دفاع از شهر امام

چندروزی هست که در حاشیه‌ترین نقطه مشهد یعنی قلعه خیابان، رویداد «ماه امت» در حال برگزاری است و با استقبال پرشور مردم مشهد روبه رو بوده و حال وهوای خاصی به این منطقه شهری بخشیده است. در این یادداشت کوتاه به اهمیت و لزوم برپایی این برنامه اشاره می‌کنم که باید مورد توجه قرار بگیرد.

۱. «ماه امت» صرفا یک رویداد فرهنگی تفریحی با هدف سرگرمی نیست. این رویداد برخاسته از دل یک مسئله عینی اجتماعی است که به عنوان بخشی از پاسخ به آن طراحی شده است؛

۲. «ماه امت» برای بهبود شاخص عدالت شهری مؤلفه‌های توسعه سرمایه داری واقع در مرکز شهر را در حاشیه تکرار نکرده است. چه آنکه به عنوان مثال تکرار مال سازی در حاشیه منجر به عدالت نخواهد شد، بلکه دوباره باعث شکل گیری سرمایه داری در حاشیه می‌شود؛

۳. «ماه امت» به این نکته مهم توجه داشته که در مدل توسعه شهری فعلی علاوه بر عدالت، هویت شهر نیز مورد هجوم قرار گرفته است و طراحی‌ها باید به گونه‌ای انجام شود که هر دو شاخصه موردتوجه قرار بگیرد و اساسا مطلب کلیدی همین است که هویت مهاجم شهر برآمده از سرمایه داری مدرن نافی عدالت شهری است و اگر ما نتوانستیم یا نخواستیم از هویت اسلامی ایرانی شهر دفاع کنیم یا آن را پدیده‌ای حاشیه‌ای قلمداد کردیم، لاجرم به سمت توسعه ناعادلانه حرکت خواهیم کرد و شاید با توجه به همین مهم است که «ماه امت» برای تحقق عدالت روی نقطه راهبردی تقویت هویت دست گذاشته است؛

۴. چنان که گفته شد، «ماه امت» از لحاظ هویتی پدیده‌ای خنثی نیست و کاملا درراستای تقویت هویت دینی و امتی شهر قدم برداشته است که از قضا همین رویکرد بین المللی یکی از مزیت‌های نسبی اصلی اقتصادی مشهد الرضا (ع) نیز هست؛

۵.  «ماه امت» صرفا نخواسته است تا به اهالی حاشیه خدمت رسانی کند؛ بلکه خدمت را به حاشیه شهر برده است تا علاوه بر جنبه‌های اقتصادی، اعتماد به نفس و هویت حاشیه نیز تقویت شود؛

۶. مشهد الرضا (ع) در وضعیت کنونی درحالی با چالش توسعه ناعادلانه و هویت ستیز روبه روست که تکنوکرات‌های مذهبی و غیر مذهبی با جهت گیری واحد شهر را بدان سو مدیریت کرده اند و اکنون ما با این سؤال مواجه هستیم که چگونه می‌توان از شهر امام دربرابر این هجوم افسارگسیخته دفاع کرد؟ بنابراین هر اقدامی که با خودآگاهی از این رویکرد غلط و درراستای تغییر آن انجام شود، برای نیل به الگوی مطلوب توسعه شهری درخور توجه خواهد بود.