«پیشخوان‌های زیارت»؛ در دستور کار مدیریت‌ شهری مشهد

محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ توسعه گسترده مشهد به غرب در یکی‌دو دهه گذشته، باعث شده است محلات غرب این شهر فاصله چشمگیری با مرکز معنوی آن، یعنی حرم مطهر رضوی، داشته باشند. همین فاصله سبب شده است پیوند میان شهر و حرم امام‌رضا (ع) از بین برود و غربی‌ترین نقاط شهر، پیوند کالبدی و اجتماعی و حتی فضایی آن‌چنانی با مرکز معنوی شهر نداشته باشند؛ به همین دلیل نیز رئیس کمیسیون معماری‌وشهرسازی شورای اسلامی شهر مشهد می‌گوید: طرحی با نام «پیشخوان‌های زیارت» در این کمیسیون طراحی شده است تا نماد‌های زیارت را در شهر احیا و همچنین انسجام شهر و پیوند ازدست‌رفته آن با حرم مطهر را بار دیگر بازآفرینی کند.

رئیس کمیسیون معماری‌وشهرسازی شورای اسلامی شهر مشهد با بیان اینکه پیدایش و رشد مشهد برخاسته از وجود حرم مطهر رضوی و پایداری تاریخی و مردمی زیارت بوده است، گفت: ازآنجایی‌که پیدایش این شهر هیچ دلیل جغرافیایی یا محیطی دیگری نداشته است، توسعه شهر نیز باید براساس همان عامل یگانه ایجادکننده و رشددهنده رخ دهد؛ چون رونق و توسعه شهری با پیوند یافتن شهر با مرکزیت معنایی و ساختاری و علت وجود و بقای آن، تضمین می‌شود.

پیوند حرم و شهر؛ نیازمند رویکردی مبنایی

حمید ضمیری با اشاره به توسعه مشهد به‌سمت غرب و دوپاره شدن شهر ادامه داد: توسعه کالبدی شهر در سال‌های اخیر باعث گسترش آن به‌سوی غرب شده و دوپارگی یا حتی چندپارگی به‌وجود آورده و شهر را از وحدت و انسجام، خالی کرده است؛ به همین دلیل در بعضی مناطق غربی مشهد، سیما و منظر و سایر مشخصات ساختاری و فضایی شهری، تفاوتی با سایر شهر‌ها ندارد و تعلق آن به امام‌رضا (ع) مشهود نیست، بنابراین از گذشته تا امروز و حتی در آینده، یکی از مسائل مهم شهری، نحوه ایجاد پیوند میان شهر و حرم مطهر رضوی بوده است و خواهد بود و این مسئله هم از نظر فضایی و کالبدی و هم از نظر اجتماعی و نمادین، نیازمند رویکردی مبنایی و متوجه راهکار‌های ارزش‌آفرین و مشارکتی است.

وی در ادامه، از طرح کمیسیون معماری‌وشهرسازی برای پیوند نمادین و اجتماعی حرم مطهر رضوی با شهر صحبت کرد و توضیح داد: هدف اصلی طرح و ساخت پیشخوان‌های زیارت، بازآفرینی پیوند نمادین و اجتماعی شهر با حرم مطهر است و تصویب و اجرای آن در دستورکار شورای اسلامی شهر قرار گرفته است. ضمیری گفت: مرکزیت یافتن حرم مطهر در شهر که فراتر از مرکزیت کالبدی، مرکزیت معنایی و نمادین هم هست و همچنین ایجاد انسجام در شهر براساس مرجعیت زیارت و وحدت‌بخشی به حاضران در آن، مبنا و اساس این طرح است.

ضمیری با تأکید بر انجام کار پژوهشی گسترده برای تدوین این طرح و تدقیق مبانی آن تصریح کرد: در کمیسیون معماری‌وشهرسازی شورای اسلامی شهر، موضوع را از طریق طرحی پژوهشی پیگیری کردیم و مبانی و دستورکار‌های لازم آن را درقالب متنی با عنوان «منشور طرح و احداث پیشخوان‌های زیارت» آماده کردیم تا پس از دریافت دیدگاه سایر دستگاه‌های اجرایی و معاونت‌های شهرداری و البته هماهنگی با نهاد‌های متولی زیارت و خدمات در شهر، پیشخوان‌های زیارت به‌عنوان فضا‌ها یا رویداد‌های یادآور زیارت و تأکیدکننده بر مرکزیت حرم مطهر رضوی، طراحی و اجرا شود.

وی بیان کرد: این پیشخوان‌ها با نقش‌های یادآور، نشان‌گذار، جهت‌بخش، منظرگشا و خدمات‌رسان در مبادی ورودی شهر یا کانون‌های محلی برگزیده و حتی محور‌ها و معابر منتهی به حرم مطهر و نیز فضا‌های مشرف به حرم امام‌هشتم (ع) ساخته خواهد شد تا با مشارکت مردم و هماهنگی با نهاد‌های مسئول و سایر متولیان، همه شهر به‌صورت یکپارچه و منسجم رنگ‌وبوی امام‌رضایی بگیرد.