حق برابر تشرف برای همگان

مشهد با داشتن بیش از ۳ میلیون نفر جمعیت و میلیون‌ها زائر داخلی و خارجی، بدون شک جایگاه ویژه‌ای در میان شهر‌های ایران و جهان اسلام دارد. دومین کلان‌شهر ایران به‌عنوان قطب زیارت جهان اسلام و شیعیان هر سال میزبان میلیون‌ها زائر از شهر‌های دور و نزدیک است که به شوق زیارت امام رئوف با تحمل رنج سفر و بیشتر با توانایی جسمی و مالی اندک به این شهر می‌آیند. سؤال اصلی این است که آیا حرم قدسی امام رضا (ع) برای همه زائران یا حتی مجاوران حضرت در این شهر به‌راحتی و آسانی در دسترس است؟ آیا همه ساکنان مشهد با هر سطح از توانایی قادرند از هر نقطه مشهد به حرم مطهر دسترسی داشته باشند؟
همچنان که شهر‌های تاریخی یا ساحلی که بر محوریت اقتصاد گردشگری شکل و توسعه یافته‌اند و اولویت آن‌ها دسترسی آسان، راحت و امن همگان به بخش‌های گوناگون و دیدنی شهر است، بنای شکل‌گیری و توسعه مشهد نیز از دیرباز بر مبنای وجود بارگاه منور حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) و زیارت ایشان است؛ بنابراین ضروری است و انتظار می‌رود که «حق برخورداری از فرصت برابر در تشرف به بارگاه آن حضرت برای همگان» ازجمله اقشار آسیب‌پذیر جامعه (جانبازان، معلولان، افراد کم‌توان جسمی و حرکتی، سالمندان، زنان و کودکان) از طریق دسترسی آسان، ایمن و ارزان به حرم مطهر حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) در مشهد در اولویت اقدامات برنامه‌ریزی و اجرایی مدیریت‌شهری مشهد قرار بگیرد؛ بنابراین مقوله زیارت در مشهد به‌عنوان یک فرصت بی‌نظیر برای افزایش کیفیت فضایی نیز باید بر اساس اولویت دسترس‌پذیری همگان به حرم مطهر از هر نقطه شهر بازتعریف و طراحی شود.
این موضوع از قبل نیز مورد توجه ادوار مختلف شورا، مدیریت‌شهری و از سیاست‌های ملی و محلی بوده است و همچنین بر اساس سنت پیشینیان راهپیمایی در ایام خاص از اطراف و اکناف با پای پیاده به طرف حرم مطهر به قصد زیارت مرسوم بوده است، اما به نظر می‌رسد که کاستی‌ها، موانع فیزیکی و عملی زیادی در مسیر وجود دارد؛ چرا که طبق رصد‌های میدانی، مجاوران زیادی در این شهر سال‌هاست که به دلیل تنهایی یا به دلایل دیگر از حق تشرف به حرم مطهر محروم هستند. در این ارتباط تمهیداتی از طرف آستان قدس رضوی برای یاری و همراهی برخی از زائران و مجاوران به قصد زیارت انجام می‌شود، اما با وجود محدودیت‌های زیاد فیزیکی و مادی نمی‌توان آن را به کل ساکنان تسری داد.
از آنجا که همه نقاط مشهد به‌عنوان مبدأ سفر برای تشرف به حرم مطهر محسوب می‌شود، باید دسترس‌پذیری همگان با هر میزان توانایی و با اولویت حمل‌ونقل پاک (حمل‌ونقل عمومی، دوچرخه و پیاده) نیز در دستورکار مدیریت‌شهری قرار گیرد و ایمنی، راحتی، پیوستگی شبکه حمل‌ونقل ارزان و دسترس‌پذیر از هرجای شهر برای همگان تأمین شود. این امر موجب می‌شود فرصت زیارت دوباره برای همه ازجمله زائران و به‌طور ویژه توان‌یابان یا سالمندان حتی بدون همراه در مدت حضور در مشهد در هر لحظه فراهم گردد؛ بنابراین لازم است تا شورای محترم شهر مشهد با همکاری شهرداری و مجموعه مدیریت‌شهری و سایر سازمان‌های دست‌اندرکار با سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای بهره‌مندی همه از سامانه حمل‌ونقل، یک اقدام عملی و اجرایی مناسب به شرح ذیل فراهم آورند:
- آرام‌سازی خیابان‌های منتهی به حرم مطهر رضوی با اولویت دسترسی همه از طریق حمل‌ونقل پاک
- تسهیل دسترسی مناسب، ایمن، آسان و راحت همه از تمامی مبادی به سامانه حمل‌ونقل عمومی از طریق پیوستگی و اتصال شبکه حمل‌ونقل پاک شهری به همه مد‌های حمل‌ونقلی و افزایش ساعات خدمات‌رسانی ناوگان در ایام خاص به‌ویژه در ساعات پایانی شب و...
- گسترش و تسهیل استفاده از دوچرخه با ایجاد و اختصاص فضای پارک دوچرخه در پارکینگ‌های عمومی دایر و در حال ساخت و همچنین ارتقای عملکرد و توسعه ایستگاه‌های دوچرخه در پارک سوار‌ها و پایانه‌های مجاور ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی اطراف حرم مطهر و منتهی به آن
- بهبود و توسعه فضا‌های پیاده‌مدار و دارای قابلیت استفاده از دوچرخه در رینگ‌ها و همه مسیر‌های منتهی به حرم مطهر رضوی از طریق مناسب‌سازی مسیر‌های حرکتی، مبلمان شهری، نصب علائم راهنما، خط‌کشی‌های مناسب، نورپردازی و ...
- مناسب‌سازی ناوگان و تسهیلات حمل‌ونقل عمومی در راستای استفاده توان‌یابان و سالمندان
-تبدیل مسیر‌های منتهی به حرم مطهر به‌عنوان مبدأ و مقصد ایمن و همراه با امنیت برای همه.