بازنشستگان در تنگنای معیشت | نگاهی به مطالبات بازنشسته‌ها در آستانه روز سالمند

تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ بازنشسته اند. یعنی بالاخره به همان روز‌ها و سال‌هایی رسیده اند که دوره کار کردن گذشته است و دوران آسوده تری برایشان آغاز شده است؛ نشستن کنار اعضای خانواده و دیدن ثمره‌های زندگی شان، تفریح و استراحت گاه وبیگاه. اوضاعشان قرار بود همین‌ها باشد، اما در کمال تعجب چنین نیست. از کار کردن رسمی به عناوین مختلف بازنشسته شده اند، اما بیکار نه. آخر خرج زندگی و سرعت گرانی نمی‌گذارد خیلی هایشان به استراحت فکر کنند. می‌روند سراغ کارگری، نگهبانی و هرشغلی که هیچ تعهد و بیمه نداشته،  اما دستمزدی هرچند اندک داشته باشد.

۵۵ درصد از سالمندان حتی حقوق مستمری هم ندارند؛ یعنی اشتغال تا پایان عمر، با این همه روز و مناسبتی هم در تقویم دارند؛ همین فردا را به نامشان روز خانواده و تکریم بازنشستگان ثبت کرده اند، اما اینکه در یک سال پس از آن مسئولان چقدر به یادشان می‌مانند و برای بهبود اوضاع زندگی شان قانونی تصویب می‌کنند، جای سخن‌های بسیار دارد. آن هم در شرایطی که اوضاع اقتصادی هیچ کس در یک سال گذشته ثابت نمانده است و بسیاری از خانواده‌ها به زیر خط فقر رفته اند که بازنشسته‌ها بخش بزرگی از آن‌ها هستند.

در حالی براساس قانون همسان سازی، امسال حداقل حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی به ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسیده است که براساس اعلام مرکز آمار ایران، تورم شهریور امسال به رقم ۸/۴۵ درصد رسیده بود. همچنین در این ماه تورم خوراکی‌ها ۵۹ درصد اعلام شده بود. در اواسط شهریور فرامرز توفیقی، رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شوراها، نرخ سبد معاش یک خانوار را ۱۰میلیون و ۷۳۴ هزارتومان اعلام کرد. این نرخ در اسفند سال گذشته ۶ میلیون و۸۹۵هزار تومان تعیین شده بود. این ارقام نشان می‌دهد که در عمل همسان سازی حقوق نتوانسته است باری از دوش بازنشستگان بردارد.

۶۵ درصد بازنشسته‌ها با کمترین حقوق ماهانه

وضعیت اقتصادی خانواده‌ها پس از یک سال ونیم از حضور کرونا آن قدر عجیب و سخت شده است که نیازی به شرح نکته‌های بدیهی نیست، اما در این شرایط به اوضاعی فکر کنید که یک بازنشسته دارد. چندسرعائله، داماد و عروس و نوه‌هایی که همه قرار است بر سر سفره‌ای بنشینند که با حقوق ماهانه حدود ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومانی پهن شده است. این مبلغ هزینه سفره نیست، بلکه درآمد یک مرد یا زن بالای ۶۰ سال است که باید همه زندگی اش را با آن اداره کند. باید به این مسئله اشاره کرد که اکنون فقط نرخ اجاره مسکن در مشهد بین ۳ تا ۴ میلیون تومان در ماه است.

فشار زندگی بر بازنشستگان

نایب رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی مشهد با تایید شرایط زندگی بازنشستگان معتقد است با حقوق ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومانی نمی‌توان هم زمان هزینه خوردوخوراک، اجاره خانه و از همه مهم‌تر هزینه‌های درمان را تامین کرد که همگی جزو هزینه‌های زندگی یک بازنشسته هستند.

رحمت ا... پورموسی، در گفتگو با شهرآرا با اعلام آمار بازنشستگان هم استانی و مشکلاتشان می‌گوید: درحا ل حاضر ۲۵۰ هزار بازنشسته در استان و حدود ۱۶۰ هزار بازنشسته، مستمری بگیر و بازمانده هم در مشهد داریم که بخشی از جمعیت حدود ۳ میلیون و ۶۰۰ هزارنفری بازنشسته کل کشور را تشکیل می‌دهند.

وی از لفظ «خیلی زیاد» برای توضیح انواع مشکلات بازنشسته‌ها استفاده می‌کند و توضیح می‌دهد: مهم‌ترین مشکلات این قشر معیشتی و درمانی است که هیچ فکری به حال بهبود آن‌ها نمی‌شود. در حوزه دریافت حقوق بسیار غم انگیز است که بگویم بیشتر از ۶۵ درصد بازنشسته‌های ما یا حداقل بگیر هستند یا زیر حداقل بگیر.

وی در تعریف حداقل بگیر از حقوق بازنشسته‌ای یاد می‌کند که در صورت بیمه پردازی به مدت ۳۰ سال کامل و با داشتن دو فرزند حقوقش ۴ میلیون و ۳۰۰ هزارتومان خواهد بود که چنین جمعیتی ۶۵ درصد بازنشستگان استان را شامل می‌شوند.

نایب رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی مشهد با اشاره به اینکه این حقوق کفاف یک هفته زندگی یک بازنشسته را هم نمی‌دهد، می‌افزاید: همین شرمندگی در مقابل زن و بچه است که بازنشسته را وادار می‌کند دنبال کار برود و مشکل بیکاری جوانان در جامعه تشدید شود. اگر افزایش حقوق بازنشسته‌ها متناسب با تورم جامعه تغییر کند، شاهد این همه بیکاری جوانان، افزایش آمار حوادث و مشکلات دیگر به دنبال اشتغال سالمندان نخواهیم بود.

پورموسی درعین حال از طرح همسان سازی حقوق بازنشسته‌ها سخن می‌گوید که انتهای سال گذشته و ابتدای سال جاری اجرایی شد: آیا میزان این افزایش براساس تورم سنجیده شده است که موثر باشد؟ پاسخ خیر است. با این افزایش هم درآمد بازنشسته ما چندصدهزارتومان منفی است.

وی در توضیح مطالبات این کانون از نامه‌هایی سخن می‌گوید که خطاب به رئیس جمهور و حجت ا... عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نوشته اند: از آن‌ها خواستیم ابتدا برای کنترل تورم در هیئت دولت کاری انجام بدهند؛ زیرا افزایش حقوق مانند مُسکن عمل می‌کند و راه درمان نیست. خط فقر ۱۱ میلیون تومان است و هم اکنون فاصله بین حقوق تا این خط وحشتناک است، درحالی که بازنشسته‌ها روزی سربازان خط مقدم جبهه اقتصادی و جبهه‌های جنگ بودند و این رسم قدردانی از این سربازان نیست.

نایب رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی مشهد به مطالبه مهم دیگری اشاره می‌کند که درحال پیگیری آن هستند: زمانی که یک کارگر مشغول به کار است، هرسال کارفرما معادل دو ماه عیدی برایش پرداخت می‌کند، اما پس از بازنشستگی این مبلغ همچون بازنشستگان کشوری معادل یک حقوق پرداخت می‌شود و این یک تناقض بزرگ است. طرحی که ارائه دادیم، این است که مقداری از عیدی هرسال کارگران شاغل را کسر و برای زمان بازنشستگی آن‌ها پس انداز کنند که هم نیازی به تصویب بودجه دیگری نباشد و هم کمکی به زندگی بازنشستگان در آینده بکنیم.

همسان سازی نا عادلانه

پورموسی حتی طرح همسان سازی حقوق بازنشسته‌ها را نیز عادلانه نمی‌داند؛ زیرا بازنشستگان تامین اجتماعی همچون صندوق‌های دیگر متناسب سازی نشده اند: ما در سازمان تامین اجتماعی برخلاف بازنشستگان لشکری و کشوری از منابع دولتی استفاده نمی‌کنیم؛ بنابراین درخواست ما از مسئولان و نماینده‌های مجلس این است که متناسب سازی حقوق به صورت دائمی در مجلس تصویب و هرسال اجرا شود تا به واقعیت نزدیک‌تر باشد.

در سبد کنونی معیشت، خدمات درمانی جایگاهی ندارد، درحالی که اصل ۲۹ قانون اساسی از درمان کاملا رایگان سخن گفته است. هزینه‌های درمان یک بازنشسته آن قدر زیاد و کمرشکن است که باید یک بیمه مکمل درمان هم برای تامین برخی هزینه‌ها داشته باشند و این هزینه دیگری است. وی مطالبات دیگری همچون ارائه مسکن ارزان قیمت یا رایگان برای بازنشسته‌ها را هم در بخشی از صحبت هایش بیان می‌کند که برای رسیدن به آن‌ها مدت هاست در تلاشند، اما هنوز نتیجه‌ای به دنبال نداشته است.

در شرایطی که تورم در حال افزایش است و داده‌های رسمی نیز این مسئله را تایید می‌کنند، نرخ سبد معیشت به نزدیک ۱۱ میلیون تومان رسیده است، با این حال در چنین وضعیتی حداقل حقوق بازنشستگان ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است؛ حقوقی که جوابگوی تامین مخارج نیمی از یک ماه هم نیست.