مصرف ترامادول برای بسیاری از افراد زمینه‌ساز اعتیاد شده است

به گزارش شهرآرانیوز؛ زندگی حالا برایش مثل ماه اردیبهشت است؛ همان قدر لطیف و زیبا. می‌گوید کاش همه روز‌ها و ماه‌های سال اردیبهشت بود؛ بهاری و دلبر. ظاهرش نشان نمی‌دهد، اما پانزده سال سابقه مصرف مواد را دارد. خدا را شکر می‌کند که سال‌های جهنمی عمرش به پایان رسیده است.

قصه زندگی نسترن را از زبان خودش بخوانید: «همه چیز از دیسک کمر لعنتی شروع شد. دردش کلافه‌ام کرده بود. تجویز پزشک برای مصرف «ترامادول» تیر خلاص را زد. انگار که آب روی آتش باشد، آرامم می‌کرد. خوشحال بودم که بعد از این همه پزشک رفتن و نسخه گرفتن، بالاخره درمانی برایش پیدا شده است. آن روز‌ها نمی‌فهمیدم که گاه نسخه یک پزشک برابر با تباه شدن زندگی است». 

دلش نمی‌خواهد ماجرای آن روز‌ها را مرور کند و زود از کنار آن می‌گذرد. نمی‌تواند خوشحالی اش را از جریان پاک بودن پنهان کند. صدای بم گونه اش، نرمی زنانه‌ای می‌گیرد وقتی تعریف می‌کند: «پنج سال و دو ماه و چهار روز، دور از موادم». حتی حساب ساعت و ثانیه اش را هم دارد و چند بار پشت سر هم شکرگزاری می‌کند؛ بلند و بی هیچ مکثی. خدایا شکرت!».   خودش می‌گوید: «ورق زندگی‌ام ناجور برگشت. دردم شدید شده بود. ترامادول هم پاسخگو نبود. دنبال تریاک، هروئین و شیره افتادم؛ در منجلابی گیر کرده بودم که بیرون آمدن از آن سخت بود و به زحمت به این مرحله رسیدم...» ..

اکسیر مرگ

روایتی که مجتبی تعریف می‌کند نیز شباهت زیادی به ماجرای زندگی نسترن دارد: «تازه ازدواج کرده بودم و به خاطر مسائل زناشویی به بن بست رسیده بودیم. پیشنهاد همسرم را که برای جدا شدن شنیدم، دیگر به هیچ چیز فکر نمی‌کردم؛ بدجور خاطرش را‌ می‌خواستم و بدون او‌ نمی‌توانستم زنده بمانم. نفسم سنگین شد. دلم می‌خواست یک نفر باشد که کمکم کند.

موضوع را با رفیقم در میان گذاشتم؛ گفت نگران نباش؛ یک اکسیر معرفی می‌کنم، معجزه می‌کند. نمی‌دانستم با تجربه کردن این اکسیر، مرگ به من لبخند می‌زند؛ البته پیشنهاد بدی نبود. مصرف ترامادول به عنوان مکملی برای تقویت قوای جنسی، اوایل خوب جواب داد. 

خوشحال بودم که بالاخره راهکار مؤثری پیدا کرده‌ام تا زندگی‌ام پایدار بماند. دوز مصرف را بالا بردم. عوارضش را‌ نمی‌دانستم. چند بار تشنج کردم. همسرم که متوجه موضوع شد، درخواست طلاق داد. اتفاقی که از آن می‌ترسیدم، افتاد. بعد از آن افتادم در دام موادمخدر؛ نشان به این نشان به خودم که آمدم، کارتن خواب شده بودم. همه چیز به همین سادگی که برایتان تعریف می‌کنم، اتفاق افتاد».

در ادامه حتما بخوانید آیا توزیع متادون در داروخانه‌ها به نفع روند درمان اعتیاد است؟

مشکلات از یادم می‌رفت

تجربه‌های مشابه و از این دست زیاد است. مهرداد تعریف می‌کند: «حدود دو سال قبل برای نخستین مرتبه ترامادول مصرف کردم. آن زمان با همسرم اختلاف داشتم. آن روز‌ها دائم ناراحت و عصبانی بودم. وقتی برای یکی از دوستانم درددل کردم، ترامادول را معرفی کرد و گفت اگر روزی یک قرص بخورم، حالم بهتر می‌شود. من هم چند قرص ترامادول از داروخانه خریدم و خوردم. قیمت چندانی نداشت و مصرف آن بدون دردسر به نظر می‌رسید، اما بعدا متوجه شدم با دست خودم مشکل دیگری را وارد زندگی‌ام کرده‌ام».

مهرداد روز‌های اول بعد از خوردن قرص ترامادول، احساس خوبی داشته است: «چند روز اول خیلی خوب بود. دیگر احساس خستگی نمی‌کردم. تا چند ساعت شاد بودم و مشکلات از یادم می‌رفت. قبلا گاهی سردرد می‌گرفتم، اما این قرص سردردم را خوب می‌کرد؛ البته بعد از چند روز، کم کم تأثیرش از بین رفت. به دنبال تجربه همان حس وحال اول بودم. قرص تأثیر اولیه اش را از دست داده بود و مجبور شدم چندتا چندتا بخورم و حالا همیشه یک بسته قرص در جیبم است و هر وقت بخواهم، یکی از آن‌ها را بالا می‌اندازم».

ترامادول اعتیادآور است

در سال‌های اخیر مصرف ترامادول همراه با مصرف مواد دیگر، علاوه بر اینکه آمار مسمومان را افزایش داده است، حتی موجب تشکیل برخی پرونده‌های جنایی نیز شده است. آن طور که برخی مجرمان اعتراف کرده‌اند، قبل از ارتکاب جرم تحت تأثیر قرص بوده‌اند و ترامادول یا ماده دیگری استفاده کرده‌اند. به اعتراف متهمانِ برخی پرونده‌های زورگیری نیز، آن‌ها برای افزایش میزان جسارت و شجاعتشان قرص مصرف کرده‌اند. در چنین مواقعی، احتمال کار‌های خطرناک تری هم هست؛ مثل اینکه فرد بخواهد کسی را با چاقو و قمه تهدید کند.

گرچه آمار دقیقی از میزان مرگ ومیر ناشی از مصرف قرص‌ها اعلام نمی‌شود، در پزشکی قانونی مرگ‌هایی گزارش شده است که در تحلیل آزمایشگاهی آن ها، تأثیر مصرف دارو‌هایی نظیر ترامادول وجود دارد؛ هرچند ترامادول مصرف دارویی هم دارد و پزشک برای برخی بیماران نسخه می‌کند.

معاون پزشکی و آزمایشگاهی اداره کل پزشک قانونی استان خراسان رضوی درباره خطرات سوءمصرف برخی دارو‌ها به خصوص مخدر‌هایی مانند ترامادول هشدار می‌دهد و از آمار درخورتوجه مرگ ومیر‌های ناشی از تداخل دارویی مصرف ترامادول با دارو‌های دیگر یاد می‌کند.

دکتر مصطفی جعفرزاده می‌گوید: ترامادول از دسته دارو‌های شبه تریاکی و ضددرد است و کاربرد درمانی هم دارد. این ماده، انواع مختلف قرص، کپسول و دارو‌های تزریقی را هم شامل می‌شود که البته تمام نمونه‌های ذکرشده در پروسه پزشکی هم کاربرد دارد و برای تسکین درد برخی بیماری‌ها تجویز می‌شود.

او توضیح می‌دهد: معمولا مصرف اولیه این قرص به افزایش سطح هوشیاری و انرژی افراد می‌انجامد و یکی از دلایل سوءمصرف آن توسط نوجوانان و جوانان که باعث تشنج و مسمومیت می‌شود، همین است که خودسرانه و بدون دستور پزشک استفاده می‌شود. این موضوع تا آنجا خطرناک است که حتی در برخی مواقع که همراه با دارو‌های دیگر مصرف شده است، شاهد مرگ مصرف کننده بوده‌ایم.

جعفرزاده مکرر هشدار می‌دهد: در سال‌های اخیر مصرف این دارو به صورت تصاعدی افزایش یافته و به همین دلیل، هم آمار مسمومیت با این قرص زیاد شده است و هم مرگ ومیر به خاطر مصرف آن.

این مسئول در حوزه پزشک قانونی استان خراسان رضوی می‌گوید: ترامادول جزو دارو‌های شبه مخدر است و ناآگاهی در این زمینه که ترامادول هم یک نوع مخدر است و تصور اینکه صرفا خاصیت ضددرد دارد، باعث شده است برخی افراد هم خودشان استفاده کنند و هم مصرف آن را به دیگران توصیه کنند، درحالی که وابستگی به این دارو به مراتب بیشتر از تریاک و دیگر مخدرهاست و به همان نسبت ترک کردن آن سخت تر.

تمام گفته‌های جعفرزاده بر حسب پژوهش و مطالعاتِ انجام شده است که نشان می‌دهد مصرف ترامادول در هر شرایطی باعث تشنج، نارسایی کبدی و حتی نارسایی‌های حاد قلبی می‌شود و مصرف هم زمانش با دارو‌های دیگر احتمال مرگ ومیر افراد را زیاد می‌کند.

او می‌گوید: ترکیب این قرص با الکل بسیار خطرناک است و همچنین مصرف هم زمان با دارو‌های ضدافسردگی، که تداخل دارویی باعث مرگ ومیر خواهد شد.

هشدار برای قرص‌های قاچاق

بیشتر متولیان حوزه درمان اعتقاد دارند مصرف زیاد ترامادول به خاطر سهولت در تهیه آن است. دکتر علی اصغر اسماعیل زاده، مدیر امور داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، می‌گوید: ترامادول جزو دارو‌های ضددرد است که باید حتما با نسخه پزشک ارائه شود و فروش بدون آن مجاز نیست.

او به این نکته اشاره می‌کند که بالغ بر هزار داروخانه تحت پوشش در مشهد وجود دارد و نظارت مستمر بر همه آن‌ها برای فروش غیرمجاز این دارو، امکان پذیر نیست و چنانچه مجموعه فروش دارو در این باره معرفی شود، به مراجع قضایی ارجاع داده می‌شود.

دکتر اسماعیل زاده لازم می‌داند یادآوری کند بیشتر قرص‌هایی که در عطاری‌ها و آرایشگاه‌ها توزیع می‌شود، قاچاق است که از کشور‌هایی مثل پاکستان و افغانستان وارد ایران می‌شود و مسلما مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران نیست و مصرف آن در درازمدت عوارض جدی کلیوی و کبدی را به دنبال دارد و حتی تأثیر مخرب بر مغز و روان افراد می‌گذارد.

کنترل همه جانبه لازم است

رئیس اتحادیه صنف فروشندگان گیاهان دارویی مشهد هم زیر بار این مسئله نمی‌رود که برخی فروشندگان در حوزه گیاهان دارویی ترامادول می‌فروشند و‌ می‌گوید: اگر تخلفی گزارش شود، حتما برخور n می‌کنیم و آن مغازه عطاری پلمب می‌شود.

جواد شمشیری می‌افزاید: فروش دارو‌های شیمیایی به هر دلیلی در عطاری و مغازه‌های مربوط به فروش گیاهان دارویی ممنوع است. او گلایه دارد از کسانی که بی هیچ آموزش و تجربه‌ای فقط با اجاره یک مغازه شروع به فروش گیاهان دارویی کرده‌اند که درحقیقت با جان و سلامت مردم بازی می‌کنند و ادعا می‌کند امکان اینکه در چنین مکان‌هایی ترامادول هم به فروش برسد و ارائه شود، بعید نیست؛ البته برخی سوپرمارکت‌ها هم برای سود بیشتر، این قرص‌ها را‌ می‌فروشند و درمجموع باید بگویم که برای مهار این مسئله باید کنترل همه جانبه بشود.

در ادامه حتما بخوانید احتمال اعتیاد در کودکان دارای والدین معتاد ۱۰ برابر بیشتر از سایرین است

مصرف قرص؛ راه حلی فریبنده و گمراه کننده

در حالی که مسئولان حوزه موادمخدر استان از پاسخ دادن به این پرسش طفره می‌روند، کوروش شیرازی، یکی از مشاوران حوزه روان شناسی، هشدار می‌دهد ترامادول جزو مواد مخدر محسوب می‌شود و ترک کردن آن گاه دشوارتر از مواد مخدر دیگر است.

او بر این موضوع تأکید می‌کند که دردسترس بودن و سهولت دسترسی، گرایش به قرص ترامادول را زیاد کرده است و ادامه می‌دهد: به این موضوع اضافه کنید موضوعاتی نظیر جاگیر نبودن و حمل و مصرف راحت قرص را که نیاز به ابزار و مکان خاصی ندارد و آمار مبتلایان را زیاد کرده است.

شیرازی از تجربه مراجعان خود می‌گوید که تعداد قابل توجهی را شامل می‌شوند و علت مصرف را حل مشکل زودانزالی مطرح کرده‌اند. او گوشزد می‌کند: راه حل مصرف قرص، فریبنده و گمراه کننده است و فرجامی جز افتادن در تله و دام اعتیاد ندارد.

شیرازی مثل خیلی‌های دیگر متأثر از این موضوع است که ماجرای ممنوعیت فروش گاه فقط در حد شعار است و نظارت درستی بر آن وجود ندارد و حتی امکان تهیه دارو بدون نسخه پزشک هم وجود دارد؛ به راحتی می‌توان از سایت‌ها و اپلیکیشن‌های فروش دارو آن را خریداری کرد و سازمان غذاودارو نتوانسته است جلوی این ماجرا را  بگیرد.