مشهد؛ کلان‌شهر یا جهان‌شهر؟
بازخوانی ظرفیت‌های مشهدالرضا که آن را به شهری جهانی تبدیل کرده است.
زهرا شریعتی | شهرآرانیوز؛ «جهان‌شهر» تعبیر آشنای این روز‌ها برای مشهد است که کم ندیده و نشنیده‌ایم، اما درباره چرایی کاربرد آن برای مشهد و ملاک‌ها و معیار‌های یک جهان‌شهر شاید کمتر بدانیم. هرچند همه شهر‌های جهانی از جمعیت فراوانی برخوردارند، بزرگ و پرجمعیت بودن الزاما به معنای جهانی بودن نیست و شاخص‌های خاص خود را دارد که از دیدگاه صاحب‌نظران مختلف، از شاخص‌های سیاسی تا اقتصادی، اجتماعی، زیرساختی، خدماتی و ... را در بر می‌گیرد. در این گزارش، مهم‌ترین ظرفیت‌های مشهد را که آن را به شهری جهانی تبدیل کرده است مرور می‌کنیم.
۳۰ میلیون
زائران و سفر‌های داخلی و خارجی
طبق آمار سالانه، بیش از ۳۰ میلیون زائر که ۵ میلیون نفرشان غیرایرانی هستند به مشهد مقدس مشرف می‌شوند. افزون بر این، با توجه به معماری و بافت بیش از هشتصدساله حرم مطهر حضرت رضا (ع)، این شهر هدف بازدید گردشگران و مسافران غیرمسلمان نیز هست.
۲۷۰ هزار
صادرات علم از مشهد
نزدیک به دویست مؤسسه آموزش عالی از جمله دانشگاه‌های دولتی، پیام نور، علمی‌کاربردی، آزاد اسلامی، فنی و حرفه‌ای، فرهنگیان و مؤسسه‌های غیرانتفاعی در خراسان رضوی با حدود ۲۷۰ هزار دانشجو تحت نظر نظام‌های مختلف آموزش عالی استان به امر آموزش اشتغال دارند.
دانشگاه فردوسی مشهد
دانشگاه فردوسی مشهد ۲۴ هزار دانشجو دارد. از این تعداد، ۲۱۰۰ نفر دانشجوی بین‌المللی از سی کشور جهان از جمله عراق، افغانستان، سوریه، لبنان، فلسطین، آمریکا، اروپا و روسیه هستند. دانشگاه فردوسی مشهد که از ۲۷ سال پیش جذب دانشجویان بین‌المللی را آغاز کرده است، در این زمینه جایگاه نخست را در میان دانشگاه‌های کشور دارد.
دانشجویان بین‌الملل علاوه بر دانشگاه فردوسی، در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دانشگاه آزاد مشهد، دانشگاه حکیم سبزواری، دانشگاه امام رضا و برخی دانشگاه‌های غیر انتفاعی شهر نیز تحصیل می‌کنند.
دانشگاه علوم پزشکی
دانشگاه علوم پزشکی مشهد به‌تازگی اقدامات و فعالیت‌های خوبی در زمینه ارتقای روابط بین‌المللی خود انجام داده است (از جمله افزایش سی‌درصدی پذیرش دانشجوی دندان‌پزشکی).
با توجه به ارتقای رتبه بین‌المللی دانشگاه، شرایط و استقبال مناسبی برای پذیرش دانشجویان خارجی در این دانشگاه وجود دارد. هم‌اکنون بیش از ۳۵۰ دانشجوی غیرایرانی در ۳۳ رشته تحصیلات تکمیلی شامل کارشناسی ارشد، PhD، فلوشیپ و فوق تخصص در قالب دوره‌های کوتاه و بلندمدت مشغول تحصیل هستند.
دانشگاه آزاد
دانشگاه آزاد اسلامی خراسان رضوی با یازده واحد و شش مرکز آموزشی، ۶۰ هزار دانشجو دارد که از این تعداد، ۸ درصد دانشجویان را دانشجویان غیرایرانی تشکیل می‌دهند که حدود ۳ هزار نفر آنان در دانشگاه آزاد اسلامی مشهد تحصیل می‌کنند.
جامعة المصطفی العالمیة
مشهد به یمن وجود بارگاه حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) در طول تاریخ کانون توجه اندیشمندان و تشنگان معارف اهل‌بیت (ع) بوده است. نمایندگی جامعةالمصطفی در خراسان با بهره‌گیری از این ظرفیت عظیم علمی و معنوی و با هدف دستیابی به مرجعیت علمی در منطقه و تربیت عالمان برجسته تراز انقلاب اسلامی در سال ۱۳۸۲ تأسیس و در دو دهه فعالیت، به بزرگ‌ترین نمایندگی جامعةالمصطفی‌العالمیه تبدیل شده است.
این نمایندگی توانسته است با ایجاد فضای علمی و معنوی، بیش از ۵ هزار نفر از تشنگان معارف اسلامی را از ۷۳ ملیت جهان زیرپوشش قرار دهد و با رویکرد بین‌المللی و حفظ هویت حوزوی، دانش‌آموختگانی توانمند در عرصه‌های آموزشی، پژوهشی، تبلیغی و فرهنگی در راستای پاسخ‌گویی به نیاز‌های علمی و معرفتی کشور‌های مختلف، تربیت کند و جایگاهی والا بین مراکز حوزوی و دانشگاهی خراسان و منطقه به دست آورد.
شرکت‌های دانش‌بنیان
وجود بیش از ۳۵۰ شرکت دانش‌بنیان در حوزه‌های مختلف تجاری، پزشکی، فناوری، صنایع فرهنگی خلاق و ... در خراسان رضوی، این استان را در شمار استان‌های پیشرو در زمینه اقتصاد دانش‌بنیان قرار داده است.
ظرفیت‌های دینی و ادبی
مشهد از یک سو کانون دینی و مذهبی مسلمانان و از سوی دیگر به واسطه وجود مقبره حکیم ابوالقاسم فردوسی که توانسته است زبان فارسی را در ایران و حتی کشور‌های همســــــایه احیا کند، کانون بزرگ فارسی‌زبانان جهان به شمار می‌رود.
مساجد باقدمت و مؤثر
مساجد باسابقه و بااهمیت مشهد همچون مسجد کرامت، گوهرشاد، بنا‌ها و فقیه سبزواری هرکدام پیشینه‌ای دارد، اما وجه اشتراک همه‌شان ثبت رویداد‌های مهم مربوط به وقایع تاریخی مشهد است.
ظرفیت‌های قرآنی
افزون بر سابقه حــــضور قاریان بیــــن‌المللی در مشهد و جلسات قرآنی حرم مطهر رضوی، این شهر از پیش از انقلاب تاکنون همواره مهد پرورش چهره‌های مؤثر قرآنی در سطح ملی و بین‌المللی بوده است و هم‌اکنون بیش از چهارصد مؤسسه و کانون قرآنی در آن فعالیت می‌کنند.
فعالیت‌های جهادی
مشهد مقدس در زمینه فعالیت‌های جهادی و مردمی داوطلبانه نیز با شعار خدمت‌رسانی برای تحقق عدالت و پیشرفت، از شهر‌های پیشرو محسوب می‌شود که لازم است جلوه‌ها و جاذبه‌های آن بیش‌ازپیش در قالب‌های رسانه‌ای تبیین شود.
خراسان، قطب حملونقل کشور
یکی از ویژگی‌های توسعه‌یافتگی جهانی‌شدن شهرها رشد و پیشرفت در بخش حملونقل است. مشهدالرضا (ع) به‌عنوان کلان‌شهری زیارتی، با تراکم جمعیتی و حجم انبوه جابه‌جایی و حملونقل برون‌شهری روبه‌روست. در بعد فنی و زیرساختی نیز در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. وجود پایانه‌های مرزی سرخس، لطف‌آباد، باجگیران و دوغارون و مراکز عمده تولید در بخش‌های صنعتی، کشاورزی و معدنی، این استان را به قطب حملونقل کشور تبدیل کرده است.
در مسافرت‌های جاده‌ای نیز به طور تقریبی ۸ درصد از آمار کل جابه‌جایی از طریق پایانه‌های مسافربری کشور مربوط به شهر مشهد است. پایانه‌های مسافربری مشهد به عنوان یکی از شهر‌های هوشمند کشور و کلان‌شهر‌های مذهبی دنیا، با بهره‌گیری از آخرین سیستم‌های نوین حملونقل، جابه‌جایی حدود ۲۰ میلیون مسافر و زائر را برعهده دارد که بیش از ۵۰ درصد خدمت حملونقل عمومی برون‌شهری این شهر را شامل می‌شود.
مشهد، بارانداز کالا به آسیای میانه
در بخش حملونقل ریلی، ۱۴۰۰ کیلومتر، معادل ۱۴ درصد از مجموع ۱۰ هزار کیلومتر ظرفیت شبکه ریلی ایران، در محدوده خراسان‌رضوی قرار داشته و این استان بیشترین سهم و رتبه نخست جابه‌جایی مسافر از طریق ناوگان ریلی را در کشور دارد.
در واقع، راه‌آهن خراسان با ۲۳ ایستگاه، در هر دو بخش در یک سال با جابه‌جایی ۱۴ میلیون و ۵۰۰ هزار مسافر برون‌شهری و بار در کشور شاخص است. هم‌چنین پایانه ریلی بین‌المللی سرخس با سهم هفتادونه‌درصدی از ترانزیت کالا، بزرگ‌ترین مرز ریلی کشور به شمار می‌رود.
آسمان پرتردد مشهد
در بخش حملونقل هوایی نیز مشهد دومین فرودگاه پرتردد کشور را دارد و حدود ۸۳ درصد از زائران و گردشگران خارجی، برای سفر به شهر مشهد از هواپیما استفاده می‌کنند. فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد با پوشش پانزده مسیر پرواز خارجی و ۲۹ مسیر داخلی، پیش از شیوع کرونا به طور میانگین روزانه میزبان ۱۸۰ تا ۲۵۰ پرواز ورودی و خروجی بوده است. در مجموع، در ۹ ماه نخست سال گذشته، بیش از ۲۲۰ هزار و ۵۰۰ به مشهد وارد و ۱۸۹ هزار و ۶۰۰ نفر خارج شده‌اند.
تنوع ملیت‌ها
مهاجران مقیم مشهد از ملیت‌های مختلف فرصتی کم‌نظیر برای تعاملات فرهنگی اقتصادی این شهر با سایر کشور‌ها فراهم آورده است.
گردشگری سلامت
در این زمینه نیز چه در حوزه طب نوین چه طب سنتی، مشهد با بیش از پنجاه مؤسسه درمانی دانشگاهی، حدود ۴ هزار مطب پزشک و هزار و ۳۹۱ مؤسسه پزشکی، جایگاه ویژه‌ای دارد و سالانه ۲۵ هزار گردشگر سلامت از ۸۹ کشور از خدمات گردشگری سلامت مشهد بهره می‌برند.
ظرفیت‌های متروپلیس
مشهد با توجه به میزبانی از مرکز آموزش متروپلیس در خاورمیانه، دفتر منطقه‌ای شبکه بین‌المللی زنان متروپلیس و شبکه جوانان متروپلیس و نیز مشارکت در تأسیس صندوق جهانی توسعه شهرها، در نقطه تمرکز سایر کلان‌شهر‌های جهان قرار دارد.
کنسولگری‌ها
شهر مشهد پس از تهرانمیزبان بیشترین دفتر‌های نمایندگی دیپلماتیک کشور‌ها به عنوان منابع مولد ظرفیت‌های جهان‌شهری است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
