معصومه متین نژاد | شهرآرانیوز؛ حذف یارانه از برخی اقلام غذایی در چند روز گذشته شوک اقتصادی زیادی به جامعه و بسیاری از خانوادهها بهویژه دهکهای پایینتر وارد کرده است. کمترین پیامد این شوک مدیریت اقتصادیتر این منابع غذایی خواهد بود تا فشار کمتری به دیگر بخشهای مالی خانوارها وارد آید. قصد نداریم در این وضعیت دشوار اقتصادی شما را موعظه کنیم، اما باید جانب انصاف را هم رعایت کرد. یارانههایی که بیضابطه به بخشهای مختلف مانند نان که قوت غالب بیشتر مردم است تزریق میشد، زمینه را برای فسادهایی مانند قاچاق آرد یا پخت بیکیفیت نان و فروش آن به دامدارها فراهم میآورد.
اینکه ۳۰ تا ۷۰ درصد نان پختهشده قابلیت استفاده ندارد و سهم ضایعات است آماری بسیار تکاندهنده است. بنابراین، هرطور هم که به ماجرای حذف یارانهها نگاه کنیم، باز این قسمت آن تأملبرانگیز است. ناگفته نماند که همه این تقصیرها متوجه نانواها یا تولیدکنندگان کالاها هم نیست و بخشی از آن به بیمبالاتی خود ما در خرید و چگونگی نگهداری این موادغذایی برمیگردد. برای همین، در این مطلب میخواهیم کمی درباره روشهای مدیریت اقتصادی صحبت کنیم که در این شرایط بحرانی میتواند به ما برای متعادل شدن وضعیت مالی خانوادههایمان کمک کند. همچنین پیشنهادهایی برای اینکه راحتتر این روزهای سخت را پشتسر بگذاریم.
بهاندازه و بهوقت نیاز خرید کنیم
یکی از رفتارهای ناپسند برخی از ما ایرانیها خرید بیش از نیاز و حتی بدون نیاز است، حالا میخواهد در وضعیت سفید باشیم مانند روزهای عادی یا در وضعیت قرمز مانند روزهای قحطی و جنگ. اینکه جنگ یا بیثباتی بازار ما را شرطی کرده است، بهانهای بیش نیست و سبب میشود بازار ملتهبتر از قبل شود و برخی بهراحتی از این آب گلآلود ماهی بگیرند.
ازدحام مردم در این روزها در نانواییها یا صفهای فروش مرغ هیچ توجیهی ندارد، زیرا نه امکان نگهداری طولانیمدت نان وجود دارد نه قرار است قیمت مرغ بیش از این قیمتی باشد که اعلام شده است. دستکم تا چند ماه خبر جدیدی نخواهد بود. بنابراین، هم خودتان خریدهایتان را مدیریت کنید، هم به دیگران این توصیه را داشته باشید، زیرا بین نیاز واقعی و نیازی که ما احساس میکنیم تفاوت وجود دارد.
معمولا وقتی خریدی بیش از حد نیاز یا بدون نیاز انجام میدهیم، افزونبر اینکه یکباره بخش زیادی از درآمدهای ماهیانه خود را صرف تهیه آن کالا میکنیم، به علت در دسترس بودن زیاد و ترس از فاسد شدن آن، در مصرفش هم مدیریت اقتصادی نخواهیم داشت. پس:
- پیش از اینکه روانه بازار شوید، از کمبودهای خانه و آنچه نیاز دارید فهرست تهیه کنید.
- از کارت بانکیای که مقدار مشخصی پول دارد برای خریدهای روزانهتان استفاده کنید.
- برای خریدهای روزانه و ماهیانهتان برنامه داشتهباشید و منابع مالیتان را تقسیمبندی کنید.
- برای خرید، فروشگاههای بسیار بزرگ مانند هایپرمارکتها را انتخاب نکنید. چیدمان و کالاهای عرضه شده در این فروشگاهها، احساس نیاز کاذب برای خرید ایجاد میکنند.
- تخفیف شیوهای تبلیغی برای فروش است. پس فقط به علت تخفیفداشتن خرید نکنید.
- خریدکردن روشی برای تخلیه انرژی و رفع ناراحتی بهویژه در زنان است؛ بنابراین زمانهایی که ناراحت و افسرده یا بسیار خوشحال هستید، بازار را مقصد گردشگری خود نکنید.
- با شکم گرسنه خرید نروید و همیشه مقداری آب همراه خود داشته باشید. تجربه نشان داده است افراد گرسنه خریدهای بیشتر و غیرضرور انجام میدهند.
هوشمند خرید کنیم
- حتی اگر کالایی را بهاندازه نیاز بخرید، برای طولانیشدن عمر آن و هدررفت کمترش، باز هم باید هنگام خرید به برخی نکات کلیدی توجه ویژه داشته باشید.
- به تاریخ انقضای کالایی که میخرید توجه کنید. تاریخ انقضای کوتاهمدت یا شما را مجبور به مصرف بیش از اندازه نیاز میکند یا دور ریختن آن ماده غذایی.
- کیفیت بستهبندی یک کالا در کیفیتبخشی به عمر آن کالا تأثیر دارد. پس حواستان به این نکته مهم در انتخابهایتان باشد.
- مواد غذایی فاسدشدنی را پس از خرید و بردن به خانه، بلافاصله درون یخچال بگذارید. اگر نمیتوانید آنها را قبل از زمان توصیهشده مصرف کنید، در فریزر بگذارید.
- هنگامی که یک محصول فاسدشدنی را در فریزر قرار میدهید، مهم نیست تاریخ انقضای آن بگذرد، چون عمر موادغذایی درون فریزر طولانیتر است.
- هنگام خرید مواد غذایی بستهبندی به مشخصات روی بستهبندی مانند شماره ثبت و پروانه ساخت از وزارت بهداشت، نشان استاندارد و سیب سلامت، مواد ترکیبی آن و تاریخ تولید و انقضای کالا توجه کنید. مواد فلهای را هم از جاهای مطمئن و پرفروش بخرید که موادغذایی در این فروشگاهها خیلی نمیماند.
- برای خرید محصولاتتر و تازهای مانند گوشت و لبنیات یا میوه و سبزیجات، صبح را برای خرید انتخاب کنید.
- هنگام خرید از فروشگاههای بزرگ، مواد فاسدشدنی مانند نان، گوشت و لبنیات را آخر از همه انتخاب کنید.
از احوال دل یکدیگر غافل نشویم
هیچکدام از ما روزهای سخت همهگیری کرونا را فراموش نکردهایم، بهویژه موجهای نخست را که وضعیت اقتصادی بسیار آشفته بود و بسیاری از مشاغل بهعلت قرنطینه آسیب دیده بودند. همدردی مردم خیلی زود مسکنی شد بر بخشی از این دردها. تهیه بستههای معیشتی، همراهی صاحبخانهها و مالکان مکانهای تجاری با مستأجرهایشان و فعالیتهای داوطلبانه و جهادی حتی در بخشهای درمانی، نمونههایی از همبستگی مثالزدنی مردم کشورمان بود که مشابه آن را در هیچجای دنیا نمیشد دید.
کرونا هیچچیز که نداشت، به ما بیاهمیت بودن دغدغههای زندگی را یادآور شد، اینکه چقدر مرگ و بیماری به ما نزدیک است و هرلحظه ممکن است عزیزی را از دست بدهیم، چقدر درکنار هم بودن اهمیت دارد و بدون یکدیگر نمیتوانیم زندگی کنیم، اما نمیدانم چرا اینقدر زود همهچیز را فراموش کردیم.
شلوغیهای این روزها، احتکارهایی که انجام میشود و در آن «دیگری» رنگ باخته است، دغدغهها و نگرانیهای بیموردی که داریم، حرف دیگری میزند. این در حالی است که این روزهای سخت نقاهت پس از جراحی اقتصادی در کشورمان، نیازمند همراهی بیشتری از همه ماست تا فشار کمتری به قشرهای ضعیفتر وارد بیاید و دولت با خیال آسودهتری برنامههای اقتصادی خود را پیش ببرد. پس بیایید یک بار دیگر به خودمان و دیگران ثابت کنیم که ما همان رزمندگان پشت جبهههای دفاع مقدس هستیم که با همه توان به حرکت قطار اقتصادی کشورمان روی ریل خودش کمک خواهیم کرد.
روشهای درست مصرف را یاد بگیریم
قدیمیها برای اینکه کدبانویی خانمی را محک بزنند، به هنر نگهداری او توجه داشتند. یعنی هرقدر بانویی در نگهداری اشیا و اجناس درون خانه همت بیشتری به خرج میداد، کدبانوتر بود، چون از نظر آنها خریدکردن هنر نبود و فقط به پول نیاز داشت، اما طولانی کردن عمر وسیلهای واقعا هنر و مهارت میخواست. حالا خرید کردن و نگهداری از موادغذایی همین قصه است. ما ایرانیها سالانه بیش از ۳۵ میلیون تن موادغذایی را دور میریزیم، معادل ۵۰ تا ۶۰ درصد صادرات مواد نفتی در کشورمان.
یادگیری روشهای درست مصرف موادغذایی به گذراندن کلاس آموزشی نیاز ندارد و با کمی توجه و استفاده از تجربه دیگران بهراحتی به دست میآید. هزینهای هم که با صرفهجویی از این روش پسانداز میکنید، میتواند کمک زیادی به اقتصاد خانواده شما در بخشهای دیگر بکند. در ادامه، برخی از این فوتوفنهای کلیدی را با هم مرور میکنیم.
نان
- نانهای داغ را روی هم نچینید و قبل از سرد شدن کامل، آنها را دسته نکنید.
- نان سردشده را در پلاستیک دربسته بگذارید.
- بیش از نیاز روزانهتان نان نخرید و در صورت اضافه بودن، آنها را در فریزر نگهداری کنید.
- از نانواییهایی که نان باکیفیت میپزند خرید کنید. نان خوب نانی است که آرد آن خوب، خمیر آن تخمیرشده و نانوای آن ماهر باشد. با این کار، دیگر نانواییها را بهویژه در شرایط رقابتی کنونی وادار به پخت بهتر میکنید.
- خردههای نان را دور نریزید و از آنها برای تهیه مواد اولیه غذاهایی مانند کوفته، کتلت و همبرگر استفاده کنید.
- بخشی از نانی را که مازاد است و نمیتوانید در فریزر نگهداری کنید، بگذارید در هوای آزاد سریع خشک شود. برای نمونه، مانند لباس روی طنابی پهن کنید. این نان خشکشده قابلیت نگهداری طولانیمدت را دارد و برای ترید کردن در غذاهایی مانند آبدوغخیار، آبگوشت و اشکنه عالی است.
مرغ
- مرغ را کامل و سبز بخرید و از همه بخشهای آن استفاده کنید. پوست برای روغنگیری، ران برای چلو، سینه برای اولویه، پاچین برای سوخاری، بال و گردن برای سوپ، دل و جگر برای خوراک و پاها برای عصارهگیری.
- مرغ را تازه استفاده کنید و از فریز کردن طولانیمدت آن بپرهیزید.
- اگر برای ناهار چلومرغ درست میکنید و اضافه میآید، مرغ اضافه را برای نوبت بعد درون سوپ بریزد.
روغن
- چربیهای اضافه گوشت و مرغ، قابلیت باز کردن و روغنگیری دارند. پس آنها را دور نریزید.
- کره اگر قدری درون یخچال مانده و طعم کهنگی گرفته است، آن را باز و به روغن تبدیل کنید.
- برای سرخ کردن مواد غذایی بهاندازه روغن بریزد تا مجبور نشوید روغن اضافه را دور بریزید.
- برای سوخاری کردن، از ظرفهای نچسب، کوچک و گود استفاده کنید، مانند شیرگرمکن، تا مجبور به استفاده از حجم زیادی از روغن نباشید.
- هرچند قیمت روغنهای حیوانی بالاست، برکتشان درون غذا بسیار بیشتر از روغنهای گیاهی است. این روغنها ارزش غذایی بیشتری هم دارند و برای سلامتی مفیدترند.
لبنیات
- لبنیات جزو موادغذاییای هستند که باید همیشه به مقدار نیاز آنها را تهیه کنید، چون عمر کوتاهی دارند و زود فاسد میشوند.
- به جای خرید ماست و پنیر، شیر فلهای پرچرب بخرید و آنها را درست کنید.
- روش درست نگهداری از مواد لبنی را یاد بگیرید. برای نمونه، کره مازاد را در فریزر و پنیر را درون آب نمک نگهداری کنید.
- به جای خرید شیرهای بستهبندی، از لبنیاتیهای مطمئن محلهتان، شیر کیلویی بخرید و آن را خوب بجوشانید سپس استفاده کنید.
- اگر شیر اضافی میخرید، آن را سریع به یک محصول لبنی یا یک غذای دیگر تبدیل کنید، مانند ماست تازه، شیربرنج یا کارامل بستنی.