خلأ حضور فعالان فرهنگی و اجتماعی در تولیدات دانش بنیان

طنین همتی | شهرآرانیوز، امروز اولین دورهمی فعالان فرهنگی‌اجتماعی مشهد در راستای بیان تجربه‌های شخصی و روایت‌هایی از روند پیشرفت تشکل‌های فرهنگی و اجتماعی در مسیر تحقق تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین در کارخانه نوآوری مشهد برگزار شد. توجه به نیروی انسانی و پرورش آنان به‌ویژه فعالان حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی در بستر فعالیت‌های دانش‌بنیان و‌ توجه به شعار امسال «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌زایی»، از جمله موضوعات مهم این دورهمی بود.

نبود جایگاهی مشخص برای فعالان فرهنگی و اجتماعی در فعالیت‌های دانش‌بنیان به‌ویژه هم‌سو با شعار امسال از مشکلات موجود است.

به‌گفته مسعود نبی‌دوست، فعال و کنشگر اجتماعی، تصور عمومی بر این است که تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین فقط به مجموعه‌های تولیدی و فعالان اقتصادی مرتبط است، اما این‌گونه نیست و بسیاری از مجموعه‌های دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین امروز از دل تشکل‌های فرهنگی و اجتماعی شکل گرفته‌اند.    

مهدی انجیدنی، مؤسس پیام‌رسان گپ، با حضور در این دورهمی و بیان تجربیاتش به شهرآرانیوز می‌گوید: تأثیر حضور اهالی فرهنگ، حکمت و ادب در دنیای دانش‌بنیان و تولید علم اهمیت دارد. از موضوعاتی که در سال‌های گذشته تفاوت در آن ایجاد شد، تعریف علم بود. اگر به قرن‌های پیش نگاهی بیندازیم، تعریفی که از عالمان و دانشمندان وجود دارد، به حکیم محدود می‌شود که در توصیف این افراد عنوان فیلسوف، دانشمند و حکیم در نظر می‌گرفتند. اما مهم‌ترین آنان، دانش‌های علوم انسانی و‌ حوزه فرهنگ، فلسفه، ادب و حکمت را در کنار راه علمی خودشان گسترش دادند.

مؤسس پیام‌رسان گپ ادامه داد: از مسائلی که باعث نقص و مانع رشد واقعی در حوزه دانش‌بنیان شده، این است که فراموش کرده‌ایم هر محصولی که بخواهد به مرحله تولید برسد و هر خلاقیتی که در یک شرکت دانش‌بنیان منجر به تولید یک محصول شود، استفاده‌کننده‌اش یک انسان است. پس همان‌طور که در علوم جدید گفته می‌شود، بازار هدف را باید دقیق شناخت. اما اوج خلاقیت در یک محصول دانش‌بنیان نقطه‌ای است که علوم انسانی قدرتمندی در تعریف آن محصول نقش داشته باشد که متأسفانه این مو‌ضوع بسیار مغفول واقع شده است.

مهدی انجیدنی گفت: در کشورهای دیگر مثل آمریکا به حوزه علوم انسانی پرداخته می‌شود و باید در کشور ما هم به این مهم پرداخته شود. هر چقدر بتوانیم ورود فرهنگ، ادب، حکمت و فلسفه و افکار ناشی از شناخت ما از انسان و تعریف اسلام از انسان را تقویت کنیم و ورود عوامل فرهنگی را در تولید محصولات دانش‌بنیان تقویت کنیم، می‌توانیم امیدوار باشیم که محصولات واقعی‌تر و نزدیک به نیاز بازار باشند. در واقع دانش‌بنیان به مقاله و تولید تئوری محدود نیست و باید به تولید محصول منجر شود.

مهدی مکارم، از دیگر فعالان اقتصادی حوزه دانش‌بنیان، با حضور در این نشست در خصوص عملیاتی‌شدن شعار سال در بستر فعالیت تشکل‌های اجتماعی و فرهنگی می‌گوید: اتفاقی که باید برای شعار سال بیفتد، اتفاقی تخصصی است. ولی آنچه که عموم جامعه و تشکل‌ها در این مسیر می‌توانند انجام دهند، تبیین و بیان این شعار به‌درستی است. اگر عموم جامعه با مفاهیم اشتغال‌آفرینی، دانش‌بنیانی و کارآفرینی عجین شوند و این فرهنگ در دل مردم قرار گیرد، در درازمدت در الگوی رفتاری جامعه قرار خواهد گرفت و اثر اجتماعی و اقتصادی مثبتی به‌دنبال خواهد داشت.

به‌گفته وی، پرورش نیروی انسانی خلاق که در این راستا قرار گیرد، در بستر تشکل‌های مذهبی و اجتماعی شکل می‌گیرد. از اساسی‌ترین اتفاق‌هایی که اکوسیستم‌های انسان‌سازی می‌توانند رقم بزنند، تربیت انسان‌هایی است که در کنار معنویت دنبال ارزش‌های بنیادی در جامعه خودشان هستند.

مؤسس شتاب‌دهنده کسب‌و‌کار فردوسی در ادامه یادآور شد: برای تحقق شعار سال، مهم‌ترین ارگان‌هایی که درگیر این موضوع هستند، ارگان‌های دولتی و معاونت علمی ریاست جمهوری هستند. موضوعی که باید در جامعه محقق شود، حمایت‌های دولتی و نیمه‌دولتی از تولید و فرایندهای اقتصادی است. این حمایت‌ها باید به‌سمتی برود که مجموعه‌های تولیدی بزرگ انگیزه‌هایی در عرصه‌های تولید دانش‌بنیان داشته باشند و از طرفی، بدنه جامعه دانش‌بنیان و نوآور باید خودش را به مجموعه‌های اقتصاد صنعتی و سنتی برساند تا بتوانند اثرگذاری‌هایی را که در زمینه نوآوری دارند، به بلوغ اجتماعی برسانند.

وی افزود: از اتفاقات خوبی که امسال می‌تواند رقم بخورد، این است که بتوانیم منابع مازاد و بی‌استفاده مردم را به‌سمت فعالیت‌های دانش‌بنیان و اشتغال‌زا هدایت کنیم.

مرتضی تقوایی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان ره‌پویان و از دیگر سخنرانان این نشست، به شهرآرانیوز می‌گوید: اثر نهایی یک شرکت دانش‌بنیان در فرایند اقتصادی کشور، موضوعی گسترده است. شعار امسال به کلیدواژه‌های تولید، فعالیت دارای ارزش‌افزوده و خروجی ملموس واقعی تأکید می‌کند و این مهم نیازمند روش فناورانه و دانش‌بنیان است تا بتواند به‌طور مستقیم به اشتغال کمک کند.

به‌گفته این فعال استارتاپی، شرکت‌ها در راستای رسالتی که دارند، باید صنعتی شوند و خودشان را ارتقا دهند. همچنین شرکت‌های صنعتی باید دانش‌بنیان شوند و در این فضا ساختاری ایجاد کنند در بخش‌هایی با استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان، افزایش بهره‌وری داشته باشند و مبتنی بر دانش کارشان را انجام دهند.

وی تأکید کرد: این اتفاق به فرهنگ‌سازی نیاز دارد و حتی در کف جامعه این فرهنگ‌سازی پررنگ‌تر است و عموم مردم به اشتغال در شرکت‌های دانش‌بنیان ترغیب می‌شوند. ما باید این فرهنگ را چنان در جامعه توسعه دهیم که شرکت‌های دانش‌بنیان برای هر قشر جامعه شناخته‌شده باشد. نهادهایی مانند مساجد مجموعه‌هایی هستند که اگر درست سیاست‌گذاری شوند، می‌توانند چندین شرکت دانش‌بنیان خروجی در حوزه‌های مختلف داشته باشند.

محمدرضا هاتف، مدیرعامل شرکت آهار، از دیگر شرکت‌های دانش‌بنیان در این نشست، درباره ظرفیت‌های مردمی برای تحقق شعار سال گفت: بزرگ‌ترین مشکلی که ما در کشور داریم، فرهنگی است. اگر بتوانیم دانشجوی نخبه را در کشورمان نگه داریم و به جوانان انگیزه فعالیت بدهیم، بزرگ‌ترین خدمتی است که به صنعت و تولید کشورمان کرده‌ایم.

وی گفت: اگر به این باور برسیم که میدان را برای جوانان کشور باز کنیم و در حد شعار نباشد و خرید یک کالای دانش‌بنیان ایرانی در اولویت هر دستگاه اداری و هر مصرف‌کننده ایرانی باشد، باعث می‌شود فروش شرکت‌های دانش‌بنیان چندین‌برابر شود و حجم اقتصاد دانش‌بنیان را چندین‌برابر می‌کند. ما به‌شدت نیازمند رویدادهای فرهنگ‌ساز هستیم و به‌شدت نیازمند نزدیکی صنعت به مردم و فرهنگ هستیم. باید به نقطه‌ای برسیم که هر خانواده به فعالیت جوانان در شرکت‌های دانش‌بنیان افتخار کند.