تدابیر ویژه برای جلوگیری از قطع برق در اطراف حرم مطهر رضوی در ایام پایانی صفر | تصمیم‌گیری نهایی با استاندار معوقات حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی نیمه‌اول شهریورماه ۱۴۰۴ پرداخت می‌شود بوی بدن چه چیز‌هایی را در مورد سلامتی شما آشکار می‌کند اطلاعیه جدید آموزش و پرورش درمورد نحوه برگزاری امتحانات نهایی در تابستان ۱۴۰۴ عملیات تی پی بدامِن؛ نقشه شوم آمریکا و انگلیس علیه مصدق آغاز واریز حقوق مردادماه بازنشستگان و مستمری بگیران تأمین اجتماعی از فردا (چهارشنبه، ۲۹ مرداد ۱۴۰۴) + جدول زمانی آیا معوقات حقوق فروردین بازنشستگان تأمین‌اجتماعی با حقوق مرداد واریز می‌شود؟ همتی‌فر دادستان جدید مشهد شد صدور هشدار سطح زرد هواشناسی در پی پیش‌بینی افزایش دما (سه‌شنبه، ۲۸ مرداد ۱۴۰۴) پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (سه‌شنبه، ۲۸ مرداد ۱۴۰۴) | دمای برخی نقاط استان به بیش از ۴۰ درجه خواهد رسید ادعای عضو کمیسیون آموزش مجلس: آغاز مدارس از ۵ سالگی درنهایت منجر به افزایش بهره‌وری شغلی می‌شود اهدای عضو بیمار مرگ مغزی در مشهد به ۵ بیمار زندگی دوباره بخشید (۲۸ مرداد ۱۴۰۴) بازسازی صحنه جنایت بعد از ۶ سال در جاده میامی مشهد تجهیز ۲۸۰۰ مدرسه به فضای ورزشی در هفته تربیت بدنی سال ۱۴۰۴ دیابت در کودکان چه علائمی دارد؟ سخنگوی آموزش و پرورش: عمده معوقات فرهنگیان طی ۳ سال اخیر، در سال ۱۴۰۴ پرداخت شده است حذف غذا‌های بسیار فرآوری شده، کلید دوبرابر کردن کاهش وزن همه چیز در مورد مضرات سیگار الکترونیکی ۳۰ درصد کاهش تلفات جاده‌ای اربعین ۱۴۰۴ افزایش چاقی در کودکان | زنگ خطری برای آینده سلامت جامعه اجرای «فوق‌العاده خاص» پرستاران منوط به تصویب دولت و تخصیص بودجه دستگیری ۳ متهم ماجرای تیراندازی در چالوس + ویدئو کمبود ۸۰۰ دستگاه اتوبوس برای جابه‌جایی زائران در دهه پایانی ماه صفر فرمانده انتظامی خراسان رضوی: ورود خودرو از مبادی ورودی مشهد ۱۲ درصد افزایش داشته است| آماده‌باش کامل در ایام دهه آخر ماه صفر رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد: در دهه آخر ماه صفر کمبودی در حوزه‌های بهداشت، درمان و دارو نداریم قتل شریک تجاری در باغ ویلا + انداختن جسد در چاه | متهم در آستانه قصاص آغاز طرح «هم‌محله‌ای امام‌رضا(ع)» با محوریت ارتقای فرهنگ میزبانی زائران در مشهد و خراسان رضوی پیش‌بینی اسکان ۹۶۹ هزار نفرشب زائر در مشهد طی دهه پایانی صفر ۱۴۰۴ حقوق سرایداران مدارس افزایش می‌یابد (۲۷ مرداد ۱۴۰۴)
سرخط خبرها
گذری بر تاریخ ترور ناصرالدین‌شاه در سالگرد اعدام میرزا‌رضای کرمانی

خدمتی به نام شکارشاه

  • کد خبر: ۱۲۱۳۹۶
  • ۲۵ مرداد ۱۴۰۱ - ۱۲:۳۷
خدمتی به نام شکارشاه
سینا صابری - تاریخ‌نگار

با ورق‌زدن تاریخ و گشت‌وگذار در‌میان وقایع تاریخی مشاهده می‌کنیم که افرادی در تاریخ ایران به نقش‌آفرینی پرداخته‌‍‌اند که اگر در آن لحظات تاریخی حاضر نمی‌شدند، باید خط بطلانی بر بسیاری از جریانات و پیشامد‌های اساسی ایران در سال‌های بعد می‌کشیدیم. یکی از این چهره‌های برجسته تاریخ ایران، میرزارضا کرمانی بود که در ابتدا و در یزد به حوزه علمیه روی آورد و طلبه شد، اما در سن جوانی به‌نوعی ویزیتور پارچه شده بود که با فروش آن‌ها سودی هم نصیب خود او می‌شد.

روایت است که روزی به صدر اعظم ایران شال می‌فروشد، اما صدر اعظم بدهی خود را پرداخت نمی‌کند. میرزارضا با مقاومت و ایستادگی درصدد احقاق حق خود برمی‌آید و بالاخره با کمی بی‌احترامی که نسبت‌به وی صورت می‌گیرد، پولش را می‌دهند. پس از گذشت مدتی و در سال‌۱۳۰۱ هجری‌قمری به‌عنوان مباشر حاج‌امین‌الضرب (از مهم‌ترین تجار آن روزگار) در رسیدگی به اراضی وکیل‌آباد کرمان منصوب می‌شود و از اینجاست که میرزارضا با صحنه ظلم گسترده‌ای که از‌سوی حکام و صاحب‌منصبان کرمان نسبت‌به رعیت صورت می‌گرفته است، آشنا می‌شود. همین است که قصد می‌کند به فساد املاک وکیل‌آباد رسیدگی کند؛ برای همین گزارش‌های دقیقی از اوضاع، به حاج امین‌الضرب ارسال می‌کند و می‌نویسد: «این‌گونه سرقت و تقلب را متحمل نخواهم بود [زیرا]مزاج فدوی، اقتضای این‌گونه کار‌ها را ندارد.» بنابراین در اواخر‌۱۳۰۲ هجری قمری و پس از گذشت حدود دو سال به تهران بازمی‌گردد و به علل نامعلوم از کار برکنار می‌شود.

چون حاکم کرمان از پرداخت حقوق از‌دست‌رفته میرزا‌رضا سر باز می‌زند، او به‌سراغ اتابک می‌رود تا دادخواهی کند، اما اتابک او را به زندان تهران می‌اندازد و پس از مدتی هم به زندان قزوین فرستاده می‌شود. در‌نهایت پس‌از گذشت دو سال، میرزارضا با تلاش‌های همسری، سید‌جمال‌الدین اسدآبادی و حاج‌امین‌الضرب، آزاد می‌شود. پس از رهایی طولی نمی‌کشد که به‌دلیل حضور در جمع آزادی‌خواهان و طرفداری از سید‌جمال‌الدین اسدآبادی، بار دیگر در ۱۵‌رمضان‌۱۳۰۸ هجری‌قمری دستگیر و روانه زندان می‌شود. در‌این‌میان عمال حکومتی شایع می‌کنند که او را کشته و نعشش را مفقود کرده‌اند.

این شایعه سبب نگرانی سید‌جمال می‌شود و می‌کوشد با نامه‌نگاری از اوضاع میرزا‌رضا پرس‌وجو کند. در این دوران، میرزا‌رضا هنوز در زندان است، ولی از بیان سخنان بی‌پروا علیه شاه و ظالمان اطرافش دست بر‌نمی‌دارد و به هم‌بندانش می‌گوید: «فریب وعده کامران‌میرزا (فرزند ناصرالدین‌شاه و ملقب به نایب‌السلطنه) را خوردم و اگر از اینجا خارج شوم، از او انتقام خواهم گرفت.» میرزا سرانجام پس‌از گذشت چهار سال در ذی‌الحجه‌۱۳۱۲ هجری‌قمری با آسیب‌های فراوان که در زندان بر او وارد شده بود، آزاد و راهی استانبول می‌شود تا به محضر سید‌جمال اسدآبادی برسد.

پس‌از ملاقات با سید، از ظلم‌های وارد‌شده به خود می‌گوید و سید‌جمال در پاسخ، چنین جواب می‌دهد: «با این ظلم‌ها که تو نقل می‌کنی به تو وارد شده است، خوب بود نایب‌السلطنه را کشته باشی! چه جان‌سخت بودی و حبّ حیات داشتی! به این درجه ظالمی که ظلم کند، کشتنی است.»

میرزا‌رضا در شوال سال‌۱۳۱۳‌هجری‌قمری به شهر ری باز‌می‌گردد. در این زمان به‌دلیل قرارداد‌های خارجی، بی‌لیاقتی و فساد دربار، اوضاع ایران آشفته است و بحران مالی، قحطی، گرانی، مهاجرت، بیکاری و سایر مصیبت‌های اجتماعی افزایش چشمگیری یافته است، آن‌چنان‌که ابراز نارضایتی مردمی به‌وسیله اعلامیه‌ها، شب‌نامه‌ها و سخنان روشنفکران منتقل و منتشر می‌شده است.

همین دوران است که شاه به‌شکرانه پنجاهمین سالگرد سلطنتش در ۱۷‌ذی‌القعده‌۱۳۱۳ هجری‌قمری، پیش از صرف ناهار به حرم حضرت عبدالعظیم می‌رود و در‌کنار ضریح مشغول زیارت می‌شود که میرزا‌رضا نامه‌به‌دست نزدیکش می‌شود، در‌حالی‌که زیر نامه، تپانچه پنج‌لول روسی‌اش را به دست گرفته بوده است تا با آن به قلب ناصرالدین‌شاه شلیک کند که چنین می‌شود. در ادامه قصد داشت تیر دوم را به صدر اعظم شاه شلیک کند که اطرافیان شاه و زائران حرم، مانع از این کار می‌شوند و میرزا‌رضا را دستگیر می‌کنند، ولی کار شاه تمام می‌شود.

پس از بازداشت و در پاسخ به سؤال بازجو که می‌پرسد «چرا شاه را کشتی، در‌حالی که دیگران به تو ظلم کرده بودند؟» می‌گوید: «باید قطع اصل شجر ظلم را کرد، نه شاخ و برگ را.» و همچنین پاسخ می‌دهد: «یک خدمتی به تمام خلایق و ملت و دولت کرده ام و این تخم را من آبیاری کرده ام و سبز شد. همه خواب بودند و بیدار شدند. یک درخت خشک بی‌ثمری را که زیرش همه قسم حیوانات موذی درنده جمع شده بودند، از بیخ انداختم و آن جانور‌ها را متفرق کردم.

حالا از پهلوی آن درخت یک جوانه بالا زده است.» و به‌راستی پس از این واقعه بود که در زمان سلطنت شاه بعدی، فرمان تأسیس مجلس امضا شد و نهضت مشروطه که با همت و خون ایرانیان آبیاری شده بود تا‌حدودی به نتیجه رسید. سرانجام میرزارضا در زمانی که حدودا ۵۰ سال از عمرش گذشته بود، در تاریخ ۲۱‌مرداد‌۱۲۷۵ به دار آویخته شد و پیکر وی در قبرستان حسن‌آباد دفن شد.

منابع: تاریخ بیداری ایرانیان، کارنامه و زمانه میرزا‌رضا کرمانی، متون صورت‌جلسه بازجویی از میرزا‌رضا، میرزا‌رضا کرمانی به روایت پرویز خطیبی.

خدمتی به نام شکارشاه

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->