دلال‌بازی در داروخانه‌های مجازی

زنگنه-رافع | شهرآرانیوز؛ بیش از سه سال می‌گذرد از زمانی که سردار حسین رحیمی، فرمانده انتظامی تهران، از اجرای نخستین مرحله از طرح برخورد با دلالان و فروشندگان غیرمجاز دارو خبر داده بود. اکنون، اما فروش دارو در فضای مجازی نه‌تنها متوقف نشده، بلکه علیرضا شهریاری، رئیس انجمن داروسازان خراسان‌رضوی، در گفتگو با شهرآرا می‌گوید که به‌تازگی شاهد فروش دارو توسط فروشگاه‌های مجازی بوده‌ایم و این موضوع را به معاونت غذا و دارو و وزارت بهداشت اعلام کرده‌ایم؛ موضوعی که البته ناصر وحدتی، معاون غذا و داروی دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد درباره‌اش این‌طور پاسخ می‌دهد: تاکنون مواردی به‌صورت شفاهی به ما گزارش شده است، اما گزارش مکتوبی در این‌باره نداشتیم تا برای برخود اقدامی انجام دهیم. ما داروخانه آنلاین یا فروش دارو در فضای مجازی نداریم و این موضوع مورد تأیید ما نیست که بخواهیم برخورد کنیم. از طرفی برخورد با فروشندگان غیرمجاز دارو در فضای مجازی برعهده پلیس فتاست. درصورتی‌که گزارشی از فعالیت داروخانه‌های آنلاین به ما ارائه شود، آن را به سازمان غذا و دارو منتقل خواهیم کرد تا تعیین‌تکلیف شود.

در ادامه از شهریاری می‌خواهیم جزئیات بیشتری درباره فروش دارو در فضای مجازی بگوید و او درباره تشریح روند جابه‌جایی دارو بین داروخانه‌ها اظهار می‌کند: برای هرگونه تبادل دارو باید از معاونت غذا مجوز گرفته شود و هرکس چنین مجوزی ندارد، خلاف قانون عمل می‌کند.

او با تأکید بر اینکه داروخانه‌ها حق تهیه دارو از جایی به‌جز شرکت‌های دارای مجوز وزارت بهداشت را ندارند، بیان می‌کند: دارو‌ها باید از کانال مشخص و با نظارت پزشک و داروساز به مردم برسد؛ بنابراین منشأ تهیه دارو همواره باید مشخص باشد و بررسی‌کردن مواردی مانند داشتن تأییدیه وزارت بهداشت، کد ثبت‌شده، تاریخ انقضا، شرایط نگهداری و... الزامی است، اما در فروشگاه‌های مجازی منبع تأمین دارو مشخص نیست.

شهریاری با اشاره به سوگند داروسازان مبنی بر ارجحیت منافع بیمار برای آن‌ها، بیان می‌کند: نباید اعتماد بیمار به پزشک و داروخانه خدشه‌دار شود. اقلام باید طبق نسخه در داروخانه توسط داروساز کنترل و پیچیده شود و داروساز حتی برای تغییر شرایط استفاده یا دز دارو باید با پزشک مشورت کند، اما هیچ‌یک از این موارد در فروش مجازی دارو رعایت نمی‌شود.

جای خالی یک قانون

رئیس انجمن داروسازان استان دلیل حضور برخی دلالان دارو در قالب فروشگاه‌های مجازی دارو را ناآگاهی مردم می‌داند و می‌گوید: دارو پس از اسلحه رتبه دوم اجناس قاچاق در جهان را دارد. این موضوع سبب شده است که فضای درمان از حضور دلالان خالی نباشد. در این اوضاع سودجویانی هستند که از ناآگاهی مردم استفاده می‌کنند و سلامت آن‌ها را به خطر می‌اندازند. متأسفانه گاهی به مواردی برمی‌خوریم که دارو در همه موارد ظاهری مانند داروی اصلی بوده، اما بدون ماده مؤثره است؛ بنابراین توصیه می‌کنم مردم همواره دارویشان را از داروخانه‌های مجوزدار تهیه و از خرید دارو از دلالان و مراکز غیرقانونی توزیع خودداری کنند.

شهریاری به یک خلأ قانونی در فروش مجازی دارو اشاره می‌کند و می‌افزاید: تاکنون قانون‌گذار مجوزی برای فعالیت داروخانه‌های آنلاین صادر نکرده است و چنانچه قانون اصلاح شود و وزارت بهداشت مجوز لازم را بدهد، این امکان در آینده وجود خواهد داشت که این مجموعه‌ها با نظارت درست و در چارچوب قانون کار کنند.

فقط برخی دارو‌های خاص

«داروخانه‌ها به‌هیچ‌وجه حق فروش مجازی دارو را ندارند و فقط می‌توانند لوازم مرتبط با سلامت را به‌صورت اینترنتی بفروشند. همچنین وبگاه‌های تبادل دارو توسط این معاونت به رسمیت شناخته نمی‌شوند و هرگونه تبادل دارو بین داروخانه‌ها شامل دارو‌های تاریخ نزدیک، اضافه و... نیز با ثبت و اطلاع معاونت غذا و داروی دانشگاه، قانونی قلمداد می‌شود.

شرکت‌های توزیع‌کننده هم به‌جز داروخانه حق فروش دارو به هیچ جایی را ندارند. این ممنوعیت حتی شامل مطب پزشکان هم می‌شود.» این هم خط‌ونشان معاون غذا و داروی دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد برای فعالان فروش دارو در فضای مجازی است.
وحدتی البته در ادامه به یک استثنا در این زمینه هم اشاره و بیان می‌کند: برای رفاه حال برخی بیماران خاص مانند ام‌اس، امکانی فراهم شده است تا این افراد بتوانند دارو‌های لازم را از اندک‌داروخانه‌های تعیین‌شده به‌صورت مجازی تهیه کنند.

او با تأکید بر غیرقانونی‌بودن فروش دارو به‌صورت مجازی، اظهار می‌کند: عوارض مصرف این دارو‌ها ممکن است در کوتاه‌مدت در بدن بیمار بروز نکند و در بازه زمانی طولانی نمایان شود و بیمار حتی متوجه آن نباشد. به همین دلیل در بسیاری موارد عارضه مصرف این دارو‌ها به ما گزارش نمی‌شود. با این حال، شهروندان می‌توانند برای ثبت شکایت در این‌باره به معاونت غذا و دارو واقع در شهرک دانش و سلامت مراجعه کنند. این شکایات در بخش نظارت و بازرسی معاونت پیگیری خواهندشد.