از باد و باران نیابد گزند | ضرورت وجود نگاه بین‌المللی به توسعه توس و آرامگاه فردوسی

به گزارش شهرآرانیوز؛ مجید طهوریان‌عسکری، رئیس کمیسیون ویژه توس شورای اسلامی شهر مشهد، هفته پیش در مصاحبه‌ای با خبرگزاری برنا از اهمیت ویژه آرامگاه فردوسی گفت و اظهار کرد: «اعتقاد ما این است در کنار بارگاه نورانی علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) که نقطه ثقل جهانی است، توس و آرامگاه فردوسی هم ظرفیت جهانی‌شدن برای انتقال پیام جمهوری اسلامی را دارد.» صحبت‌های مفصل او درباره این موضوع به جهان‌شهرشدن مشهد و کمک به نگاه بین‌المللی برای این شهر اشاره داشت و حالا دکتر یوسف بینا، روزنامه‌نگار و استاد دانشگاه، درباره اهمیت آرامگاه فردوسی در جهانی‌شدن مشهد و تأثیرگذاری فرهنگ ایرانی در جهان، یادداشتی نوشته است که در ادامه می‌خوانیم.

دکتر یوسف بینا
روزنامه‌نگار و مدرس دانشگاه
اهمیت آرامگاه فردوسی در توس، موضوعی است که اینک برای همه کسانی که دغدغه فرهنگی و حتی اقتصاد مبتنی بر فرهنگ دارند، روشن است. از یک سو می‌دانیم که مهم‌ترین ثروت ملت‌های متمدن جهان تاریخ و فرهنگ آن‌هاست و از سوی دیگر می‌بینیم که منابع معمول اقتصادی ازجمله انرژی و تولید، محدودیت‌ها و مشکلات ویژه‌ای دارد و اگر آینده ایران را در افق‌های بلندمدت در نظر آوریم، خواهیم دید که منابع نفت و گاز روزی به‌پایان می‌رسند و درآمد فروش تولیدات داخلی نیز به‌علت مسائل ویژه ژئوپلتیکی، همواره در معرض آسیب‌هایی از نوع تحریم و روابط ویژه بانک‌های جهانی با قدرت‌های استکباری قرار دارد؛ بنابراین از هر دو منظر فرهنگ و اقتصاد مبتنی بر فرهنگ، ملت متمدن و کشور هفت‌هزارساله‌ای مثل ایران عزیز ما، چاره‌ای جز بازگشت به تاریخ تمدن و فرهنگ پربار خویش ندارد.

همچنین باید بگوییم که یکی از مهم‌ترین داشته‌های تاریخی و تمدنی و فرهنگی ما مفاخر ادبی‌مان هستند؛ بزرگانی از نوع فردوسی و نظامی و خیام و سعدی و مولوی و حافظ که در جهان نمونه ندارند و هر کشوری برای خودنمایی حسرت دارد که صدیک آثار هرکدام از آن‌ها را داشته باشد تا در جهان هل‌من‌مبارز بطلبد.

ما در ایران قرن‌ها بود که به‌نوعی با این داشته‌های فرهنگی بیگانه بودیم و اگر تاریخ را بار دیگر از نظر بگذرانیم، چیزی جز بی‌مایگی‌ها و خودباختگی‌های فرهنگی به‌ویژه در سلسله‌های قاجار و پهلوی، چشمگیر ما نخواهد بود.

اما در دهه‌های اخیر به‌برکت حاکم‌شدن نگاه فرهنگی ویژه‌ای که به‌ویژه در حوزه زبان و ادبیات فارسی حاکم شده است، از آن شرمساری‌های تاریخی فاصله گرفته‌ایم و آنچه امروز در عرصه جهانی می‌تواند ملت ما را به خودباوری برساند، گفتمان عزت ملی است که خوشبختانه و به‌رغم سختی‌هایی که بر دوش ملت انبار شده است، روزبه‌روز تقویت می‌شود و باید نقطه عزیمت ما به‌سوی یک نهضت بزرگ تاریخی و ملی در راستای احیای هرچه بیشتر فرهنگ خودی و تعظیم شعائر و بزرگداشت مفاخر باشد.

در این میان، یکی از واژه‌هایی که باید در صدر فهرست آرمان‌های ایران به آن توجه شود، «فردوسی» و واژه‌های مرتبط با آن یعنی «شاهنامه» و «توس» و «مشهد» است.

چندی پیش، رئیس کمیسیون ویژه توس در ششمین دوره شورای اسلامی شهر مشهد با اشاره به تأکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر ارزش و اهمیت آرامگاه فردوسی در توس، سرفصل‌های مورد توجه معظم‌له را این‌گونه برشمرد: «اهمیت دیدار آرامگاه فردوسی بعد از زیارت امام‌رضا (ع)، ضرورت زیباسازی خطه فرهنگی‌تاریخی توس و پاسداشت میراث ماندگار فرهنگی این خطه.»

وی در ادامه پنج کلیدواژه مهم ویژه توس در گفتمان شورای ششم را «مسائل فرهنگی، تاریخی، زیباسازی، آبادانی و میراثی» نام برد و با بیان اینکه اولویت مدیریت‌شهری در توس باید مسائل فرهنگی باشد، تصریح کرد: «اگر بخواهیم توس را توسعه دهیم، همه نهاد‌های حاکمیتی و دولتی باید دست‌به‌دست دهند و کمک کنند تا شهرداری بتواند متولی این کار باشد.

با توجه به اینکه شورای ششم مشهد توجه ویژه‌ای به مسائل فرهنگی‌تاریخی با نگاهی جهانی دارد، اعتقاد ما این است که در کنار بارگاه نورانی امام‌رضا (ع) که نقطه ثقل جهانی است، آرامگاه فردوسی در توس نیز ظرفیت جهانی‌شدن برای انتقال پیام جمهوری اسلامی ایران به جهان را دارد.»

به‌نظر نگارنده این سطور، سخن‌گفتن درباره اهمیت توس و آرامگاه فردوسی و نیز توسعه آن در ابعاد فرهنگی و اقتصاد مبتنی بر فرهنگ به‌ویژه در حوزه گردشگری، شاید دیگر راهگشا نباشد. زیرا مهم‌ترین راهبرد‌ها و سخن‌ها برمبنای نیازسنجی‌ها، هم از سوی عالی‌ترین مقام ایران و هم از سوی مدیران شهری گفته شده است، بلکه اینک وقت کار درست بر اساس سیاست‌گذاری درست است.

اینک وقتی است که تصمیم‌گیران «پایتخت معنوی ایران» که به‌حق «جهان‌شهر برکت و کرامت» نام گرفته است، سیاست‌گذاری درستی با نگاه‌های بلندمدت و استمداد از کارشناسان فرهنگی و اقتصادی داشته باشند و کار توسعه توس را به کاردان‌هایی بسپارند که اقتصاد را با فرهنگ گره‌خورده می‌دانند و قلبشان برای گذشته و حال و آینده این مرزوبوم می‌تپد.

بی‌شک اگر ما خود را میراث‌داران حکیم بزرگ توس می‌دانیم که در شاهنامه خویش فرمود «بنا کردم از نظم کاخی بلند/ که از باد و باران نیابد گزند»، تک‌تک وظیفه داریم که جزءجزء این بنای فاخر و باشکوه و ارزشمند را پاس بداریم و بشناسیم و به‌درستی به همه ایرانیان و جهانیان بشناسانیم.

«شاهنامه» سند هویت ما ایرانیان است و هرچه به آن مربوط می‌شود، ازجمله توس و آرامگاه فردوسی، حواشی این سند هویتی هستند؛ سندی که «انسان ایرانی مسلمان»، «انسان عاشق ایران» و «انسان معتقد به اهل‌بیت (ع)» را به بهترین وجه معرفی کرده است؛ بنابراین اینک ما نیز اگر بخواهیم «خود» را به‌درستی به جهان معرفی کنیم، یکی از نخستین گام‌ها، معرفی «فردوسی»، «شاهنامه» و «توس» به جهانیان است.