رهبرمعظم انقلاب دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت علیهم‌السلام منصوب کردند روایت نیکزاد از حضور رئیس جمهور در جلسه غیرعلنی مجلس مهاجرانی: حضور رئیس جمهور در مجلس نمونه بهره‌گیری از فرصت اجماع سازی است نخست‌وزیر قطر از حماس خواست پیشنهاد آتش‌بس آمریکا را بپذیرد ارتش اشغالگر درباره تشدید قریب‌الوقوع تنش در کرانه باختری هشدار داد دستور کار جلسه علنی مجلس مشخص شد (۱۸ شهریور ۱۴۰۴) عراقچی: در شرایط کنونی امت اسلامی وحدت نه تکلیف که یک انتخاب است کره جنوبی آغازگر روند بازگرداندن تحریم‌های ضد ایرانی چین از آمادگی برای ارتقای ارتباطات استراتژیک با کره‌شمالی خبرداد آغاز صحن علنی مجلس (۱۸ شهریور ۱۴۰۴) | توضیحات قالیباف در مورد نشست غیرعلنی با پزشکیان سخنگوی وزارت خارجه: عراقچی به مصر می‌رود نماینده مجلس: خواهان انتقال پیام قدرت و انسجام ملی به جهان از سوی رئیس جمهور در نیویورک هستیم آزمایش موتور سوخت جامد موشک‌های قاره‌پیما توسط کره شمالی پرونده هسته‌ای در تله سیاست چدنی اروپا توضیحات وزیر کشور درباره فواید تفویض اختیار به استانداران تهران به ادعا‌های مطرح‌شده در نشست وزرای خارجه اتحادیه عرب واکنش نشان داد برگزاری جلسه غیرعلنی مجلس با حضور رئیس‌جمهور (۱۸ شهریور ۱۴۰۴) حمله هوایی رژیم اسرائیل به استان حمص سوریه + فیلم رایزنی غریب‌آبادی با سفرای کره جنوبی و نوردیک درباره اسنپ‌بک دو صندوق بازنشستگی کشوری و فولاد رسماً ادغام شدند ناوگان جهانی برای شکستن محاصره غزه با ۴۵ ملیت گفت‌وگوی تلفنی بن فرحان و لاوروف (۱۷ شهریور ۱۴۰۴) تخلیه بخشی از بزرگترین فرودگاه انگلیس در پی کشف ماده خطرناک (۱۷ شهریور ۱۴۰۴) اظهارات تازه نخست وزیر عراق درباره ایران (۱۷ شهریور ۱۴۰۴) پژمانفر: گسستگی سامانه‌های مسکن تا پایان مهر پایان می‌یابد| صدور برخط مجوز ساخت در مشهد و ۷ کلانشهر دیگر دولت فرانسه سقوط کرد + جزئیات (۱۷ شهریور ۱۴۰۴) فرمانده مرزبانی: مرزبانان در حفظ و کنترل نوار مرزی سیستان و بلوچستان از توان بالایی برخوردارند
سرخط خبرها

شلیک به گفت‌وگو از «زاویه» دیگر

  • کد خبر: ۵۶۵۵۸
  • ۰۴ بهمن ۱۳۹۹ - ۱۲:۱۹
شلیک به گفت‌وگو از «زاویه» دیگر
بهروز فرهمند - روزنامه‌نگار
سخنان توهین‌آمیز علیه رئیس‌جمهور در یک برنامه تلویزیونی، چنان که انتظار می‌رفت، واکنش‌های بسیاری را برانگیخت.
اینکه یک نفر، برخاسته از حوزه دین و دارای پوشش روحانیان، در یک برنامه فرهنگی تلویزیونی از واژه‌های سخیف -موسوم به «ادبیات منقلی» - استفاده کند، به همان اندازه که شگفت‌انگیز است، بی‌گمان واکنش‌های نکوهش‌آمیز را نیز درپی می‌آورد.

واکنش‌های چند روز اخیر را از همین منظر، می‌توان فهم کرد؛ هرچند منتقدان، چنین ادبیاتی را بیشتر از این بابت سرزنش کرده‌اند که مخاطب سخن، رئیس‌جمهور -شخص دوم کشور- بوده است؛ نقدی که بی‎شک، درست است.
من، اما در این مجال، اجازه می‌خواهم زاویه نگاه خودم را کمی تغییر دهم و بگویم اگر مخاطب سخنان فرد توهین‌کننده، رئیس‌جمهور و هیچ صاحب‌منصب سیاسی یا اجرایی کشور نیز نبود، زشتی آن سخنان را سر سوزنی نمی‌کاست و از پیامد‌های ناگوارش بر جامعه کم نمی‌کرد.

اما برنامه تلویزیونی‌ای که درباره‌اش سخن می‌گوییم، چگونه برنامه‌ای است؟
برنامه «زاویه» که از شبکه چهارم پخش می‌شود، به فرهنگ و اندیشه می‌پردازد و اگر گاه، رخداد‌های سیاسی روز را در کانون توجه قرار می‌دهد، جنس پرداختنش متفاوت است؛ به این معنا که درپی کاویدن ریشه‌ها و پشتوانه‌های فکری تحولات است.

همچنان که گاهی در فضای مجازی، گزیده فایل‌های تصویری از سخنان داغ و جنجالی مهمان‎های گوناگون همین برنامه، دست‌به‌دست می‌شود که نشان می‌دهد «زاویه» مخاطب نسبی خودش را -خاصه از میان مخاطبان اندیشه‌ورز- دارد و فضای گفت‌وگوی آزادانه‌تری را نسبت‌به برنامه‌های تحلیلی دیگر در شبکه‌های تلویزیونی، در پیش گرفته است.

با این همه و تا پیش از برنامه اخیر که یکی از مهمان‌ها سخن به زشتی بر زبان راند، فضای «زاویه» چنین تند و
رادیکال نشده و عقلانیت و اعتدال حاکم بر آن، هرگز دستخوش تهدید نشده بود.
چنین تهدیدی برای فضای گفتگو در کشور، درواقع، یک خطر ویرانگر است، آن‌هم در شرایطی که نزدیک شدن به انتخابات سال آینده، نقد‌ها و گفتگو‌های جدی و بی‌پرده، اما با پایبندی به «آداب نقد» را می‌طلبد.
در اینجا سخن از این جناح و آن جناح نیست؛ سخن از یک بیماری سیاسی فراگیر است که برخی‌ها تا تریبونی به دستشان می‌رسد، افسار سخن را رها می‌کنند و به گمان خودشان، به فاش‌گویی می‌افتند، بی‌آ‌نکه درنظر بگیرند که هتاکی و اشتلم‌خوانی‌شان، بیش از هرچیز، موجب بسته شدن کانال گفتگو می‌شود؛ گفت‌وگویی که همین مقدارش نیز برای جامعه ایرانی هرچند کم، اما کیمیاست و بی‌گمان برای گسترش آن باید بسیار کوشید.

در این میان، بد نیست به یاد بیاوریم برخی مناظره‌های اول انقلاب را در تلویزیون آن سال‌ها که نماینده‌های مارکسیست‌ها از یک‌سو و نماینده‌های جریان انقلابیون مسلمان از سوی دیگر، رودررو می‌نشستند و بی‌پرده و رک، اما در نهایت ادب، با یکدیگر سخن می‌گفتند. فیلم‌های آن مناظره‌ها که این روز‌ها گزیده‌هایش از تلویزیون پخش می‌شود، نشان می‌دهد که یک کلمه دربردارنده زشت‌گویی و حرمت‌شکنی، در سخنان هیچ‌یک از دو سوی میز مناظره، بر زبان آورده نمی‌شده است.

کوتاه سخن اینکه اگر به جای سخن مستند و پایبندی به ادب و آداب گفتگو و نیز به‌جای داشتن روح علمی (به قول استاد مطهری، چه‌بسا عالمانی که از اکسیر روح علمی بی‌بهره‌اند)، به درشت‌گویی و متلک‌پرانی و گفته‌های بدون سند و مدرک و پنجه کشیدن بر چهره یکدیگر رو بیاوریم، این موضوع بی‌شک، چیزی جز مصداق «پاچه ورمالیسم» سیاسی نیست که پیامدش، تنگ شدن مجال گفتگو و از دست دادن گوهر «نقد» است.
+پس از تحریر: روح علمی یعنی درباره هیچ رخداد یا پدیده‌ای، «پیش‌داوری» و «قضاوت زودهنگام» نکنیم. یعنی واقعیت‌ها را آن‌گونه که در عالم واقع هستند، بپذیریم و دربرابرشان تمکین کنیم، نه چنان که دوست داریم باشند. برگرفته از کتاب تعلیم‌وتربیت در اسلام، به قلم علامه مرتضی مطهری.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->