اندرزنامه‌ای مهربانانه از مرحوم استاد مهدوی دامغانی
سال ۱۳۹۷ خورشیدی، از مرحوم استاد دکتر احمد مهدوی دامغانی درخواست کردم که اندرزنامه‌ای بنگارد. استاد متواضعانه این درخواست را پذیرفت و متنی چهارصفحه‌ای حاوی نکاتی بس ارزشمند و دقیق نگاشت و از طریق ایمیل ارسال کرد.
حسینی‌نژاد | شهرآرانیوز - نکاتی که استاد ما را به آن متوجه کرد برای همه طالبان علم و راهیان مسیر دانش‌اندوزی بسیار مغتنم و مفید است. در ادامه، متن این اندرزنامه را بخوانید.
بسم ا... الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین و السلام علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطاهرین...
السلام علیکم و رحمة ا...ای جوان عزیز پاک‌نهاد که به لطف و ستاریت خداوند متعال جلت عظمته بر این فقیر ناچیز حسن ظن داری و بر آن اساس از من روسیاه نامه‌تباه خواسته‌ای چیزی برایت بنویسم. الحمدلله آن‌طور که نوشته‌ای قاری قرآنی و این سعادت عظمی را داری که هرروز با قرآن مجید حمید تجدید عهد می‌کنی. مولای ما حضرت امیر صلوة ا... و سلامه علیه فرموده است: ما جالس هذا القرآن أحد إلا قام عنه بزیادة أو نقصان، زیادة فی هدى أو نقصان من عمى؛ هر کس با قرآن هم‌نشینى کند، چون برخیزد، چیزى بر او افزوده شده و چیزى از او کاسته گشته. به هدایتش افزوده شده و از کوردلی‌اش کاسته گشته.
در ادامه این سخن، برای توضیح این کلام شریف، شعری از سنایی نقل کردند و نوشتند: شعر سنایی علیه الرحمه را شنیده‌ای که:
اول و آخر قرآن ز چه با آمد و سین/ یعنی اندر ره دین رهبر تو قرآن بس
چنگ در گفته یزدان و پیمبر زن و رو/ کانچه قرآن و خبر نیست فسانه‌ست و هوس
و دیگری فرموده است:
هیچ دانی که در کلام قدیم/ ز چه حرفش تو را قبس باشد
اولش با و آخرش سین شد/ معنی‌اش این خدات بس باشد
در آنچه به «ادب نفس» تعبیر می‌کنند
خداترسی را و ذات مقدس متعالی او را در همه احوال و اوقات حاضر و ناظر دانستن که اصل و در عین حال نتیجه آن آداب است باید همواره مد نظر و دستورالعمل همیشگی خود قرار دهی و پندار و گفتار و رفتار خود را برآن منطبق سازی.
از حسد که اولین گناهی است که خداوند با آن گناه نافرمانی شد و اولین گناهی است که خداوند با آن در زمین نافرمانی شد (گناه ابلیس در سجده نکردن به آدم (ع) و گناه قابیل در کشتن برادرش هابیل) بپرهیز و بپرهیز و این رذیله پلید را از جان و دل و روح خود بیرون کن.
اطاعت از والدین پس از عبادت حق تعالی اولین فریضه است که خداوند می‌فرماید «و اعبدوا ا... و لاتشرکوا به شیئا و بالوالدین احسانا». بدون اطلاع و اجازه آن‌ها همسر انتخاب نکن و «و اخفض لهما جناح الذل من الرحمه» را فریضه ذمه خود بدان.
حیثیت والای انسانی را برای به دست آوردن مال و ثروت دنیا لکه‌دار و موهون مکن که:
دانش و آزادگی و دین و مروت/ این همه را بنده درم نتوان کرد
اگر ان‌شاءا... در اجتماع به مقام والایی رسیدی، مبادا خودت را گم کنی و فضایل و مکارم اخلاقی را فدای جاه‌طلبی یا زیاده‌خواهی کنی، و همیشه کلام معجز نظام حضرت امام علی‌بن‌الحسین السجاد صلوة ا... علیهما را به خاطر داشته باش و آن را در دعا‌ها و قنوتت بخوان که:
و لاترفعنى فى الناس درجة الا حططتنى عند نفسى مثل‌ها و لاتحدث لى عزا ظاهرا الا احدثت لى ذلة باطنة عند نفسى بقدرها؛ اگر مرا یک درجه نزد مردم بالا بردى، پیش نفس خودم یک درجه پایین بیاور و اگر عزتى در ظاهر من به وجود آوردى و پیش چشم مردم مرا عزیز کردى، به همان اندازه در باطن و پیش نفس خودم مرا ذلیل کن.
دست‌ودل‌باز باش. حقوق الهی را به ذوی‌الحقوق بپرداز و در گفتار و رفتار ملایم و مساعد باش که:
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است/ با دوستان مروت با دشمنان مدارا
و در این باب فرمایش پیغمبر اکرم صلی ا... علیه و آله و سلم را در پایان این نوشته زینت سخنم قرار خواهم داد ان‌شاءا....
در ادب درس
سعی کن به حد لازم علاوه بر ممارست و مداومت بر نظم و نثر فارسی، در حدی که لازم است از ادب عرب و صرف و نحو و اشعار مشهور اطلاع داشته باشی.
در ادب فارسی از توجه به کتاب‌های مهم و معتبر فارسی و تواریخ عمومی مثل حبیب‌السیر و روضةالصفا غافل مباش. خواندن مستمر کتاب‌های شاهنامه حضرت فردوسی رضوان ا... علیه و گلستان سعدی و بوستان او و دیوان حافظ و منتخباتی از دیوان حضرت سنایی روح ا... روحه [را]فراموش مکن.
کتاب‌های مشهور جهانی را امثال صلح و جنگ تولستوی روسی، بینوایان ویکتور هوگوی فرانسوی، کمدی الهی دانته ایتالیایی و دیوید کوپرفیلد و اولیور توییست چارلز دیکنز انگلیسی و بسیاری از این کتاب‌ها که بعضا از آن به «رمان» تعبیر می‌شود بخوان.
مال و منالی را که به دست می‌آوری -و ان شاء ا... زیاد باشد- به‌درستی نگهداری کن که:
مال را هرکسی به دست آرد/ رنجش اندر نگاه داشتن است
دست‌ودل‌باز باش و به نیازمندان کمک کن و تنگ‌نظر و به قول مشهدی‌های خودمان «ناخن‌خشک» و سخت‌گیر مباش.
و، اما مطلب مهم دیگر
هرچیزی را که می‌خواهید از «خدا» بخواهید، و حضرت سیدالشهدا و، ولی نعمت اعظم همه ما خراسانی‌ها اعلی‌حضرت اقدس علی‌بن‌موسی‌الرضا صلوة ا... سلامه علیهما و علی اجدادهما المعصومین و اولادهما الطیبین را واسطه آن درخواست‌ها قرار دهید و یقین داشته باشید که حضرت سیدالشهدا و حضرت رضا علیهما السلام واسطه و شفیع بسیار بسیار آبرومندی در پیشگاه حق تعالی جلت عظمته می‌باشند و لابد مکرر خوانده و به درگاه باری تعالی عرض کرده‌اید که:
اللم اجعلنی عندک وجی‌ها بالحسین علیه السلام فی الدنیا و الآخره
و مبادا از غیر معصومین علیهم السلام چیزی بخواهید و دستی خدای‌نکرده پیش غیر از محمد و آل محمد علیه و علیهم السلام دراز کنید؛
و ای نور چشم عزیز.
برای حصول مقاصدتان و نیل به مطالبتان از تلاوت زیارت مبارکه جامعه کبیره و زیارت عاشورا در هر جمعه غافل مشوید و به تلاوت این دو اکسیر اعظم در جمعه‌ها خود را موظف بشمارید و من بنده روسیاه هرچه داشته و دارم و هرچه خواسته و بخواهم به برکت تلاوت این دو زیارت نایل شده و ان‌شاءا... نایل خواهم شد.
با این بیت حضرت خواجه حافظ سخنم را به پایان می‌دهم که:
دوش با من گفت پنهان کاردانی تیزهوش/ وز شما پنهان نشاید کرد سر می‌فروش
گفت آسان گیر بر خود کار‌ها کز روی طبع/ سخت می‌گردد جهان بر مردمان سخت‌کوش
و رسول اکرم صلی ا... علیه و آله و سلم فرمودند: المدارة نصف الدین، و فرموده‌اند: ما دخل الخرق فی شیء الا شأنه و ما دخل الرفق فی شیء إلا زانه؛ و خشونت در چیزى نباشد مگر آن را زشت کند و ملایمت با چیزى همراه نشد، مگر اینکه آن را آراست
از تقدیم و تأخیر فرمایش نبوی قصدم این بود که عرایضم را به «زانه» ختم شود.
التماس دعا دارم و امیدوارم از عتبه‌بوسی همیشگی درگاه ملائک‌پاسبان حضرت رضا علیه السلام به نیابت این حقیر دریغ نفرمایید.
فقیر فانی
احمد مهدوی دامغانی
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
