چطور بفهمیم در مرحله پیش‌دیابت هستیم؟

به گزارش شهرآرانیوز، خیلی از افراد در خانه دستگاه تست قند خون دارند که می‌توانند با آن قند خون ناشتا و قند خون بعد از صبحانه خود را اندازه بگیرند و اطمینان پیدا کنند که میزان قند خون‌شان مناسب است یا نه. این دستگاه هم برای افراد مبتلا به دیابت مناسب است و هم برای افراد غیردیابتی. امروزه بیشتر افراد مبتلا به دیابت، یک عدد از این دستگاه‌های خانگی دارند که در مواقع لزوم قند خون خود را اندازه می‌گیرند و یا آن را روزانه ثبت می‌کنند و به پزشک خود ارائه می‌دهند.

موضوع مهمی که قصد داریم درباره بررسی قند خون بگوییم، این است که خیلی از مردم تصور می‌کنند اندازه‌گیری قند خون با این دستگاه‌ها کافی است و تمام آنچه را که باید نشان می‌دهد. در حالی که این طور نیست و علاوه بر قند خون ناشتا، شما باید از HbA ۱ C یا هموگلوبین A ۱ C که به قند خون سه‌ماهه معروف است هم مطمئن شوید. ممکن است قند خون ناشتای شما زیر ۱۰۰ باشد که بسیار طبیعی و نرمال است، اما قند خون سه‌ماهه شما بین ۵.۷ تا ۶.۴ درصد باشد که نشان می‌دهد در مرحله پیش‌دیابت هستید؛ بنابراین پزشکان تاکید دارند که برای تشخیص پیش‌دیابت حتما هر ۶ ماه یک بار برای انجام آزمایش خون هم اقدام کنید و تنها به دستگاه‌های تست خانگی اعتماد نکنید. یا اگر آزمایش خون دادید و قند ناشتای شما زیر ۱۰۰، اما هموگلوبین خون شما از ۵.۷ بالاتر بود، حتما به پزشک مراجعه و با او مشورت کنید تا مبادا از مرحله پیش‌دیابت عبور کنید و وارد گروه دیابتی‌ها شوید.

در ادامه حتما بخوانید چرا ایران با افزایش شیوع دیابت روبه‌رو است؟

دکتر شکور امیدی، رئیس انجمن دیابت ایران در این زمینه می‌گوید: «تنها راه برای پی بردن به این که در آستانه ابتلا به دیابت هستیم یا نه، این است که هر ۶ ماه یک بار حتما برای آزمایش خون مراجعه کنیم. همچنین باید وزن خود را طوری کنترل کنیم که هرگز دچار اضافه وزن و چاقی نشویم. درواقع باید مراقب باشیم که شاخص توده بدنی ما از ۲۵ بالاتر نرود. انجام این دو کار به خصوص برای افرادی که سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲ را دارند، ضروری است.»

قند سه‌ماهه شما باید روی این عدد باشد

برای تشخیص پیش‌دیابت، هم قند خون ناشتا (Fasting Blood Sugar) و هم هموگلوبین A ۱ C (قند خون سه‌ماهه) اهمیت دارند، اما هر کدام اطلاعات متفاوتی ارائه می‌دهند. قند خون ناشتا سطح قند خون شما را در یک لحظه خاص (پس از حدود ۸ ساعت ناشتا بودن) نشان می‌دهد. در حالی که A ۱ C میانگین سطح قند خون را طی ۲ تا ۳ ماه گذشته اندازه‌گیری می‌کند. اگر قند خون ناشتا طبیعی و (زیر ۱۰۰ میلی‌گرم/دسی‌لیتر)، اما A ۱ C بالا باشد (۵.۷ تا ۶.۴ درصد)، این می‌تواند نشان‌دهنده پیش‌دیابت باشد. چون ممکن است قند خون شما در طول روز یا بعد از غذا خوردن بالا برود.

پس اگر دستگاه خانگی شما میزان قند ناشتا را طبیعی نشان می‌دهد، اما میزان A ۱ C در نتایج آزمایش خون شما هشداردهنده است، باید آن را جدی بگیرید. اگر HbA ۱ C زیر ۵.۷ درصد باشد، یعنی قند سه‌ماهه شما نرمال است، اگر بین ۵.۷ تا ۶.۴ درصد باشد، یعنی در مرحله پیش‌دیابت قرار دارید و اگر بالاتر از ۶.۵ باشد، یعنی به دیابت مبتلا شده‌اید و نیاز است که برای همیشه دارو مصرف کنید.

دلیل اختلاف قند خون ناشتا و قند سه‌ماهه

اختلاف قند خون ناشتا و قند سه‌ماهه ممکن است به دلیل نوسانات قند خون در طول روز یا پاسخ بدن شما به کربوهیدرات‌ها باشد. یعنی بدن شما ممکن است به مصرف کربوهیدرات‌ها (مثل نان، برنج، میوه‌ها، یا شیرینی‌ها) واکنش بیش از حد نشان دهد و قند خون‌تان بعد از خوردن غذا به طور غیرعادی بالا برود. حتی اگر قند خون ناشتای شما طبیعی باشد. این وضعیت می‌تواند نشان‌دهنده اختلال در فرآیند متابولیسم گلوکز یا مقاومت به انسولین باشد که از ویژگی‌های پیش‌دیابت است.

ما وقتی غذا‌های حاوی کربوهیدرات می‌خوریم، قند خون‌مان باید به کمک انسولین به طور طبیعی کنترل شود. اما اگر سلول‌های بدن به انسولین حساسیت کافی نداشته باشند (مقاومت به انسولین)، یا اگر تولید انسولین کافی نباشد، قند خون بعد از غذا به شدت افزایش می‌یابد. این افزایش می‌تواند در طول روز به تدریج اثر خود را نشان دهد و باعث شود A ۱ C بالا نشان داده شود. حتی اگر قند ناشتا طبیعی به نظر برسد.

برای بررسی این موضوع ممکن است پزشک از شما بخواهد که آزمایش قند خون ۲ساعته (OGTT) انجام دهید که نشان می‌دهد قند خون‌تان بعد از مصرف یک نوشیدنی قندی چطور تغییر می‌کند. این آزمایش به تشخیص دقیق‌تر کمک می‌کند.

این افراد هر سال آزمایش خون دهند

واقعیت این است که انجام تست قند خون ناشتا برای بیماریابی دیابت مقدم شمرده می‌شود و مهم است، اما انجام تست HbA ۱ C می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری دیابت را دقیق‌تر نشان دهد. چون میزان HbA ۱ C نشانگر وضعیت گلوکز فرد در طول ۲ تا ۳ ماه گذشته است و فقط HbA ۱ C برای تشخیص دیابت، تست مناسبی محسوب می‌شود. چون این تست، یک شاخص کنترل درازمدت است.

با توجه به این که عمر گلبول‌های قرمز حدود ۳ ماه است، آزمایش HbA ۱ C نشان‌دهنده میانگین سطح قند خون بیمار در ۳ ماه گذشته است که می‌تواند برای کنترل و ارزیابی دیابت استفاده شود.

به گفته پزشکان، اگر نتایج آزمایش شما طبیعی است، باید هر ۳ سال یک بار آزمایش قند سه‌ماهه را تکرار کنید. اما اگر نتایج نشان داد که مبتلا به پیش‌دیابت هستید، باید هر سال یک بار آزمایش دهید تا وضعیت قند خون خود را کنترل کنید.

این آزمایش هم برای دیابتی‌ها کاربرد دارد و هم برای افراد غیر دیابتی. اگر دیابت دارید، آزمایش HbA ۱ C می‌تواند به نظارت بر وضعیت و سطح گلوکز شما کمک کند. اگر هم هنوز مبتلا نشده‌اید، آزمایش HbA ۱ C می‌تواند نشان دهد که در معرض خطر ابتلا به دیابت هستید یا نه.

رئیس انجمن دیابت ایران می‌گوید: «اگر قند خون ناشتای فردی ۲ بار پیاپی بالای ۱۲۶ باشد، می‌گوییم او به دیابت مبتلا شده است. پس نیاز است که همه افراد حداقل سالی ۱ بار برای آزمایش خون مراجعه کنند و سایر چکاپ‌های مربوط به قند خون (مثل HbA ۱ C) را هم انجام دهند.»

منبع: خبرگزاری مهر