مهدی آذریزدی؛ بال پرواز برای سفر به سرزمین داستان‌های کهن | مروری بر زندگی پدر «ادبیات کودک و نوجوان»

نوید سرادار | شهرآرانیوز؛ برخی افراد مسیر تعیین می‌کنند. سرآغاز می‌شوند و می‌سازند. «مهدی آذریزدی» یکی از مصادیق برجسته‌ی انسان‌های سردمدار است. فردی که تمام فکر و ذکرش نوشتن برای آینده سازان این سرزمین بود. ۱۸ تیر سالروز درگذشت این نویسنده‌ی جریان ساز است. روزی که به اسم و یاد او به نام روز «ادبیات کودک و نوجوان» نامگذاری شده است.

همانطور که کودکان روح زلال‌تری دارند نوشتن برای کودکان هم زلالی خاصی را می‌طلبد. به نوعی کودک گویی همه‌ی پرده‌ها را کنار می‌زند و برای هر چیز شخصیت و جانی قائل است. نوشتن برای کودکان نه تنها کوچک شدن نمی‌خواهد بلکه فرد بایست روح خود را بزرگ کرده باشد تا بتواند بنویسد چرا که در این عرصه‌ی نوشتن نویسنده بیشتر از انوع دیگر قلم زدن به شنیدن وحی نزدیک است. در این عرصه نویسنده با تمام موجودات و اشیاء ارتباط زنده دارد با همه‌ی آن‌ها حرف می‌زند، حرکت می‌کند و برای تمام‌شان شخصیت قائل است. همین هاست که نویسندگان این حوزه را برجسته می‌کند. «مهدی آذریزدی» را پدر ادبیات کودک و نوجوان می‌دانند. او در اسفندماه ۱۳۰۰ در یزد به دنیا آمد. کودکی را در کشاورزی گذراند و تا ۲۰ سالگی مشغول بنایی شد. او الفبا را از پدر آموخت و به مکتب نرفت بلکه در پای منبر‌های مذهبی بزرگ شد. وقتی دومین کتابفروشی شهر یزد در حال تاسیس بود آذریزدی در یک کارگاه بافندگی مشغول بود، اما تقدیر اینگونه رقم خورد که صاحب بافندگی مهدی را جهت کار به آنجا معرفی کند. شروع کار در کتابفروشی، مهدی آذریزدی را دوباره با دنیایی که برای آن ساخته شده بود نزدیک کرد. به گونه‌ای که در توصیف آن می‌گوید: «دیگر گمان می‌کردم به بهشت رسیده‌ام. تولد دوباره و کتاب خواندن من شروع شد.»

او مدتی بعد راهی تهران شد و اولین جلد از کتاب‌های «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» را با ساده نویسی قصه‌ای از انوار سهیلی آغاز کرد. ابتدا نخستین جلد کتاب «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» توسط ناشرانی پس زده شد. او این نوشته را با سختی و در یک اتاق دو در سه متری و در زیر شیروانی نوشته بود. آذریزدی در آخرین تلاش خود کتاب را نزد انتشارات امیرکبیر برد تا شاید آنجا مورد قبول واقع شود. آذریزدی در این مورد می‌گوید: «پس از قبول نکردن کتاب، گریه‌کنان آن را پیش آقای جعفری، مدیر انتشارات امیرکبیر بردم. ایشان حاضر شد، آن را چاپ کند.» پس از آن بود که مهدی دست به نگارش داستان‌های کهن ایرانی با زبان ساده زد که حاصل آن مجموعه کتاب‌های «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» بود. آذریزدی در این مجموعه برخی آثار کهن همچون کلیله و دمنه، مرزبان نامه، مثنوی مولوی، سندبادنامه، قابوسنامه، گلستان و آثار عطار را بازنویسی کرد. مجموعه قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب، تا به امروز به زبان‌های اسپانیایی، ارمنی، چینی و روسی ترجمه شده و دوره هشت جلدی این کتاب تا به حال بیش از ۶۴ بار تجدید چاپ شده است. آذریزدی از نخستین افرادی است که به بازنویسی آثار کهن برای کودکان دست زد. کاری که باعث شد چند نسل با قصه‌هایی که او از میان کتاب‌های قدیمی بیرون آورد، زندگی کنند و بزرگ شوند. آذریزدی در دورانی که شاید برخی فکر می‌کردند متون کهن غیرقابل دسترس و استفاده است آن‌ها را عمومی کرد و میان زندگی‌ها آورد.

مجموعه انیمیشنی ۲۶ قسمتی توسط مرکز پویانمایی صبا با استفاده از مجموعه «قصه‌های خوب، برای بچه‌های خوب» تولیده شد که آذریزدی در آن، قصه‌ها را برای کودکان روایت می‌کند. «قند و عسل»، «گربه ناقلا و گربه تنبل»، «بچه خوب، مثنوی» و «مجموعه قصه‌های ساده» از جمله دیگر آثار پدر ادبیات کودک و نوجوان است.

مهدی آذریزدی در ۱۸ تیر ۱۳۸۸ در تهران درگذشت و در زادگاهش در یزد به خاک سپرده شد. او دنیایی از کلمات برای نسل‌های مختلف این سرزمین برجای گذاشت که بال پرواز به سرزمین‌هایی رویایی هستند.