حاشیه شهر، کانونی برای همه گیری ویروس کرونا

دبیر انجمن جامعه شناسی ایران دفتر خراسان رضوی تصریح کرد: این همه گیری از نظر اقتصادی به مباحثی مانند گستردگی فقر و عدم امکان تامین نیازهای اولیه، اتکا بر اقتصاد معیشتی روزمره، عدم پس‌انداز کافی، عدم امکان خانه‌نشینی طولانی مدت، اشتغال چند نفر حتی کودکان و زنان در مشاغل غیر رسمی، عدم توانایی اقتصادی تامین ملزومات پیشگیری از بیماری مواد ضد عفونی کننده و ماسک، دارا بودن کمتر خودروی شخصی و در نتیجه استفاده بیشتر از وسایل حمل و نقل عمومی بستگی دارد. 

وی عوامل تشدید کننده را از نظر اجتماعی بیان کرد: تراکم بالای تعاملات اجتماعی گرم، غلبه نسبی هنجارها و انتظارت سنتی در روابط اجتماعی، اتصال به شبکه‌های مهاجرتی در داخل شهر و با مراکز مهاجرفرست و همچنین وجود گروه‌های آسیب پذیر به ویژه زنان و دختران آسیب دیده یا در معرض آسیب از جمله مواردی است که در زمینه اجتماعی مورد بحث قرار می‌گیرد. 

اکبری خاطرنشان کرد: سطح تحصیلات پایین‌تر و بالطبع سطح آگاهی پایین‌تر از بیماری، غلبه خرده فرهنگ‌های شرافتی مردانگارانه از رفتارهای پرخطر، الگوهای گذران اوقات فراغت گروهی و تسلط باورهای قضا و قدری از جمله عوامل فرهنگی به شمار می‌رود. عوامل تشدید کننده از نظر مدیریتی به مباحثی مانند بی‌اعتمادی به سیستم اجرایی کشور، عدم ادغام در سازوکارهای مشارکتی رسمی و اتکا به سیستم مدیریتی غیررسمی محلی برمی‌گردد. 

وی اضافه کرد: عوامل تشدید کننده بیماری کرونا در حاشیه شهر از نظر جمعیتی به تراکم بالای جمعیت و بالا بودن بعد خانوار برمی‌گردد. از نظر کالبدی مواردی مانند کوچک بودن واحد مسکونی و فشردگی معابر و امکان تماس‌های رودروی بیشتر را شامل می‌شود. از نظر رفتارهای سلامتی به مواردی مانند پایین بودن رفتارهای خود مراقبتی، اتکا بر خود درمانی، توسل به درمان‌های سنتی، امکان درگیر بودن به بیماری‌های زمینه‌ای و ضعف نسبی سیستم ایمنی بدن به دلیل سوء تغذیه و نیز عدم امکان استفاده از خدمات تخصصی سلامتی بستگی دارد. 

این عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: در کنار این عوامل ضعف سیستم مدیریت شهری و پایین بودن حمایت‌های اجتماعی رسمی می‌تواند زمینه ساز همه گیری شدیدی در حاشیه شهر شود. با توجه به بالا بودن نسبی تمام عوامل فوق در حاشیه شهر مشهد می‌توان پیش‌بینی کرد که کانون اصلی همه گیری و شیوع بیماری کرونا طی چند هفته آینده در حاشیه شهر مشهد متمرکز باشد.

بنابراین اندیشیدن اقدامات پیشگیرانه در این نواحی با تاکید بر کاهش اثرات این عوامل می‌تواند بر الگوهای این همه گیری در این نواحی تاثیر بسیاری داشته باشد. تشکیل یک کارگروه ویژه برای مدیریت اقدامات پیشگیرانه در حاشیه شهر از ضروری‌ترین اقدامات است.