دومین حمله مرگبار آمریکا در دریای کارائیب پزشکیان در دیدار با رئیس جمهور مصر: تقویت اتحاد کشورهای اسلامی موثرترین راه مقابله با جنایات رژیم صهیونیستی است حمله شبانه اسرائیل به جنوب لبنان + عکس (۲۴ شهریور ۱۴۰۴) نتانیاهو: به رهبران حماس در هر جا حمله خواهیم کرد هشدار سازمان ملل: یمن سومین کشور از نظر ناامنی غذایی در جهان است پاسخ لاریجانی به گزافه گویی نتانیاهو سفیر بحرین از چند ماه قبل به اراضی اشغالی بازنگشته است قطر در مواجهه با تجاوز اسراییل تنها نیست هشدار اسلامی درباره حکمرانی «قانون جنگل» در آژانس بین المللی انرژی اتمی توضیحات وزارت خارجه پس از انتشار بیانیه اجلاس اسلامی - عربی در واکنش به حمله اسرائیل به قطر بیانیه پایانی نشست دوحه صادر شد |محکومیت شدید تجاوز اسرائیل به قطر و حمایت از تلاش‌های صلح (۲۴ شهریور ۱۴۰۴) نتانیاهو حمله به قطر را به ترامپ اطلاع داده بود عراقچی: کشورهای اسلامی تهدیدات اسرائیل را به‌طور ملموس احساس کردند + فیلم هیأت ونزوئلا با رئیس سازمان انرژی اتمی دیدار کرد اسپانیا قرارداد‌های تسلیحاتی اسرائیل را لغو کرد اعتراف نتانیاهو به انزوای جهانی اسرائیل شبکه اینترنشنال هک شد + فیلم و عکس (۲۴ شهریور ۱۴۰۴) حزب‌الله: سلاح‌های مقاومت، خط قرمز است امارات مخالف اقدام مشترک کشورهای اسلامی علیه اسرائیل است بیانیه جدید شورای همکاری خلیج فارس: شورای امنیت اقدامات قاطعی برای توقف تجاوزات اسرائیل اتخاذ کند گروسی و وزیر انرژی آمریکا درباره ایران رایزنی کردند (۲۴ شهریور ۱۴۰۴) وزیر امور خارجه آمریکا به قطر سفر می‌کند (۲۴ شهریور ۱۴۰۴) روسای جمهور ایران و لبنان در دوحه دیدار کردند + فیلم (۲۴ شهریور ۱۴۰۴) پاکستان: عضویت اسرائیل از سازمان ملل باید لغو شود ۳۲۵ مقام پیشین اروپایی: سازمان ملل، اسرائیل را تحریم کند ماکرون: ناتو عامل اصلی جنگ اوکراین است دیدار روسای جمهور ایران و تاجیکستان در دوحه + فیلم وعکس (۲۴ شهریور ۱۴۰۴)
سرخط خبرها

پیامدهای زیست‌محیطی انتقال آب خزر

  • کد خبر: ۷۱۲۲
  • ۲۴ مهر ۱۳۹۸ - ۰۷:۳۷
پیامدهای زیست‌محیطی انتقال آب خزر
علیرضا طوسی رضوانی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

تجربه تمدنی بشر به ما می‌گوید که هرگونه دخل و تصرف و دست‌کاری در اکوسیستم‌های طبیعی به‌منظور بهره‌برداری اقتصادی از منابع طبیعی حاصلی جز تخریب و نابودی محیط‌زیست و تحمیل خسارات جبران‌ناپذیر زیستی و اقتصادی بر جوامع انسانی نداشته است. بحث انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران و استان سمنان که این روزها مطرح است، ازجمله همین اقدامات نسنجیده و مخرب محیط‌زیست است که متأسفانه مسئولان نیز آن را تأیید کرده‌اند.
طبق قوانین و مقررات کشور، انجام کلیه طرح‌های اقتصادی ازجمله پروژه‌های انتقال آب از فواصل دور منوط به انجام مطالعات پژوهشی به‌منظور ارزیابی اثرات زیست‌محیطی پروژه‌های یادشده است. تحقیقات اداره‌کل منابع طبیعی استان مازندران نشان می‌دهد که طرح انتقال آب خزر به استان سمنان، واجد آثار زیان‌بار زیست‌محیطی برای هر 3منطقه مبدأ، مسیر و مقصد است. بااین‌وجود، جای تعجب است که دولت همچنان بر انجام آن اصرار می‌ورزد!
بیشتر کارشناسان محیط‌زیست در جهان نگاه و رویکرد مثبتی به پروژه‌های انتقال آب ندارند؛ چراکه این‌گونه طرح‌ها به‌ویژه بر محیط‌زیست حوضه اهداکننده آب تأثیر منفی می‌گذارند. ازجمله این آثار مخرب می‌توان به کاهش آب حوضه اهداکننده و خطر خشک شدن آن، تغییر کیفیت آب در ناحیه مبدأ و خطر نابودی و انقراض آبزیان و گونه‌های جانوری حوضه مبدأ و حتی آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی به سبب افزایش مهاجرت‌های گسترده انسانی اشاره کرد. همچنین احداث خط لوله انتقال آب و تأسیسات مرتبط با آن نیز مخاطرات خاص خود را دارد. در همین پروژه انتقال آب خزر، بخشی از مسیر خط لوله به‌ناچار باید از بین جنگل‌های مازندران عبور کند که این امر باعث قطع تعداد زیادی از درختان جنگلی می‌شود و این در حالی است که جنگل‌های شمالی ایران که به جنگل‌های هیرکانی مشهورند، نه‌تنها از مهم‌ترین سرمایه‌های طبیعی ایران، که به‌عنوان میراثی جهانی و ثبت‌شده در یونسکو، از گران‌بهاترین سرمایه‌های طبیعی جهان به شمار می‌روند.
علاوه بر خطر نابودی درختان، مسئله تخریب زیست‌بوم گونه‌های جانوری منطقه نیز مطرح است. آن هم گونه‌هایی که حتی در خطر انقراض قرار گرفته‌اند. خطر دیگری که اکوسیستم منطقه را تهدید می‌کند، کاهش جمعیت و نابودی تدریجی آبزیان دریای خزر است که اتفاقا اهمیت اقتصادی زیادی هم دارند. احداث خط لوله انتقال آب مسلما در روال طبیعی تولیدمثل ماهی‌های خزر اختلال جدی ایجاد خواهد کرد؛ چراکه حجم عظیمی از تخم‌ها و لاروهای آبزیان وارد خطوط لوله شده و تلف خواهند شد.
از همه مهم‌تر اینکه این پروژه روند خشک شدن تدریجی بزرگ‌ترین دریاچه جهان را تسریع خواهد کرد و بلایی که چند سال پیش بر سر دریاچه آرال در آسیای مرکزی آمد، بر سر دریاچه خزر نیز نازل خواهد شد. فراموش نکنیم که خشک شدن بخش زیادی از دریاچه ارومیه محصول همین طرح‌ها و پروژه‌های به‌اصطلاح اقتصادی و توسعه‌ای بوده است. سدهای متعددی که بر روی رودهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه به قصد مشروب کردن زمین‌های زراعی احداث گردید، بخش وسیعی از دریاچه را به شوره‌زاری تبدیل کرد که حالا تهدیدی جدی برای کشاورزی و مردمان ساکن در این منطقه شده است. دریای خزر نیز در اصل یک دریاچه بسته است و حوضه‌های آبریز و ورودی‌های آب به این دریاچه محدود است؛ بنابراین واضح است که انتقال آب از این حوضه به مناطق دیگر به کاهش حجم آب و خشک شدن آن خواهد انجامید.

نکته دیگر اینکه این طرح حتی به لحاظ اقتصادی هم مقرون‌به‌صرفه نیست؛ چراکه نیازمند احداث تأسیسات عظیم و گران‌قیمت است. انتقال آب‌ شور به ناحیه مقصد، یعنی استان سمنان، نیازمند انجام عملیات نمک‌زدایی و شیرین‌سازی آب است که بسیار پرهزینه است. ضمن اینکه به سبب پایین بودن ارتفاع دریای خزر، انتقال آب در خط لوله به سمت فلات مرکزی نیازمند عملیات پمپاژ آب به ارتفاع 2300متری است که هزینه سرسام‌آوری دارد. درمجموع تمامی تجارب داخلی و بین‌المللی نشان می‌دهند که پروژه‌های انتقال آب بین حوضه‌ای، روش‌های صرفا کوتاه‌مدتی هستند که نه‌تنها مشکل آب را حل نکرده‌اند، بلکه بر وخامت اوضاع و به‌ویژه نابودی محیط‌زیست افزوده‌اند. به نظر می‌رسد مسئولان امر به‌جای چنین طرح‌هایی باید به سراغ روش‌های نوین «مدیریت آب» بروند و بحران کم‌آبی را نه از طریق پروژه‌های انتقال آب، که از طریق اصلاح الگوی مصرف به‌ویژه در بخش کشاورزی و آب شرب، ترویج تکنیک‌های آبیاری مدرن، مرمت و احیای قنات‌ها، روش‌های بازچرخانی آب و جلوگیری از احداث واحدهای صنعتی در نواحی کم‌آب حل‌وفصل نمایند. نباید به دست خود یک فاجعه زیست‌محیطی دیگر را رقم بزنیم و اجازه دهیم که ماجرای دریاچه ارومیه و خشک شدن تالاب‌های خوزستان این‌بار برای دریای خزر تکرار شود.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->