تا رفع فیلترینگ فقط یک روز باقی‌ مانده است؟ عارف بخشنامه به‌کارگیری جوانان و زنان در سطوح مدیریتی را ابلاغ کرد ۱۰ دلیلی که هریس یا ترامپ هرکدام شانس رئیس‌جمهورشدن دارند پزشکیان به جمهوری آذربایجان سفر می‌کند (۱۴ آبان ۱۴۰۳) پوتین با وزیر خارجه کره شمالی دیدار کرد+فیلم هریس در ۴ ایالت کلیدی از ترامپ پیش افتاد اتحادیه اروپا و کره‌جنوبی مدعی ارسال تسلیحات از سوی کره‌شمالی به روسیه شدند تاکید عراقچی بر پاسخ به هرگونه تجاوز به حریم امنیتی و سرزمینی ایران تجهیز تهران با ۱۳۰۰ اتوبوس و ۳۹ کیلومتر خط مترو جدید ایران به گزارش ادعایی تلاش ترور مقامات رژیم صهیونیستی واکنش نشان داد آیت‌الله علم‌الهدی: مسئله مقاومت تنها یک جریان سیاسی علیه استکبار نیست| بنیان فکری نخبگان باید مبتنی بر شناخت عمیق مسائل باشد دفتر رئیس جمهور: از اظهارات امروز پزشکیان برداشت نادقیقی شد رزمایش مرکب در دریای خزر پایان یافت گسترش روابط؛ محور گفت و گوی وزرای کشور ایران و عراق ۳۱ هزار روستای کشور خالی از سکنه شده است شهادت خلبان سانحه بالگرد در زرین‌دشت فارس (۱۴ آبان ۱۴۰۳) اژه‌ای: احکام جایگزین حبس نباید موهِن و تمسخرآمیز باشد فرمانده نیروی زمینی سپاه: اقدامات تروریستی جنوب شرق با هدایت سرویس‌های امنیتی دشمن است عراقچی در پاکستان چه خواهد کرد؟ تأکید جانشین فرمانده کل انتظامی بر دیپلماسی همراه‌سازی کشور‌های همسایه در مقابله با قاچاق موادمخدر پزشکیان: با جنگ تمام عیار اقتصادی مواجه هستیم سخنگوی وزارت خارجه: به هر چه که برای دفاع از ایران لازم باشد، مجهز خواهیم شد | سفر گروسی به ایران در دستور کار است معاون اول رئیس‌جمهور: اموال مازاد و راکد با دقت نظر و سرعت مناسب واگذار خواهد شد رئیس مجلس: مسکن به اندازه خوراک و پوشاک در زندگی موضوعیت دارد بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه آثار هنرمندان نوجوان + عکس رأی‌گیری الکترال در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا چیست؟ همه‌چیز درباره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا | گران‌ترین انتخابات جهان چه ویژگی‌هایی دارد؟  پدافند هوایی با تقدیم شهدای قدس، رسالت مقدس خود را تکمیل کرد سانحه هوایی در جریان رزمایش عملیاتی شهدای امنیت | سردار مازندرانی و یک رزمنده دیگر سپاه به شهادت رسیدند
سرخط خبرها

شلیک به گفت‌وگو از «زاویه» دیگر

  • کد خبر: ۵۶۵۵۸
  • ۰۴ بهمن ۱۳۹۹ - ۱۲:۱۹
شلیک به گفت‌وگو از «زاویه» دیگر
بهروز فرهمند - روزنامه‌نگار
سخنان توهین‌آمیز علیه رئیس‌جمهور در یک برنامه تلویزیونی، چنان که انتظار می‌رفت، واکنش‌های بسیاری را برانگیخت.
اینکه یک نفر، برخاسته از حوزه دین و دارای پوشش روحانیان، در یک برنامه فرهنگی تلویزیونی از واژه‌های سخیف -موسوم به «ادبیات منقلی» - استفاده کند، به همان اندازه که شگفت‌انگیز است، بی‌گمان واکنش‌های نکوهش‌آمیز را نیز درپی می‌آورد.

واکنش‌های چند روز اخیر را از همین منظر، می‌توان فهم کرد؛ هرچند منتقدان، چنین ادبیاتی را بیشتر از این بابت سرزنش کرده‌اند که مخاطب سخن، رئیس‌جمهور -شخص دوم کشور- بوده است؛ نقدی که بی‎شک، درست است.
من، اما در این مجال، اجازه می‌خواهم زاویه نگاه خودم را کمی تغییر دهم و بگویم اگر مخاطب سخنان فرد توهین‌کننده، رئیس‌جمهور و هیچ صاحب‌منصب سیاسی یا اجرایی کشور نیز نبود، زشتی آن سخنان را سر سوزنی نمی‌کاست و از پیامد‌های ناگوارش بر جامعه کم نمی‌کرد.

اما برنامه تلویزیونی‌ای که درباره‌اش سخن می‌گوییم، چگونه برنامه‌ای است؟
برنامه «زاویه» که از شبکه چهارم پخش می‌شود، به فرهنگ و اندیشه می‌پردازد و اگر گاه، رخداد‌های سیاسی روز را در کانون توجه قرار می‌دهد، جنس پرداختنش متفاوت است؛ به این معنا که درپی کاویدن ریشه‌ها و پشتوانه‌های فکری تحولات است.

همچنان که گاهی در فضای مجازی، گزیده فایل‌های تصویری از سخنان داغ و جنجالی مهمان‎های گوناگون همین برنامه، دست‌به‌دست می‌شود که نشان می‌دهد «زاویه» مخاطب نسبی خودش را -خاصه از میان مخاطبان اندیشه‌ورز- دارد و فضای گفت‌وگوی آزادانه‌تری را نسبت‌به برنامه‌های تحلیلی دیگر در شبکه‌های تلویزیونی، در پیش گرفته است.

با این همه و تا پیش از برنامه اخیر که یکی از مهمان‌ها سخن به زشتی بر زبان راند، فضای «زاویه» چنین تند و
رادیکال نشده و عقلانیت و اعتدال حاکم بر آن، هرگز دستخوش تهدید نشده بود.
چنین تهدیدی برای فضای گفتگو در کشور، درواقع، یک خطر ویرانگر است، آن‌هم در شرایطی که نزدیک شدن به انتخابات سال آینده، نقد‌ها و گفتگو‌های جدی و بی‌پرده، اما با پایبندی به «آداب نقد» را می‌طلبد.
در اینجا سخن از این جناح و آن جناح نیست؛ سخن از یک بیماری سیاسی فراگیر است که برخی‌ها تا تریبونی به دستشان می‌رسد، افسار سخن را رها می‌کنند و به گمان خودشان، به فاش‌گویی می‌افتند، بی‌آ‌نکه درنظر بگیرند که هتاکی و اشتلم‌خوانی‌شان، بیش از هرچیز، موجب بسته شدن کانال گفتگو می‌شود؛ گفت‌وگویی که همین مقدارش نیز برای جامعه ایرانی هرچند کم، اما کیمیاست و بی‌گمان برای گسترش آن باید بسیار کوشید.

در این میان، بد نیست به یاد بیاوریم برخی مناظره‌های اول انقلاب را در تلویزیون آن سال‌ها که نماینده‌های مارکسیست‌ها از یک‌سو و نماینده‌های جریان انقلابیون مسلمان از سوی دیگر، رودررو می‌نشستند و بی‌پرده و رک، اما در نهایت ادب، با یکدیگر سخن می‌گفتند. فیلم‌های آن مناظره‌ها که این روز‌ها گزیده‌هایش از تلویزیون پخش می‌شود، نشان می‌دهد که یک کلمه دربردارنده زشت‌گویی و حرمت‌شکنی، در سخنان هیچ‌یک از دو سوی میز مناظره، بر زبان آورده نمی‌شده است.

کوتاه سخن اینکه اگر به جای سخن مستند و پایبندی به ادب و آداب گفتگو و نیز به‌جای داشتن روح علمی (به قول استاد مطهری، چه‌بسا عالمانی که از اکسیر روح علمی بی‌بهره‌اند)، به درشت‌گویی و متلک‌پرانی و گفته‌های بدون سند و مدرک و پنجه کشیدن بر چهره یکدیگر رو بیاوریم، این موضوع بی‌شک، چیزی جز مصداق «پاچه ورمالیسم» سیاسی نیست که پیامدش، تنگ شدن مجال گفتگو و از دست دادن گوهر «نقد» است.
+پس از تحریر: روح علمی یعنی درباره هیچ رخداد یا پدیده‌ای، «پیش‌داوری» و «قضاوت زودهنگام» نکنیم. یعنی واقعیت‌ها را آن‌گونه که در عالم واقع هستند، بپذیریم و دربرابرشان تمکین کنیم، نه چنان که دوست داریم باشند. برگرفته از کتاب تعلیم‌وتربیت در اسلام، به قلم علامه مرتضی مطهری.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->