نگاهی به روند ناعادلانه ممیزی و دریافت مالیات در خراسان رضوی| مالیات برای درآمد ِنداشته!

ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ آن‌ها هم برای اثبات اینکه نه فراری در کار بوده است و نه اصلا این مالیات شامل حالشان می‌شود، مجبور شدند ماه‌ها و حتی سال‌ها دوندگی کنند و میلیون‌ها تومان از جیبشان بدهند تا از این گرفتاری ناگهانی نجات پیدا کنند. در این گزارش فقط روایت سه مشهدی را که با یک حساب و کتاب اشتباه روند عادی زندگی شان تغییر کرده است، بازگو می‌کنیم که مشتی است نشانه خروار.

روند ناعادلانه ممیزی و دریافت مالیات، دومین مؤلفه‌ای است که فعالان اقتصادی خراسان رضوی، بیشترین نمره منفی را در مؤلفه‌های کسب وکار به آن اختصاص داده اند. بر اساس نتایج پایش ملی محیط کسب وکار ایران، نمره رویه‌های ناعادلانه ممیزی و دریافت مالیات در خراسان رضوی در بهار ۱۴۰۱ معادل ۷.۴۴ است. (هرقدر این عدد به ۱۰ نزدیک‌تر باشد، یعنی شرایط در این شاخص بدتر است.) این عدد نسبت به زمستان ۱۴۰۰ حدود ۱۸ درصد افزایش داشته است که نشان از بدتر شدن شرایط نسبت به فصل گذشته در خراسان رضوی و مشهد دارد.

روایت اول؛ ۱۹ میلیارد تومان برای ابزار فروش

فکرش را بکنید یک روز یک برگه تشخیص مالیاتی به دستتان برسد که رقمش با کل دارایی‌های خودتان و خانواده تان جور در‌ نمی‌آید. علی عرفانی یک روز کرکره مغازه ابزار فروشی اش را بالا زد و برگه تشخیص مالیات ۱۹ میلیارد تومانی به دستش رسید و از آن روز کل زندگی اش تحت الشعاع یک اشتباه قرار گرفته است. همان موقع هم ابتدا به شهرآرا آمد و ما خلاصه‌ای از حال و روزش را نوشتیم. دو هفته قبل، دوباره با کیفی پر از اسناد و مدارک به دفتر ما آمد تا از سرنوشت این دوندگی‌های اجباری و حال و روز این روزهایش برایمان بگوید. آن طور که او تعریف می‌کند، بالاخره بعد از سه سال دوندگی مشخص شد که مالیات واقعی او حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده و مسدودی حساب هایش بر طرف شده است.

حالا یک حرف حساب دارد و آن اینکه چه کسی جواب گوی ۳۰۰ میلیون تومان هزینه‌ای است که برای رفع این مشکل پرداخته است؛ دوندگی‌ها و اعصاب خردی‌ها و مشکلاتی مثل ممنوع الخروجی و... هم به کنار. از او پرسیدیم برای احقاق حقی که مدعی آن است، چه اقداماتی انجام داده است. او ریز و درشت پیگیری هایش از مسئولان سازمان مالیاتی خراسان رضوی را برای ما ردیف کرد و نتیجه‌ای که از آن‌ها گرفته بود، یک جمله بود؛ راهی برای جبران خسارت و شکایت وجود ندارد و در نهایت باید از مأمور مالیاتی شکایت کند.

عرفانی می‌گوید حالا هم به ازای هر سالی که بعد از این اتفاق، اظهارنامه مالیاتی پر نکرده، یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان جریمه شده است. او در جواب این سؤال که چرا اظهار نامه پر نکرده است، پاسخ می‌دهد: ازآنجاکه برآورد مالیات هر سال بر اساس رقمی است که سال قبل محاسبه شده است، مجبور بودم تا تعیین تکلیف این ماجرا صبر کنم.

ملاقات بی اثر

با پیگیری‌های شهرآرا از طریق روابط عمومی اداره کل امور مالیاتی استان، یک وقت ملاقات با احمد مدبرنیا، مدیرکل این سازمان، تنظیم کردیم و خودمان نیز با عرفانی همراه شدیم. او در پاسخ به توضیحات عرفانی می‌گوید: باید شورای مالیاتی بررسی کند. اگر این شورا تعیین کند که ما باید خسارت بدهیم، من برای اجرا رأی می‌دهم. شما اول باید از دادستانی شکایت کنید. عرفانی ادعا دارد که همه این مراحل را گذرانده و به نتیجه نرسیده است و از همه بدتر اینکه در یکی از رفت وآمد‌های پرونده به تهران، محتویات آن بازنگشته است. مدبرنیا در پاسخ می‌گوید که پرونده را مطالعه نکرده است و باید برای حل مشکل به بخش‌های دیگر اداره متبوعش مراجعه کنیم و از مسئول دفترش می‌خواهد که خارج از دفترش بیشتر راهنماییمان کند. او نیز همان حرف‌ها را تکرار می‌کند و می‌گوید: نمی‌دانم اصلا سازمان، بودجه‌ای برای پرداخت این نوع خسارت‌ها دارد یا نه.

روایت دوم؛ مالیات برای خانه‌ای که ندارم

«اطلاعیه: به اطلاع شما مالک محترم می‌رساند ملک شما از طرف وزارت راه و شهرسازی به عنوان واحد مسکونی خالی به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام شده است.» این بخشی از متن پیامکی است که بینش پژوه چند هفته قبل، از سوی سازمان امور مالیاتی کشور دریافت کرد و بلافاصله برای بررسی موضوع روی لینک اعلام شده در پیامک کلیک کرد. او می‌گوید: در این سایت مشخص شد که من مالک خانه‌ای خالی در خراسان شمالی و شهر بجنورد هستم و باید برای آن ۶ میلیون تومان جریمه پرداخت کنم.

بینش پژوه ادامه می‌دهد: تا پایان مرداد وقت اعتراض داشتم؛ به سایت مراجعه و اعتراض خودم را ثبت کردم، اما هیچ جایی برای اعتراض حضوری وجود ندارد. نمی‌دانم بر چه اساسی، اداره مالیات من را جریمه کرده است. به اداره کل امور مالیاتی خراسان رضوی هم مراجعه کردم. گویا تعداد کسانی که این مشکل را داشتند، کم نبود. حالا اگر اعتراض من به جایی نرسد و این مبلغ با زور از حساب‌های من کسر شود، سال دیگر را چه کنم؟

روایت سوم؛ از خانه فقط مالیاتش به ما رسید

نجفی یکی دیگر از شهروندان مشهدی است. او هم از پیامکی می‌گوید که حدود ۲۰ روز پیش، از سازمان امور مالیاتی کشور دریافت کرده و متوجه شده است که برای یک ملک در شهر زاهدان که بیش از سه ماه خالی بوده، حدود ۲۰ میلیون تومان جریمه شده است، درحالی که اصلا نه زاهدانی است و نه تا به حال به آن شهر رفت وآمد داشته است.

او برای پیگیری به اداره کل امور مالیاتی خراسان رضوی رفته است. نجفی می‌گوید: آنجا هم کسی درست و حسابی جواب نداد و بعد از پاس کاری چندباره، تنها راهی که جلو پا من گذاشتند، این بود که اعتراض و شکایت ثبت کنم تا دوباره بررسی شود. آنجا گفتند که احتمال اینکه یک شماره در کد ملی صاحب آن خانه در زاهدان جا به جا شده و خانه به نام من ثبت شده باشد، وجود دارد.

او ادامه می‌دهد: از حدود دو هفته پیش که اعتراض کردم تا امروز جوابی نیامده است، درحالی که باید چهارروز دیگر، مالیات را پرداخت کنم، وگرنه مشمول جریمه می‌شوم و احتمال بسته شدن حساب هایم وجود دارد.
راهکار اداره مالیات به این شهروند مشهدی، این است: اگر جواب اعتراض نیامد، آن مالیات را پرداخت کنید؛ اگر خانه متعلق به شما نبود، بعد از پروسه اداری پول را برمی گردانیم.

سؤال‌های بی جواب

در همان ملاقات مردمی، از مدیرکل امور مالیاتی خراسان رضوی پرسیدیم که آیا از این دست اشتباهات زیاد اتفاق می‌افتد؟ پاسخش «نمی دانم» و «شما بهتر می‌دانید» بود.
سعی کردیم ازطریق روابط عمومی، فهرست سؤال‌ها و انتقاداتمان را به گوش مسئولان این اداره کل برسانیم. مدیر دادرسی اداره کل امور مالیاتی استان به شهرآرا می‌گوید: اگر مؤدی اعتراضی داشته باشد، اداره کل، اعتراض او را برای ما ارسال می‌کند و ما در هیئت‌ها پس از بررسی، رأی را صادر می‌کنیم و به اداره کل باز‌ می‌گردانیم.

قانون مشخص کرده است اگر مؤدی مالیاتی پرداخت کرده باشد و معلوم شود که اشتباه بوده است، سازمان امور مالیاتی موظف است برای هر ماه ۲ درصد خسارت پرداخت کند، اما اگر برای پیگیری‌های مالیاتی هزینه‌ای کرده باشد، مثلا به تهران یا شهر دیگری و... برود، این دست هزینه‌ها مثل ایاب و ذهاب برگردانده نمی‌شود.

بگذارید در آخر کار به این سؤال مهم که «آیا هزینه‌ای که با یک اشتباه به مال، وقت و اعصاب شهروندان وارد می‌شود، جبران شدنی است یا خیر؟» پاسخ دهیم؛ جواب خیر است. اگر درگیر این موضوع شدید، وقتتان که در پیچ وخم‌های اداره کل امور مالیاتی می‌گذرد و اعصابتان که خرد می‌شود هیچ، باید بی خیال هزینه‌هایی که کردید، هم بشوید؛ چون برای جبران خسارت مالی هیچ بند و تبصره‌ای و به قول مسئولان، هیچ ردیف بودجه‌ای وجود ندارد و شکایت‌های جبران ضرر مالی به نتیجه نمی‌رسد.