کار و فناوری فراتر از گچ و تخته‌سیاه

سال‌ها پیش حرفه‌و‌فن به عنوان یکی از دروس دوره راهنمایی، در مدارس کشور تدریس می‌شد. اکنون، اما درس، کار و فناوری جایگزین آن شده و غالب فعالیت‌های این واحد درسی عملی است که متناسب با نیاز‌های روز و آموزش برخی مسائل جدید مانند کار با رایانه به آن اضافه شده است. پس از بررسی‌های فراوان برای آسیب‌شناسی تدریس این کتاب، دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی تصمیم گرفت با الگو گرفتن از کشور‌های توسعه‌یافته کتاب‌های قدیمی را تعویض و نام کتاب از شناخت حرفه‌و‌فن، به آموزش حرفه‌و‌فن تغییر و کتاب‌ها برای پسران و دختران مشترک تألیف شوند.

متأسفانه در مدارس شهرمان، فعالیت‌های عملی این کتاب در حاشیه قرار گرفته است و هر دبیری با توجه به امکانات موجود، زمان و سلیقه خود به آموزش می‌پردازد. درس، کار و فناوری مسئله‌ای به مراتب گسترده‌تر از گچ و تخته سیاه است. مهم‌ترین مسئله برای انجام فعالیت‌های عملی این درس، داشتن فضای مناسب و کافی است؛ بیشتر مدارس فضای مناسب کارگاهی ندارند و اگر کارگاهی هم وجود داشته باشد، دارای فضای کافی نیست و از نظر تأمین روشنایی و نور، تهویه، گرمایش و سرمایش و... ایراد‌های بسیاری دارند. این مسئله در مورد برخی مدارس غیرانتفاعی بیشتر مصداق می‌یابد. علاوه بر این کارگاه‌های مدارس معمولا با کمبود تجهیزات، وسایل، ابزار، مواد اولیه و... مواجه هستند. تعداد بالای دانش‌آموزان در یک فضای کوچک و در زمانی محدود، امکان بروز خطرات ناشی از حوادث پیش‌بینی‌نشده در محیط کار را ایجاد می‌کند. نداشتن مهارت و انگیزه برخی دبیران در تدریس مباحث عملی مانند آموزش کار با رایانه و... از دیگر مشکلات است.

پیشنهاد می‌شود در راستای بهبود شرایط تدریس کتاب کار و فناوری، تا حد امکان کارگاه‌های مناسب در مدارس ایجاد و تجهیز شوند، معلمان برای تدریس این کتاب تحت تعلیم قرار گیرند، پدر و مادر‌ها از میزان اهمیت این درس در افزایش مهارت‌های فرزندانشان مطلع شوند، اهمیت این درس با دیگر‌درس‌ها برابر دانسته شود، با دبیران برای ایجاد نمایشگاه‌های کار‌های عملی دانش‌آموزان در مدرسه همکاری شود و در نهایت پدر و مادر‌ها برای دریافت نمره به دانش‌آموزانی که طبق نظر دبیر در انجام فعالیت‌های عملی کوتاهی کرده‌اند، سخت نگیرند.