کرونا قاتل خاموش صنعت هتلداری در مشهد

ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ «تاکنون می‌گفتیم که درحال خسارت‌دیدنیم، اما حالا فریاد می‌زنیم که درحال نابودی هستیم.» این جمله‌ای است که رئیس جامعه هتلداران خراسان رضوی در مصاحبه با شهرآرا بیان کرد. شاید درباره وضعیت قرمز صنعت گردشگری به‌ویژه در حوزه مراکز اقامتی، آن‌هم در شهر زائرپذیر مشهد، زیاد گفته و شنیده باشیم، اما سال‌های گذشته، مشهد در چنین روز‌هایی پر بود از زائران بارگاه منور رضوی و مشهدی‌ها هم از چند هفته قبل، خود را برای میزبانی از میهمانان امام مهربانی‌ها آماده می‌کردند. به آرشیو اخبار آن موقع که سر بزنید با تیتر‌هایی درباره شلوغی جاده‌ها، میلیونی‌شدن بلیت‌های پرواز به مقصد مشهد، آذین‌بندی شهر برای عید غدیر، افزایش ظرفیت حمل‌ونقل درون‌شهری و تکمیل ظرفیت اماکن اقامتی برخورد می‌کنید.

 

اینکه کرونا باعث کاهش چشمگیر مسافرت‌ها شده، حرفی تکراری است، اما برای شهر زائرپذیری مثل مشهد که مشاغل زیادی در آن وابسته به حضور مسافر است، این موضوع ابعاد گسترده‌تری دارد؛ مثلا همین هتل‌ها، هتل‌آپارتمان‌ها و مهمان‌پذیر‌ها که این روز‌ها وضعیت نامناسبی دارند و اگر گزارش روز دوشنبه شهرآرامحله را خوانده باشید، می‌دانید که حتی برخی از هتل‌آپارتمان‌ها اقدام به اجاره سوئیت‌های خود به‌جای خانه به مستاجران کرده‌اند.

 

تابستان، فصل اصلی کار برای مراکز اقامتی است؛ ازطرفی عید غدیر یکی از اعیادی است که همیشه بسیاری از عاشقان خاندان اهل‌بیت (ع) را روانه مشهد می‌کند. سال گذشته نزدیک به صددرصد ظرفیت هتل‌ها در این روز اشغال شده بود، اما امسال این میزان به کمتر از ۵ درصد رسیده است. همین موضوع دلیلی بود برای اینکه به‌سراغ فعالان و مسئولان این صنعت برویم و احوالشان را در روزگاری جویا می‌شویم که باید اوج کار آن‌ها باشد. کرونا بد به جان این صنعت افتاده است و دراثر آن، چراغ مراکز اقامتی رو به خاموشی می‌رود.

با وجود جانمایی هتل‌ها در مناطق مختلف مشهد، بیشترین آن‌ها در خیابان‌های اطراف حرم مطهر امام رضا (ع) مستقر هستند. مشاهدات خبرنگار شهرآرا نشان می‌دهد که برخی از هتل‌های این منطقه با نصب اطلاعیه‌ای اعلام کرده اند که تا اطلاع ثانوی تعطیل هستند. یکی از هتل داران مشهدی در خیابان طبرسی دلیل این تعطیلی‌ها را صرفه اقتصادی نداشتن بازگشایی هتل‌ها عنوان می‌کند. به گفته این فرد، این روز‌ها تعداد مسافران به حدی اندک است که درآمد حاصل از بازگشایی هتل، هزینه‌هایی نیروی انسانی و راه‌اندازی تجهیزات را نمی‌دهد. همچنین مشاهدات خبرنگار شهرآرا نشان می‌دهد که هتل‌هایی نیز که مسافر می‌پذیرند، با حداقل ظرفیت فعالیت دارند به طوری که برخی از آن‌ها فعالیت‌های کافی شاپ‌ها، رستوران‌ها و مرکز عرضه سوغات خود را تعطیل کرده‌اند. در همین رابطه یکی از هتل دار‌ها مدعی شد که از ابتدای امسال ۵۰ نیروی خود را تعدیل کرده است.

در این میان بد نیست بدانید که ۵۵ درصد هتل‌های کشور در خراسان رضوی است و به‌همین‌دلیل جامعه هتلداران استان ما به‌عنوان تشکلی مستقل از جامعه هتلداران ایران فعالیت می‌کند. براین‌اساس سراغ رئیس این جامعه در استان رفتیم. امیر سزاوار وضعیت هتل‌ها را به مریضی تشبیه می‌کند که با ناله‎‌های اول همه به فکر دوا و درمان آن می‌افتند، اما با تکرارشدن این ناله‌ها فراموش می‌کنند که حتی مریضی وجود دارد.

 

او در ادامه می‌گوید: گوش شنوایی وجود ندارد، از وزارتخانه بگیرید تا استانداری، به هرجایی که لازم بود نامه زدیم، اما پاسخی ندادند که مشکل ما را حل کند. اگر نشود خسارت‌ها را کامل جبران کرد، حداقل می‌توان از مرگ این صنعت جلوگیری کرد. با وجود همه این نامه‌نگاری‌ها فقط یک وام ۱۶ میلیون تومانی به‌ازای هر نیرو با بهره ۱۲ درصد و بازپرداخت دوساله برای ما درنظر گرفته شد که چیزی جز اضافه‌کردن بر بدهی‌های ما نیست.

او اضافه می‌کند که از ۲۴۰ هتل در استان ۶۱ هتل آن‌هم با ضریب اشغالی به‌صورت میانگین ۵ درصد درحال فعالیت هستند. این درحالی است که در مرداد سال گذشته، میزان اشغال هتل‌ها در مشهد بیش‌از ۹۰ درصد و در عید غدیر نزدیک به صددرصد بوده است. اگر ضریب اشغال هتل کمتر از ۵۰ درصد باشد، اصلا توجیه اقتصادی ندارد، اما میانگین درصد اشغال هتل‌ها در مشهد پیش از کرونا در طول سال بیش‌از ۷۰ درصد بوده و حالا به کمتر از ۵ درصد رسیده است.
این سخنان رئیس جامعه هتلداران استان نشان می‌دهد که ضریب اشغال هتل‌ها نسبت به عید غدیر سال گذشته ۹۵ درصد کاهش یافته است.

سزاوار با اشاره به اشتغال ۹ هزار نفر در هتل‌های استان قبل از شروع کرونا تاکید می‌کند: برخلاف آنکه ادعا می‌شود در صنعت گردشگری تعدیل نیرو نشده است، تاکنون بیش از ۸۰ درصد نیرو‌های مشغول در هتل‌های استان تعدیل شده‌اند. سرمایه اصلی ما نیروی کاری است که سال‎ها آموزش دیده و تجربه کسب کرده، اما حالا مجبور به تعدیل همین نیرو‌ها شده‌ایم و دولت هم غیر از پرداخت همان ۳ ماه بیمه بیکاری آن هم با مبالغ ناچیز هیچ کمکی نکرده است؛ درحالی‌که باتوجه به پرداخت سال‌ها حق بیمه بیکاری حداقل می‌توانست تا پایان سال ۹۹ حقوق پرسنل ما را تامین کند.

 

با توجه به گفته‌های رئیس جامعه هتلداران اگر یک حساب سرانگشتی کنیم، متوجه می‌شویم که در این مدت فقط در حوزه هتل‌ها ۷۲۰۰ نفر شغل خود را از دست داده‌اند و شاید بتوان گفت حدود ۷۲۰۰ خانواده از کسب در آمد از این راه محروم شده‌اند.

سزاوار می‌گوید که با انجام کارشناسی دقیق مشخص شد در ماه‌های اسفند، فروردین و اردیبهشت، هتل‌های استان بیش از ۴۰۰ میلیارد تومان خسارت دیدند و جمع خسارتی که بر تاسیسات گردشگری استان وارد شد بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان بوده است. اما در ۳ ماه اخیر که همیشه اوج زمان کار هتل‌ها بوده است، قطعا این خسارت بسیار بیشتر خواهد شد.

او با گله از بعضی دستگاه‌ها ادامه می‌دهد: کار برخی از افراد نمک‌پاشیدن بر زخم ما شده است. در وضعیتی که هتل‌ها تعطیل هستند، خیلی از سازمان‌ها برای وصول مطالبات هجوم آورده‌اند و قوانینی را که برای خودشان ایجاد درآمد می‌کند، به اجرا گذاشته‌اند و حتی در این زمینه هم هیچ‌کس به ما کمکی نمی‌کند.

سیدمحمد پوررضائی، رئیس اتحادیه هتل آپارتمانداران و مهمان‌پذیران مشهد، نیز درباره وضعیت این صنف به چند جمله اکتفا می‌کند و می‌گوید: میزان افزایش مسافران در این روز‌ها را صفر در نظر بگیرید؛ آن‌قدر ناچیز است که به درصد هم‌ نمی‌رسد.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی نیز با ارائه جدولی از وضعیت اماکن اقامتی در استان به شهرآرا می‌گوید: مراکز اقامتی امیدوار بودند که شرایط در عید قربان و غدیر بهبود یابد و تعطیلات کمکی به افزایش ضریب اشغال کند. اما متاسفانه با ماندگاری وضعیت قرمز کرونا در استان هیچ تغییری در درصد اشغال این مراکز ایجاد نشد و اکنون بسیاری از آن‌ها تعطیل هستند و آن‌هایی هم که فعالیت می‌کنند، درصد اشغالشان بسیار اندک است و هیچ توجیه اقتصادی برای ادامه کار ندارند.

یوسف بیدخوری ادامه می‌دهد: از مجموع ۱۶۳۸ واحد هتل، هتل‌آپارتمان، مهمان‌پذیر، خانه مسافر و بوم‌گردی در خراسان رضوی از تاریخ ۵ خرداد تا ۱۰ مرداد جاری فقط ۴۳۷ مورد تقریبا معادل یک‌چهارم کل واحد‌های اقامتی فعال هستند، آن هم با ۱۱ درصد اشغال تخت و ۱۳ درصد اشغال اتاق که این درصد‌ها نسبت‌به ظرفیت مجموعه‌های فعال است و اگر بخواهیم میانگین درصد اشغال کل مجموعه‌ها را در نظر بگیریم حدود ۳ درصد خواهد بود. چه کاری برای این مراکز می‌توان انجام داد؟

 

او در پاسخ به این سوال تاکید می‌کند: چیزی که می‌تواند کمک اساسی باشد، حضور زائر در استان است و تقاضایی هم که از ما، استانداری و حتی تولیت آستان قدس دارند، این است که شرایط حضور زائر و گردشگر را فراهم کنیم. کمک‌های دیگری که شاید کمی بار مشکلات آن‌ها را کم کند، کمک به شرایط پرداخت هزینه‌هایی مانند آب، برق، گاز یا کاهش هزینه‌هایی است که باوجود بسته‌بودن هتل معنایی ندارد؛ به‌صورت کلی فقط حضور گردشگر می‌تواند شرایط را بهبود بخشد که آن هم متاسفانه دقیقا در نقطه مقابل کرونا قرار دارد.