آلودگی هوای مشهد از وضعیت اضطرار عبور کرد (یکشنبه، ۵ مرداد ۱۴۰۴) ۱۲ قرن کم‌آبی در مشهد پیشنهاد اضافه‌شدن کارگروه «جمعیت و خانواده» به آیین‌نامه نشان مشهدالرضا(ع) ارائه خدمات فرامرزی اتوبوسرانی مشهد و تقویت ناوگان منتهی به حرم مطهر رضوی در ایام اربعین مشهد باید به سمت رایگان شدن پروانه ساختمانی حرکت کند | احیای بافت‌های فرسوده نیازمند کمک دولت است آماده‌سازی ۳۰ دستگاه اتوبوس برای خدمت‌رسانی به زائران اربعین حسینی در کشور عراق تامین آب مورد نیاز برای آبیاری کمربند سبز جنوبی از بند گلستان اعزام ۴۵۰ نیروی خدمات شهری و اجرای برنامه‌های فرهنگی از مشهد به نجف + ویدئو بهره‌برداری موقت از ایستگاه دائمی استقبال از زائران در محور نیشابور-مشهد | ظرفیت همزمان میزبانی از دو هزار زائر پیاده در دهه پایانی صفر دو برابر شدن سهم منابع آلاینده داخلی | هشدار برای تنفس در مشهد شهردار مشهدمقدس خبر داد: نصب ۱۵۷ قطعه بتنی (سگمنت) تقاطع غیرهمسطح شهید فهمیده شمارش معکوس برای تکمیل پروژه بزرگ تقاطع غیرهم‌سطح انقلاب| روایت شهرآرانیوز از آخرین وضعیت پیشرفت کلان‌پروژه‌های شهر مجید طهوریان عسکری: مدیریت شهری تحول بزرگ در بولوار شاهنامه ایجاد کرد کمبود ۷۰۰۰ جای‌پارک در سطح شهر مشهد چرا هیچ خبری از پرداخت معوقات حقوق فروردین بازنشستگان تأمین‌اجتماعی نیست؟ معاون فرهنگی شهردار مشهد: تجمع کادر درمانی مشهد، فریادی علیه سکوت جهانی درقبال نسل‌کشی مردم غزه است اعتراض جامعه پزشکی مشهد به جنایت‌های رژیم صهیونیستی در غزه + فیلم مشهد، یکی از سبزترین شهر‌های کشور از نگاه مردم و مسئولان ورود نماینده ویژه رئیس‌جمهور در توسعه دریامحور و مکران، به مشهد (یکم مرداد ۱۴۰۴) بودجه عمرانی مشهد ۳۰درصد افزایش یافت | فرماندار مشهد: اعتبارات خوبی برای پروژه‌های تأمین آب شرب مشهد اختصاص یافته است آغاز فعالیت ناوگان اتوبوسرانی مشهد از ساعت ۶ صبح فردا (چهارشنبه یک مرداد ۱۴۰۴)
سرخط خبرها

درباره تونل سبز «ملک‌آباد»، بزرگ‌ترین قربانی توسعه نامتوازن مشهد

  • کد خبر: ۱۸۵۰۱
  • ۰۳ اسفند ۱۳۹۸ - ۱۲:۲۷
درباره تونل سبز «ملک‌آباد»، بزرگ‌ترین قربانی توسعه نامتوازن مشهد
مجید ادیبی
 براساس آن‌چه از مفهوم توسعه پایدار بیان می‌شود، شهر پایدار بایستی بسیاری از شاخصه‌هایی را که لازمه مفهوم توسعه به شمار می‌روند داشته باشد. در این میان «کیفیت زندگی» در نقطه ثقل همه تعاریف موجود از شهر پایدار قرار دارد و عوامل بسیاری هستند که نقشی مهم را در بالابردن کیفیت زندگی شهری ایفا می‌کنند. «محیط‌زیست» همواره یکی از مهم‌ترین پارامتر‌هایی است که می‌توان بر اساس آن شاخص‌های کیفیت زندگی شهری و توسعه پایدار در شهر‌ها را در ترازوی سنجش قرار داد.
 
براساس نظریه‌های شهر، توسعه پایدار در تعریفی کلی به ایجاد تعادل میان توسعه و محیط‌زیست معنا می‌شود و برای نخستین‌بار در سال ۱۹۸۰ میلادی در گزارش سازمان جهانی حفاظت از محیط زیست به‌عنوان مسئله‌ای مهم و راهبردی مطرح شد که مهم‌ترین حرف آن توسعه بر مبنای حفظ منابع طبیعی بود.
حالا بیش از دو دهه است که مقوله توسعه پایدار، ورد زبانِ اهل فن و مدیران و برنامه‌ریزان شهری در کشور‌های توسعه‌یافته شده است و در این میان اتکا به عوامل مؤثر در بهبود کیفیت زندگی در پروژه‌ها و ایجاد زیرساخت‌های شهری لحاظ می‌شود. طی این سال‌ها در ایران نیز -دست‌کم در حد طرح و ایده – مقوله توسعه پایدار به ادبیات مدیران و سیاست‌گذاران شهری راه یافته است.

به جز «پایداری در منابع طبیعی»، که یکی از مهم‌ترین جنبه‌های توسعه پایدار به شمار می‌رود، «پایداری سیاسی»، «پایداری اجتماعی» و «پایداری اقتصادی» نیز، دیگر جنبه‌های توسعه پایدار به شمار می‌روند و این بدان معناست که جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی در کنار حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست بسیار اهمیت دارند.

با‌توجه‌به آن‌چه که از مفهوم توسعه پایدار و جنبه‌های مختلف آن گفته شد، می‌توان اَشکال مختلف توسعه را در کلان‌شهری، چون مشهد بررسی و مقایسه کنیم و به دنبال پاسخی باشیم برای این سوال: «در دو سه دهه گذشته، شهری هم‌چون مشهد به چه میزان بر اساس مفاهیم توسعه پایدار رشد کرده است؟» برای پاسخ، باید به تاریخ رجوع کنیم؛ تاریخی که چندان هم از ما دور نیست.
 
روزگاری مشهد شهری محصور در باغ‌ها بود و حریری سبز گرداگرد شهر را فرا گرفته بود. حتی تا همین ۳ دهه گذشته، تونل‌های سبز «ملک آباد» و «وکیل آباد»، یکی از شاخص‌ترین نماد‌های هویتی و سرسبزی این شهر بودند و در این میان تخریب تونل سبز «ملک‌آباد»، تلخ‌ترین خاطره مشهدی‌ها را در دوران معاصر رقم زد و احداث قطار شهری و توسعه شبکه حمل‌و‌نقل ریلی هم نتوانست جای خالی درختان سربه‌فلک‌کشیده «ملک‌آباد» را پر کند؛ بولواری که بزرگ‌ترین قربانی توسعه نامتوازن و ناپایدار شهری در مشهد شد.

تونل سبز «ملک‌آباد» به‌عنوان نمادی هویتی از شهری شاداب و سرسبز، روزگاری منشأ بالندگی برای هر شهروند مشهدی بود، اما به‌دلیل ناکارآمدی، اشتباه، نبود مدیریت و ... امروز فقط در خاطرات نسل‌های گذشته جاخوش کرده است. اگر خوش‌شانس باشیم، معدود عکس‌ها و فیلم‌های به‌جا‌مانده از آن شکوه سبز، شاید بتواند معرف این نماد هویتی شهر برای نسل‌های آینده باشد.

حالا برگردیم به توسعه پایدار و جنبه‌های مهم آن. اگر مدیران اسبق شهر ما نه در شعار که در عمل به مفاهیم توسعه پایدار قائل بودند و یا دست‌کم تلاش خود را معطوف به توسعه پایدار شهری می‌کردند، امروز تونل سبز «ملک‌آباد» فقط رؤیا و افسانه نبود. نابودی این نماد هویتی یکی از دلایل ناکارآمدی مجموعه مدیریت شهر در سال‌های نه‌چندان دور است، و درسی برای مدیران و متولیان و برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران امروز. تخریب تونل سبز «ملک‌آباد» و مرگ تلخ درختانش فقط نابودی بیش‌از ۷ هزار اصله درخت نبود، تخریب یکی از شاخص‌های اجتماعی در این کلان‌شهر نیز محسوب می‌شد که مهم‌ترین دلیل این اتفاق را می‌توان در تفکرات مدیران شهری جست‌وجو کرد.
 
مرگ تراژیک تونل سبز «ملک‌آباد» می‌تواند برای نسل‌های آینده این شهر، آینه عبرت باشد، آینه‌ای برای حفظ داشته‌های‌مان. توسعه فقط به‌معنای افزایش کمی ساخت‌وساز نیست. گاهی حفظ اندک داشته‌های هویتی و طبیعی در یک شهر، پر هیز از ساختِ سازه‌های بی‌منطق و غیراصولی هم می‌تواند اقدامی مؤثر باشد. بزرگ‌کردن و عریض‌کردن خیابان‌ها و بزرگ‌راه‌ها، ساختن پل‌ها و ... وقتی در تعاریف توسعه پایدار معنا می‌یابند که داشته‌های گذشته‌مان را حفظ کنیم و میراث گذشتگان را ارج نهیم.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->