سخنان محمدکاظم کاظمی درباره اهمیت آثار آصف فکرت در ادبیات فارسی

به گزارش شهرآرانیوز؛ محمدکاظم کاظمی در مراسم گرامیداشت دکتر محمد علی اسلامی ندوشن و دکتر محمد آصف فکرت که روز، ۱۷ اردیبهشت‌ ماه، به همت انجمن پایندان، مؤسسه خردسرای فردوسی و قطب علمی فردوسی و شاهنامه در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، در رابطه با آصف فکرت اظهار کرد: استاد فکرت چندین کار ارزشمند در حوزه زبان فارسی انجام داده‌ است. یکی از فعالیت‌های او که کمتر دیده شده، انتشار واژه‌نامه همزبانان است که امیدواریم دوباره منتشر شود. این اثر واژه‌نامه مختصر، مفید و جامعی است، از واژگانی که در افغانستان و ایران به شکل‌های متفاوتی به کار می‌روند.

وی افزود: کتاب فارسی هروی یا زبان گفتاری هرات کتاب ارزشمند دیگری از ایشان در زمینه زبان فارسی است که یکی از آثار ارزشمند در مورد زبان و لهجه‌ گفتاری هرات است که گنجینه ارزشمندی از زبان فارسی به شمار می‌رود. کتاب «لهجه بلخ و دریافت بهتر سخن مولانا» نیز کتاب دیگری از دکتر فکرت است که کمتر شناخته شده است.

این شاعر افغانستانی عنوان کرد: استاد فکرت اقامتی تبعیدگونه در شمال کشور داشت و این توفیق اجباری سبب آشنایی وی با گویش فارسی مناطق بوده‌ است‌. این موضوع ره‌آوردی برای تألیف کتاب لهجه بلخ محسوب می‌شود و در واقع ایشان با توانایی خود تهدیدها را به فرصت مبدل ساخت.

وی اضافه کرد: ایشان مشابهت‌های فراوانی میان واژگان، نظام آوایی و نظام دستوری شعر مولانا و لهجه فعلی بلخ در افغانستان پیدا می‌کند و در کتابی منعکس می‌کند. زبان فارسی افغانستان و کار کردن در خصوص آن و بیان ره‌آوردها و ویژگی‌های این زبان یا گویش فارسی افغانستان از جهات مختلفی به ایران و افغانستان کمک خواهد کرد.

این شاعر افغانستانی عنوان کرد: این واژگان کهن می‌تواند باعث شود که بسیاری از مردم افغانستان زبان فارسی را دریابند و از این واژگان که در شعر مولانا و دیگران به کار رفته‌اند، استفاده کنند. همچنین در بسیاری مواقع استفاده از این واژگان در افغانستان افراد را متهم می‌کند که این واژگان، در زبان فارسی نبوده، دری است، مربوط به ایران است و نباید به کار برده شود. به این ترتیب می‌توان به عنوان دست‌مایه‌هایی برای حفظ واژگان در زبان فارسی افغانستان قرار گیرد.

کاظمی تصریح کرد: ره‌آورد دیگر آن آشنایی مردم ایران با واژگانی است که در افغانستان رایج است و چه بسا این کلمات می‌تواند در زبان فارسی ایران نیز کاربرد پیدا کند. این دادوستد زبانی میان زبان فارسی ایران و افغانستان تاکنون غالبا یک‌سویه بوده؛ به گونه‌ای که در افغانستان بیشتر از واژگان فارسی ایران به خصوص آن‌هایی که در سال‌های اخیر ابداع شده، مورد استفاده قرار گرفته است و این روند می‌تواند دوسویه باشد.

وی افزود: بسیاری از واژگانی که در اشعار فارسی به کار می‌رود، در گفتار رایج مردم افغانستان مورد استفاده قرار می‌گیرد، بنابراین این اقدام می‌تواند این کلمات را در اختیار ادبا ایرانی قرار دهد و به تبع در آثار مختلف به کار رود.

این شاعر افغانستانی بیان کرد: استاد فکرت خصوصیات و ویژگی‌هایی که در شعر مولانا وجود دارد و در زبان فارسی بلخ و بخارا عمدتا دیده می‌شود، فهرست کرده است. در واقع یک کتاب ۲۷۰ صفحه‌ای محصول پژوهش ایشان در حوزه آوایی، دستوری و واژگانی است.

محمّد آصف فکرت هروی، نویسنده، شاعر و پژوهشگر افغانستانی هفتم اردیبهشت‌ماه در ۷۶ سالگی درگذشت.

منبع: ایسنا