ملیحه ابراهیمی | شهرآرانیوز؛ کافی است برخی کلیدواژهها را در مرورگر فضای مجازی جست وجو کنیم. فرقی نمیکند گوگل باشد، اینستاگرام، تلگرام یا دیگر فضاهای مشابه. انگار یکی از کاربردهای فضای وب در روزگاری که به بهانه کرونا خیلیها گوشی به دست شده اند، وقت گذراندن به همین روش است. عده زیادی فارغ از آن دسته افراد که علاوه بر تحصیلات آکادمیک، تجربه کاری دارند، به بهانههای مختلف از جمله تبلیغ، سبک زندگی تجملاتی را ترویج میکنند.
برای نمونه، از زمانی که وارد خانه جدید میشوند، شروع به عکاسی و فیلم برداری میکنند تا دنبال کننده هایشان قبل و بعد خانهای را که به بهترین شکل طراحی شده است به تماشا بنشینند، غافل از اینکه این نمایش مجازی باعث بروز برخی ناهنجاریها در بدنه جامعهای که آنها را دنبال میکنند میشود.
این در حالی است که آمارها گواهی میدهند ۹۵ درصد کاربران اینترنتیای که زندگی خود را لوکس نشان میدهند در واقعیت این گونه نیستند. از این مهم غافل نشویم که این روزها افرادی هم که در خانوادههای سنتی رشد کرده اند و پیرو سبک زندگی ساده بوده اند تغییر رویه داده اند.
نمایش پوشالی خوشبختی
کارشناسان بر این باورند که نمایش به ظاهر خوشبختی در فضاهای مجازی در شرایطی که روزبه روز به تعداد کاربران افزوده میشود، نوعی تظاهر غیرواقعی است که با زندگی حقیقی فرسنگها فاصله دارد. این گروه افراد نه تنها عضو جامعه خوشبخت نیستند بلکه از ابعاد متعدد زندگی شان رضایت ندارند. موارد زیادی هستند که حاضرند بخشی از منزل خود را دکور بچینند تا در عکسهایی که در فضای مجازی به اشتراک میگذارند جزو قشر مرفع به نظر بیایند.
کودکی را دریابیم
بیشتر روان شناسان بر این باورند که رفتارهای اشتباه امروز در فضای مجازی مثل نمایش حریم خصوصی افراد از خصوصیترین محل زندگی مثل خانه از تربیت اشتباه در دوران کودکی افراد نشئت میگیرد. گاهی محرومیتهای کودکی به عقدههای پنهان در افراد تبدیل میشود که در بزرگ سالی این گونه سر باز میکند. آنهایی که آرزوهایشان از گذشته همراهشان است تنها با تشویق رفتارهای نمایشی از طرف مخاطبان خاص و عام ارضا میشوند.
جای خالی استانداردهای فضای مجازی
درست است که نمایش خوشبختی خطا محسوب نمیشود، اما تظاهر به هنرنمایی و نمایش علایق افراد متظاهر در فضای وب نشانگر نوعی اختلال شخصیتی در افرادی است که تحت هر شرایطی به دنبال زندگی مطلوب هستند. این گروه افراد به شکل استانداردی از فضای مجازی استفاده میکنند. نمونه بارز این افراد آنهایی هستند که در سایه هنرنمایی متخصصان، در تصویرهایی که به اشتراک میگذارند، خود را هنرمند جلوه میدهند تا دنبال کننده هایشان مهر تأییدی بر فعالیت پوشالی آنها بزنند. عنوان «دیزاینر»های حرفه ای، آنهایی که میتوانند از یک چهاردیواری قصری زیبا بسازند، رؤیای این گروه افراد است که حاضرند به هر شکلی به آن جامه عمل بپوشانند. مشکل در ادامه راه آنهایی هستند که این افراد را تأیید و تمجید میکنند.
اختلالی تحت عنوان «خودنمایی»
از سوی دیگر، با بروز پدیده «فخرفروشی» روبه روییم که این روزها به مد رفتاری تبدیل شده است. افراد خودکم بین که به نوعی به اختلالات روانی و رفتاری دچار هستند، همه سعی خود را به کار میبندند تا به هر شکل و شمایلی ریزبه ریز عوامل خودنمایی را در معرض دید عموم بگذارند. گاهی با نمایش چیدمان چند قاب روی یک دیوار یا خلق آثار عجیب و غریب به ظاهر هنری دست به بزرگ نمایی میزنند.
از دیده شدن تا انزوا
خیلیها که طراحی و چیدمان خانه یا محل کار را بهانه خودنمایی میکنند، در حقیقت به دنبال دریافت تأیید از دیگران هستند تا خودی نشان بدهند. نمیشود مطلق این رفتار را عقده گشایی تلقی کرد، اما به یقین میتوان اظهار کرد با نوعی اختلال روانی دیده شدن روبه رو هستند. خوشبختی و اعتمادبه نفس کاذب به مرور زمان این افراد را که به جای فعالیتهای اجتماعی به فعالیتهای فردی روی آورده اند دچار تشویش و اضطراب و به دنبال آن انزوا و افسردگی میکند.
پیامدهای به رسمیت نشناختن
نتایج تحقیقات روان شناختی به طور ویژه تأکید میکند افرادی که به هر دلیلی در فضای حقیقی و واقعی زندگی شان سرکوب شده اند و کسی آنها را به رسمیت نشناخته است، سعی میکنند در فضای مجازی با هدف رقابت و حسرت، با رنگ و لعابهایی که ناشی از امکانات وسایل ارتباطی از جمله اپلیکشینهای موبایلی است، خودی نشان بدهند. این افراد با عکسهای خوش رنگ ولعاب جوری مخاطب را جذب میکنند که حتی خودشان هم از قبل چنین پیش بینیای نمیکردند. برای نمونه، نمایی از یک خانه شصت متری را به گونهای به نمایش میگذارند که گویی متراژ آن بیش از ۱۰۰ متر است.