کارکرد و مشکلات نمایندگی فرهنگی افغانستان در سازمان اکو

سازمان اکو یک سازمان منطقه‌ای است‌ که مرکز آن در تهران قرار دارد. افغانستان عضو این سازمان است و نمایندگی خود را در این سازمان دارد. بخشی از کار‌های این سازمان برگزاری برنامه‌های فرهنگی و ادبی است. نمایندگی افغانستان معمولا برنامه‌های فرهنگی از آدرس این سازمان درباره‌ فرهنگ و ادبیات افغانستان برگزار می‌کند.

گسست‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی زیادی بنا به سقوط حکومت در افغانستان رخ داد. در چنین وضعیتی، هر برنامه‌ای فرهنگی و ادبی از هر آدرسی که برای افغانستان برگزار می‌شود، قابل قدردانی است. اما در هیچ صورتی نمی‌توان اصول و ارزش‌هایی‌که برای اجرای یک برنامه‌ی فرهنگی و ادبی لازم است، آن اصول و ارزش‌ها را نادیده گرفت.

به تازگی برنامه‌ای فرهنگی و ادبی که شامل نمایشگاه، شعرخوانی و موسیقی بوده از طرف نمایندگی افغانستان در سازمان اکو برگزار شده است. شماری از فرهنگیان افغانستان ساکن ایران پس از برگزاری این برنامه ناراحت شدند. ناراحتی نخست‌شان این بود که دعوت افراد فرهنگی و ادبی در این برنامه، عادلانه نبوده است. با وصف احترام به شرکت‌کننده‌ها در این برنامه، شماری از چهره‌های شناخته‌شده‌ فرهنگی و ادبی افغانستان در این برنامه دعوت نشده‌اند.

مهم‌تر از همه معیاری مشخص درنظر گرفته نشده است‌که شخصیت‌های ادبی و فرهنگی به چه اساسی در این برنامه دعوت شده‌اند؟ کسانی‌که اثر چاپ‌شده دارند؟ کسانی‌که درجه‌ای تحصیل مشخص دارند؟ افرادی هستند که آثار چاپ‌شده و درجه‌ی تحصیل دارند، در تهران نیز زندگی می‌کنند، دعوت نشده‌اند. اما افرادی از استان‌های دوردست ایران دعوت شده‌اند. در ضمن در دعوت به این برنامه، طیف‌های اجتماعی و قومی نیز درنظر گرفته نشده و اکثریت دعوت‌شدگان متعلق به یکی از اقوام شریف افغانستان هستند.

نسل جوان در هر عرصه‌ای فرهنگی به ویژه در عرصه‌ی شعر در این برنامه اصلا حضور نداشته است. مصادره شدن برنامه‌های فرهنگی و ادبی توسط یک گروه نسلی درست نیست. نسل‌های متفاوتی باید در برگزاری برنامه‌های فرهنگی و ادبی دیده شوند.

من با یکی از افرادی که در این برنامه شرکت داشت درباره‌ محتوای برنامه صحبت کردم، او گفت برنامه بیش‌تر تشریفاتی و شکلی برگزار شد، سخنی مهم در باره‌ شعر، ادبیات و فرهنگ افغانستان گفته نشد. وضعیت فرهنگی و ادبی و فرهنگیان افغانستان حتا در ایران مورد بررسی قرار نگرفت و راهکاری ارایه نشد. بیش‌تر مانند دیدار‌های دوستانه و شخصی بود که باید برنامه برگزار می‌شد و گزارش مصرف هزینه ارایه می‌شد.

من درکل از برگزاری این برنامه‌ها قدردانی می‌کنم، اما توقع این است، اصول، محتوا، ماهیت و نتیجه‌ی ادبی و فرهنگی در برگزاری این گونه برنامه‌ها که به نمایندگی از افغانستان برگزار می‌شود، درنظر گرفته شود.