، مشخص شد اجرای این طرح ضمن کاهش اضطراب کودکان، در روند بهبود بیماری کودک و توجه بیشتر به دستورات پزشک مؤثر بوده است.

مشهد، الگوی عملی برای دیگرشهر‌ها
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش که در آیین نمادین آغاز سال تحصیلی ۹۹-۹۸ مدرسه امید زندگی، ویژه کودکان سخت درمان در بیمارستان تخصصی کودکان اکبر مشهد حضور یافته بود، گفت: معلمان داوطلبی که در این طرح همکاری می‌کنند ثابت کردند که معلمی مقدس‌ترین شغل‌هاست و کمک کردن به کودکی که درد و رنج دارد کار بسیار بزرگی است که خدا این توفیق را به این معلمان عطا فرموده است. رضوان حکیم‌زاده افزود: امید داریم این طرح به عنوان حرکتی خیرخواهانه در تمام استان‌های کشور به یک الگوی عملی تبدیل شود و دانش‌آموزان بستری در بیمارستان امکان ادامه تحصیل و آموزش داشته باشند و به دلیل بیماری از فعالیت‌های روزانه خود محروم نشوند.

کودکان بیمار از تحصیل باز نمی‌مانند
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز اظهار کرد: تاکنون طرح آموزش به کودکان بیمار در مراکز درمانی دکتر شیخ، امام رضا (ع) و قائم (عج) به اجرا درآمده است و با توجه به فعالیت بیمارستان فوق تخصصی اکبر، در حوزه درمان کودکان، این طرح در این مرکز نیز اجرایی شد.

به گفته «شاپور بدیعی» معلمانی که برای اجرای این طرح انتخاب می‌شوند باید توانایی تدریس ۶ مقطع ابتدایی را داشته باشند و بتوانند کودک بیمار را از نظر روحی و عاطفی حمایت کنند. این طرح اکنون برای کودکان مقطع ابتدایی اجرا می‌شود. معلمان در این طرح به ۲ شکل کار می‌کنند؛ تدریس بالای تخت دانش‌آموزانی که قادر به بلند شدن از روی تخت نیستند و در روش دیگر اگر بیمارستان اتاقی داشته باشد تمام دانش‌آموزان بیمار در پایه‌های مختلف مقطع ابتدایی در یک اتاق مشابه کلاس مدرسه جمع می‌شوند و معلم برای آن‌ها تدریس می‌کند. معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی نیز با اعلام اینکه طرح آموزش کودکان بستری در بیمارستان طرح خداپسندانه‌ای است که از ۵ سال پیش در استان با کمک آموزش و پرورش و نیز خیرین نیک اندیش اجرا می‌شود، بیان کرد: هدف از اجرای این طرح که اکنون در چند بیمارستان در حال اجراست، این بوده است که کودکان بیمار احساس تفاوت نکنند و همانند فرزندان عادی و سالم به تحصیل و یادگیری ادامه دهند و از تحصیل بازنمانند. «ابوالحسن حقیقی» ادامه داد: در این طرح تلاش می‌کنیم خانواده‌ها دغدغه آموزش و تحصیل فرزندان بیمار خود را نداشته باشند و خوشبختانه این طرح در نهایت منجر به انعقاد تفاهم‌نامه میان وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شد که شیوه‌نامه اجرایی آن به کل استان ارسال می‌شود.

می‌خواستیم کودکی کردن را از یاد نبرند
رئیس سازمان مردم‌نهاد «سفیران لبخند»، نیز به خبرنگار مدرسه زندگی گفت: هدفمان این است که کودکی که به هر دلیلی بیمار است و باید در بیمارستان بستری شود بازی کردن یعنی مهم‌ترین کاری را که در کودکی‌اش باید انجام دهد، از دست ندهد و در ضمن برخی آموزش‌ها را نیز از طریق بازی دریافت کند. «امیرحسین سحرخیز» در خصوص ماجرای راه‌اندازی مدرسه امید زندگی که چند‌سال پیش و به صورت خودجوش آغاز شد، افزود: این کار سال ۹۲ از بخش کودکان مبتلا به سرطان بیمارستان دکتر شیخ شروع شد. در سال ۹۴ بخش اطفال بیمارستان امام رضا (ع) و در سال ۹۶ بیمارستان اکبر نیز به این طرح اضافه شدند. هدف اصلی این طرح بازی‌درمانی و ارتباط با کودک و آموزش به وی در حین درمان است. این طرح نزدیک به ۲۵۰ داوطلب فعال دارد که به صورت افتخاری صبح و بعدازظهر تمام روز‌های هفته را در بخش‌های درمانی، بر بالین کودکان و اتاق‌های عمل بیمارستان‌ها حضور می‌یابند و ضمن آموزش تحصیلی، فعالیت‌هایی مانند بازی‌درمانی، اوریگامی، شطرنج و دیگر بازی‌ها را با کودکان کار می‌کنند.

تسریع روند درمان کودکان
وی ادامه داد: هدف اصلی این است که بچه‌ها در طول درمان از کودکی کردن فاصله نگیرند. همچنین این طرح بر آن است که از طریق بازی بتواند بخشی از روند درمانی کودکان را تسهیل کند؛ برای مثال کودکان بستری در بخش‌های سوختگی در حین درمان نیاز به فیزیوتراپی دارند که راحت‌تر است این کار از طریق بازی با آن‌ها انجام شود تا اینکه بعد از درمان بخواهند شروع به انجام فیزیوتراپی کنند. رئیس سازمان مردم‌نهاد سفیران لبخند با بیان اینکه این تیم در اتاق‌های عمل این بیمارستان‌ها نیز مستقر می‌شوند گفت: پیش از اینکه کودک بیهوش شود از طریق بازی با او ارتباط می‌گیریم تا ترس و استرس عمل کاهش یابد و کودک برای بیهوشی آماده شود. وی با اشاره به برنامه‌های توسعه‌ای که برای آینده در نظر دارند نیز افزود: افزایش کارگروه‌های تخصصی برای بیماری‌های مختلف کودکان جز برنامه‌هایی است که در نظر داریم در آینده توسعه دهیم. اما پیش از آن برای بزرگ‌تر شدن فعالیت‌ها و سرویس‌دهی بهتر نیاز داریم که داوطلبان بیشتری با گروه همکاری کنند. این موضوع همت تمام رسانه‌ها را می‌طلبد که مردم را با این فعالیت‌ها آشنا کنند و علاقه‌مندان بیشتری به گروه بپیوندند تا بتوانیم خدمات بیشتری را به کودکان بیمار ارائه دهیم. از دانشگاه علوم پزشکی نیز انتظار داریم که بیشتر از این فعالیت‌ها حمایت کند. اکنون این ارتباط به‌خوبی برقرار شده است، اما هنوز باید تقویت شود.

ورود به دنیای کودکان بیمار
«فرزانه یوسفی» معلم بازنشسته‌ای است که به عنوان داوطلب با گروه سفیران لبخند همکاری می‌کند. او گفت: ۳۲ سال در مدارس ابتدایی خدمت کردم که ۲۰ سال آن را معلم کلاس اول ابتدایی بودم. ۲ سال قبل از بازنشستگی درخواست کردم که برای تدریس به این گروه بپیوندم، اما موافقت نشد. با‌این‌حال خودم از طریق یک آشنا به بیمارستان‌های قائم (عج) و امام رضا (ع) رفتم و در روز‌هایی که کلاس نداشتم به آموزش کودکان بستری پرداختم.

او معتقد است این فعالیت‌ها بیشتر از بعد روانی اهمیت دارند، به این دلیل که کودکی که بیمار و بستری است خیلی حوصله درس و مشق ندارد. آموزش‌ها نیز در حدی هستند که خیال کودک و خانواده‌اش راحت باشد که بودن کودک در بیمارستان باعث نخواهد شد از درس عقب بمانند. معمولا نگرانی خانواده‌ها این است که زودتر بچه‌هایشان به مدرسه بروند که از درس عقب نمانند.