دلال‌ها باید بترسند | طرح مالیات بر عایدی سرمایه جلوی دلال‌بازی‌ها را می‌گیرد

به گزارش شهرآرانیوز، وقتی درباره مالیات بر عایدی سرمایه صحبت می‌کنیم، منظورمان چیست؟ بهترین پاسخ به این پرسش، این است که طی ۱۰۰ سال اخیر این پایه مالیاتی در ۱۸۷ کشور دنیا اجرا شده است و همچنان اجرا می‌شود. البته همواره اجرای این پایه مالیاتی در کشور ما مطرح بوده و همیشه عده‌ای با ایجاد ترس در دل مردم و البته برای حفظ منافع خودشان، جلو اجرای این طرح سنگ اندازی کردند، اما این طرح چیست و چه کسانی باید از اجرایش بترسند؟   

پاسخ خیلی ساده و کوتاه این است که اگر شما هر سال چندبار ملک معامله می‌کنید، خودرو خرید و فروش می‌کنید، طلا و دلار در کف قیمت می‌خرید و در سقف قیمت می‌فروشید، باید از اجرای این طرح بترسید. به زبان خیلی ساده، اگر شما دلال هستید باید منتظر روز‌های نه چندان خوب در آینده باشید، چراکه سازمان امور مالیاتی بخش زیادی از سودتان را از شما طلب خواهد کرد.   

هدف از اجرای مالیات بر عایدی سرمایه

هدف از اجرای مالیات بر عایدی سرمایه، کنترل فعالیت‌های سوداگرانه و انتقال جریان سرمایه به بخش تولید است با این حال ۲درصد از جامعه مخالف اجرای این قانون مالیاتی هستند. آمریکا پایه مالیات بر عایدی سرمایه را از سال ۱۹۱۳ و بریتانیا از ۱۹۶۵ اجرایی کرده اند و تا سال ۲۰۱۷ بیش از ۱۸۷کشور این نوع مالیات را به کار گرفته اند.

 این نوع مالیات که بیشتر جنبه تنظیمی دارد، تاکنون در ایران فرصت بروز و ظهور پیدا نکرده است و پیش از این با لطایف الحیلی از دستورکار خارج شده بود. از جمله حیله‌هایی که سبب شده بود این پایه مالیاتی اجرا نشود، تصویب قوانین بی خاصیت و اجرایی نشدنی همچون مالیات خانه‌های لوکس و مالیات خانه‌های خالی بود. چه کسی است که در ایران زندگی کند و نداند که بیش از ۵۵ درصد خانوار‌های شهری مستأجر هستند. این در حالی است که ۲۳ درصد از ایرانی‌ها دارای دو خانه و بیشتر هستند.

این تمام خواسته مستأجران نیست

طرح مالیات بر عایدی سرمایه در واقع خرید و فروش و دلالی را هدف مالیات ستانی قرار داده است و این گونه قصد تنظیم گری دارد. به عنوان مثال در این طرح پیش بینی شده که در حوزه املاک، اگر زمان نگهداری این دارایی کمتر از یک سال باشد، سود حاصل از فروش مسکن مشمول مالیات ۶۰درصدی می‌شود. اگر همان ملک را برای مدت دوسال نگهداری کنید، نرخ مالیات بر عایدی سرمایه معادل ۴۰درصد محاسبه خواهد شد. نرخ مالیات بر عایدی سرمایه خرید ملک بین ۲ تا ۳ سال معادل ۲۰درصد، بین ۳ تا ۵ سال ۱۰درصد و پس از پنج سال یا بیشتر به ۵ درصد کاهش پیدا می‌کند.   

اگرچه اجرای چنین پایه مالیاتی باعث کاهش تقاضای سفته بازان در بازار ملک خواهد شد، اما به طور مشخص در حوزه مسکن اجرای چنین طرحی برای مدیریت تقاضا در بازار ملک کافی نیست. در بسیاری از کشور‌های دنیا خرید ملک دوم و ثبت سند دوم مشمول مالیات‌های سنگین است. این پایه مالیاتی باعث می‌شود که افراد سراغ خرید ملک برای سرمایه گذاری نروند. این در حالی است که پایه مالیاتی جدید، یعنی مالیات بر عایدی سرمایه با کسانی که به نیت سرمایه گذاری بلندمدت سراغ خرید ملک می‌روند کاری ندارد.

آرامش به بازار خودرو، طلا و ارز بازمی گردد

با این حال اجرای پایه مالیات بر عایدی سرمایه یا مالیات بر سوداگری و سفته بازی در بازار‌های خودرو، ارز و طلا می‌تواند بر کاهش تقاضای سوداگرانه در این بازار مؤثر باشد. هرچند قانون گذار باید راه‌های دور زدن قانون را پیش بینی و مسدود کند. روی کاغذ فعلا ایده این است که اگر بخواهید خودرو، طلا و ارز بخرید و زیر یک سال بفروشید، سودی که کسب کرده اید شامل ۳۰درصد مالیات خواهد شد.

 دوره یک تا دو سال برای سرمایه گذاری به نرخ مالیات ۲۰درصد منجر می‌شود و اگر بخواهید سرمایه را بین ۲ تا ۳ سال نقد کنید، قانون شما را به پرداخت مالیات ۱۰درصدی مکلف می‌داند. به عنوان مثال فرض کنید که شما یک خودرو به قیمت ۵۰۰ میلیون تومان‌ می‌خرید و ظرف کمتر از یک سال به قیمت یک میلیارد تومان‌ می‌فروشید و ۵۰۰ میلیون تومان سود‌ می‌کنید. سود شما مشمول ۳۰ درصد مالیات خواهد شد و باید ۱۵۰ میلیون تومان مالیات بپردازید.

راه درازی در پیش است

اصلاح ایرادات شورای نگهبان به طرح مالیات بر سوداگری و سفته بازی از سه شنبه هفته گذشته در دستورکار مجلس قرار گرفت و یکشنبه ۹ اردیبهشت برخی مواد آن تصویب شد. اما هنوز تا پایان راه و اجرای این قانون مسیری طولانی در پیش است. مالیات بر عایدی سرمایه، بعد از رفع ایرادات شورای نگهبان، به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال می‌شود و دراین بین ممکن است به دلیل اختلاف نظر‌ها بین مجلس، شورای نگهبان و مجمع رفت وبرگشت داشته باشد. ازاین رو می‌توان گفت که مالیات بر عایدی سرمایه هنوز تاریخ دقیقی برای اجراشدن ندارد.

معافیت‌های مالیاتی در طرح مالیات بر عایدی سرمایه

در چهار سال ابتدایی اجرای این طرح، اولین فروش دارایی‌های ملک و خودرو مشمول مالیات نیست.   

فروش یک ملک مسکونی و یک خودرو سواری شخصی برای هر شخص معاف از مالیات است، یعنی فروش ملک مسکونی و خودرو سواری شخصی به تعداد اعضای خانوار معاف است.   

سرپرست خانوار از معافیت بیشتری نیز برخوردار است و فروش یک ملک مسکونی و یک خودرو سواری شخصی بدون مالیات به صورت اضافی به سرپرست خانوار تعلق می‌گیرد.   

به دلیل حمایت از تولید مسکن، ساخت و فروش املاک نوساز مشمول این مالیات نمی‌شود.  

انواع طلا که به طور رسمی خرید و فروش شده اند و دارای صورت حساب الکترونیکی هستند، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نمی‌شوند.

انواع ارز که به طور رسمی خرید و فروش شده اند و دارای صورت حساب الکترونیکی هستند، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نمی‌شوند.  

عایدی سرمایه حاصل از فروش همه دارایی‌ها در بازار اوراق بهادار (بورس و فرابورس) مشمول مالیات نیست.

دارایی‌هایی که به صورت بلاعوض منتقل می‌شوند، از پرداخت مالیات معاف هستند.  

انتقال دارایی‌ها به صورت ارث معاف از مالیات است.

اراضی با کاربری کشاورزی معاف از این مالیات هستند.

برای تشویق اجاره املاک، درآمد حاصل از اجاره تا سقف ۵۰ درصد از عایدی سرمایه املاک کسر می‌شود.

در ادامه حتما بخوانید چه دارایی‌هایی شامل مالیات می‌شوند؟ | مصوبه جدید مجلس درباره مالیات بر عایدی سرمایه (۴ اردیبهشت ۱۴۰۳)