کوتاه‌قامتان و معضل دیده‌نشدن

حسین برادران‌فر - در موضوع انسان‌هایی که رشد طبیعی ندارند و به‌اصطلاح «کوتوله» نامیده می‌شوند، از نظر سابقه تاریخی می‌توان به متون مقدس مانند عهد عتیق و حتی قرآن کریم توجه کرد. در مباحث افسانه‌ای و اسطوره‌ای و تفاسیر دینی نیز رد پای افراد کوتاه‌قامت به چشم می‌خورد، همان‌گونه که در داستان‌های سمک عیار، طوطی‌نامه و داستان‌های هزار و یک شب هم وجود دارد.
قد و قامتشان کوتاه است، هم‌قد بچه‌های دبستانی، البته با همان صداقت و صفای دوران کودکی، قد و قامتشان کوتاه است، اما این قامت کوتاه مانع همت بلندشان نیست.
نجیبه حاجی‌پور، یکی از این کوتاه‌قامتان بلند همت است که از اعضای فعال جامعه کوتاه‌قامتان مشهد است. وی باوجود مشکلات جسمانی و مالی شدید و باتوجه به علاقه‌ای که به درس و تحصیل دارد، از سال گذشته در مقطع کارشناسی رشته مدیریت کار دانشگاه علمی کاربردی تصمیم یار توس که در محله جاهدشهر واقع شده است، تحصیل می‌کند. گفت‌وگویی با وی انجام داده‌ایم که در سطور بعدی به آن می‌پردازیم.

با قامت کوتاه به دنیا آمدم
نجیبه حاجی‌پور، سال ۱۳۵۷ در روستای چشمه‌پونه مشهد به دنیا می‌آید، اما اصالتی بیرجندی دارد.
وی با بیان اینکه اصالت بیرجندی او به روستای «ماه‌خونیک» مربوط می‌شود، می‌افزاید: این روستا در ۱۴۰ کیلومتری شهر بیرجند واقع شده‌است، تمام ساکنان آن کوتاه‌قامت بوده و بلندقدترین فرد روستا ۱ متر و ۴۰ سانتی‌متر قد دارد.
نجیبه حاجی‌پور در ادامه می‌گوید: ۸ تا خواهر و برادر بودیم، همگی سالم به دنیا آمده و سالم زندگی می‌کردند، در دوران کودکی بدون آنکه اطلاعی از بیماری خود داشته باشم با آن‌ها هم‌بازی بوده و روزگار خوشی را سپری می‌کردیم. در اوایل نوجوانی متوجه تفاوت‌های ظاهری خودم با دیگر خواهر و برادر‌ها و بچه‌های محل شدم، هضم این موضوع برای من بسیار دردناک بود، اما با این حقیقت تلخ کنار آمده و به نکات مثبت زندگی توجه کردم. شروع کردم به درس خواندن، شاگرد زرنگ کلاس بودم و همه نمره‌هایم ۲۰ بود، تا اینکه یک حادثه تلخ ۵ سال من را از تحصیل و درس‌خواندن بازداشت.

۱۲ عمل جراحی انجام دادم
دختر کوتاه‌قامت روستای چشمه‌پونه در سن نوجوانی گرفتار درد‌های عضلانی شدید در زانو‌ها و پا‌های خود شده و در مدت ۵ سال ۱۲ مرتبه تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد.
نجیبه در توضیح این حادثه تلخ می‌گوید: در دوران نوجوانی به علت پرانتزی بودن زانو‌ها و پاهایم دچار درد‌های عضلانی شدید شدم. دارو و درمان‌های معمولی هیچ تأثیری نداشت و به توصیه پزشک متخصص مجبور به انجام عمل جراحی بر روی پاهایم شد. چند هفته بعد از اولین عمل جراحی دوباره همان درد‌های طاقت‌فرسا به سراغم آمد و برای بار دوم پاهایم را به تیغ جراحان سپردم، اما باز هم تأثیری نداشت. بار سوم، بار چهارم و ...، ۱۲ بار عمل جراحی در طول سال‌های ۷۰ تا ۷۵ بر روی دو پای من انجام شد تا سرانجام توانستم راه بروم. آن هم به این شرط که به پاهایم فشار نیاورم و از انجام حرکات بدنی سنگین خودداری کنم.

تایپ پایان‌نامه‌های دانشجویی
نجیبه بعد از گرفتن دیپلم برای تأمین هزینه‌های زندگی خود به عنوان تایپیست در یک مجموعه تایپ وتکثیر مشغول به کار می‌شود.
وی با تأیید این مطلب می‌افزاید: بعد از ۱۲ عمل جراحی، درس و مشق را از سر گرفتم تا اینکه در سال ۸۰ موفق به اخذ مدرک دیپلم شدم. بعد از مدرک دیپلم به عنوان تایپیست در یکی از مؤسسات فنی مشغول به‌کار شدم.  وظیفه‌ام تایپ پایان‌نامه‌های دانشجویان معماری و گرافیک بود، چون دستمزد ما براساس تعداد کلمات تایپ شده بود، بدون توجه به زمان و ساعت با تمام توان تایپ می‌کردم تا دستمزد بیشتری داشته باشم، اما این موضوع به ضرر من تمام شد و بعد از ۳ سال تایپ و کار مداوم، به دلیل نامناسب بودن میز و صندلی کامپیوتر، دوباره درد شدید زانو و پا به سراغم آمد تا جایی‌که مجبور به ترک این شغل شدم. یک سال از این کار دور بودم، اما دوباره به عنوان تایپیست به همان مؤسسه فنی بازگشتم و این‌بار بعد از گذشت یک‌سال، به علت دیسک کمر شدید، باز هم مجبور به انجام عمل جراحی، اما این دفعه عمل دیسک کمر شدم.

کوتاه‌قامتان در فهرست معلولان بهزیستی نیستند
با وجود ناتوانی‌جسمانی و مشکلات زیادی که کوتاه‌قامتان در حوزه تردد و کار‌های روزمره خود دارند در فهرست معلولان زیرپوشش سازمان بهزیستی قرار ندارند.
دانشجوی رشته مدیریت کار در تأیید این مطلب می‌گوید: قد یک کوتاه قامت زیر ۱۴۰ سانتی‌متر است و از این لحاظ مشکلاتش برابر با یک معلول ویلچری است. با بالا رفتن سن درکوتاه‌قامتان، به دلیل سنگین شدن و فشاری که به پاهایشان وارد می‌شود، به مرور دچار درد‌های استخوانی، تنفسی و حرکتی شدید خواهند شد. خود من برای رفتن به کلاس درس در طبقه اول ساختمان دانشگاه با مشکلات حرکتی زیادی رو به رو هستم، تا جایی که ترجیح می‌دهم تا پایان کلاس‌ها در همان طبقه بالا بمانم. گاهی اوقات اتفاق افتاده که حتی برای خوردن و آشامیدن هم پایین نیامده و گرسنگی و تشنگی را تحمل کرده‌ام، چون بالا و پایین رفتن برایم خیلی سخت است. برای سوارشدن به اتوبوس نیز به دلیل ارتفاع رکاب اتوبوس مشکلات زیادی دارم، زمانی‌که برای انجام امور اداری و بانکی به سازمان‌ها، مراکز دولتی و حتی عابر بانک‌ها مراجعه می‌کنم به دلیل کوتاهی قد، کارمندان متوجه حضورم نمی‌شوند و این مورد باعث بدفهمی و سوءتفاهم‌هایی شده است. با وجود تمامی مشکلات افراد کوتاه قامت، سازمان بهزیستی، کوتاه‌قامتان را به دلیل سلامتی ظاهری جسمی و بدون توجه به مشکلاتی که دارند، معلول نمی‌داند، درحال حاضر نداشتن بیمه و بیکاری به بزرگ‌ترین مشکل جامعه کوتاه‌قامتان تبدیل شده است.