«نوبان» استارت‌آپی که به دنبال ارتباط آسان بیماران با پزشک و مراکز درمانی است

دکتر سید محمود فتاحی معصوم که دوره عمومی خود را در دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دوره تخصص را در رشته طب ایرانی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران گذراند، به جای اینکه مثل بیشتر هم‌دانشگاهی‌هایش به سمت تأسیس مطب برود، ترجیح داد به بازار کسب‌و‌کار‌های استارت‌آپی وارد شده و یک کارآفرین باشد: ایده اولیه پلتفرم نوبان از نیاز بازار سلامت شکل گرفت. استادان دانشگاه‌های پزشکی که در مطب‌هایشان مراجعان زیادی داشتند، با توجه به اینکه می‌دانستند من در کنار رشته پزشکی، به حوزه فناوری اطلاعات هم علاقه‌مندم، برای سیستم نوبت‌دهی درخواست ایجاد سامانه الکترونیکی داشتند.

 

به همین دلیل، در سال ۹۲ گام‌های اولیه ایجاد این سیستم برای یکی از استادان تراز اول دانشگاه علوم پزشکی مشهد را برداشتیم و در نیمه نخست سال ۹۳ پیاده‌سازی و اجرا شد. استقبالی که بیماران از این فرایند انجام دادند، باعث شد به فکر توسعه سیستم نوبت‌دهی آنلاین و ارائه خدمت‌های دیگر در کنار آن باشیم. خوشبختانه، چون در حوزه پزشکی فعالیت داشتم و با چالش‌های مردم در این زمینه آشنا بودم، پلتفرم را به گونه‌ای توسعه دادم که راه حل‌های درستی برای چالش‌های واقعی بیماران و پزشک‌ها در این بستر فراهم شود.

 

«نوبان» تنها یک بستر نوبت‌دهی آنلاین نیست و به گفته دکتر فتاحی، تمرکز این استارت‌آپ به طور کلی روی سلامت افراد جامعه است: در همین مسیر، ما در چند بخش کار خود را تعریف کردیم. بخش اول نوبت‌دهی عادی است که مردم می‌توانند در بستر نوبان از پزشک مورد نظرشان نوبت بگیرند و به صورت حضوری مراجعه کنند. در بخش بعدی ما امکان مشاوره پزشکی به صورت تلفنی، تصویری و متنی را برای کاربران خود با پزشک مورد نظرشان فراهم کرده‌ایم. این خدمت در ایام کرونا که خیلی از مردم به دلیل ترس از ابتلا به این ویروس، از مراجعه به مراکز درمانی خودداری می‌کنند، بسیار مفید واقع شده است. در این خدمت، مردم هیچ هزینه‌ای برای تلفن هم پرداخت نخواهند کرد. در واقع، پلتفرم ما با بیمار و پزشک تماس می‌گیرد و آن‌ها را به هم متصل می‌کند. هم‌چنین در اسفند ۹۸ که با موج اول کرونا روبه‌رو شدیم، با در خواست دانشگاه علوم پزشکی ایران و همراهی دانشگاه علوم پزشکی تهران، اولین سامانه رایگان مشاوره کرونا را به کمک ۴۰ متخصص طب ایرانی راه‌اندازی کردیم.

 

در این سرویس مردم از سراسر کشور با شماره ۴۲۴۸۹۰۹۰ تماس می‌گیرند و به صورت رایگان از مشاوره این متخصصان در حوزه کرونا بهره می‌برند. به‌ویژه در وضعیتی که با شیوع کرونا، بازار کلاهبردارانی که به اسم طب سنتی، بدون داشتن تخصص شروع به دادن راهکار به مردم می‌کردند داغ شده بود، به علاقه‌مندان به استفاده از طب ایرانی دانشگاهی مبتنی بر پروتکل‌های روز دنیا کمک می‌کند به خدمات مورد نیازشان دسترسی داشته باشند.

به گفته فتاحی، این استارت‌آپ تا امروز در بیش از ۴۰ شهر ایران پزشک دارد و بیش از یک میلیون کاربر دارد: با شیوع کرونا سرویس‌های مختلف ما مثل مشاوره تلفنی با رشد زیادی روبه‌رو شد و در مدت کوتاهی شاهد پیوستن چند صد پزشک به نوبان بودیم. در شرایطی که تا چند ماه پیش هنوز واکسن به طور گسترده تزریق نشده بود، خیلی از پزشک‌ها مطب‌های خود را تعطیل کرده بودند، اما بیماران آن‌ها مخصوصا در مورد بیماری‌هایی مثل دیابت که نیاز به پیگیری دارد، دچار مشکل شده بودند. به همین دلیل، سرویس تلفنی و آنلاین ما مورد استقبال پزشکان و بیمار‌ها قرار گرفت.

 

یکی از علت‌های استقبال از پلتفرم ما هم به بیزینس‌مدل ما برمی‌گردد. از ابتدای کار تا امروز به ازای خدماتی که به پزشک‌ها ارائه می‌دهیم، هیچ هزینه‌ای از آن‌ها دریافت نکرده‌ایم. بخش زیادی از خدماتی که به کاربران می‌دهیم هم رایگان است. مدل درآمدزایی ما تنها به بخشی از خدمات ویژه به کاربرانی برمی‌گردد که عضو ممتاز ما به حساب می‌آیند و اشتراک ماهانه یا سالانه برای گرفتن آن خدمات ویژه پرداخت می‌کنند. همین مدل درآمدزایی سبب اعتماد مردم و پزشکان به پلتفرم ما شده است.

---

بیشتر بخوانید

 

---

 

به عقیده این کارآفرین مشهدی، کرونا در کنار همه مشکلاتی که در حوزه سلامت ایجاد کرد، باعث شد حوزه پزشکی ما در مسیر دیجیتالی شدن چیزی حدود ۱۰ سال به جلو حرکت کند: به طور کلی پزشکان به دلیل دغدغه‌های فراوانی که در رشته خود با آن سروکار دارند، زیاد به دانش IT مجهز نیستند و معمولا در برابر تغییر مقاومت دارند. اما شیوع کرونا مسیر حرکت به سمت استفاده بیشتر از خدمات دیجیتال در حوزه سلامت را سرعت بخشید.

 

دستگاه‌های مختلف هم مجبور شدند در این ماه‌ها با شتاب بیشتری در راستای خدمات برخط گام برداند. برای نمونه، ۱۴ سال بود که وزارت بهداشت قصد راه‌اندازی پرونده سلامت الکترونیک را داشت و ناکام بود، اما در همین چند ماه گذشته و با شرایط جدیدی که به واسطه کووید ۱۹ ایجاد شد، بیمه تأمین اجتماعی و بیمه سلامت به عنوان ۲ بیمه‌گذار بزرگ کشور وارد این موضوع شدند و پلتفرم‌های نسخه الکترونیک را ایجاد کردند. البته هنوز کشور دارای سیستم یکپارچه‌ای در این موضوع نیست. به همین دلیل تلاش می‌کنیم در ماه‌های آینده از محصول جدیدی برای ایجاد همین بستر یکپارچه پرونده سلامت رونمایی کنیم.

 

اولین و مهم‌ترین چالش همه کسب‌و‌کار‌های استارت‌آپی در کشور ما اینجاست که سرعت آن‌ها خیلی بیشتر از بستر‌های قانون‌گذاری است، چالشی که فتاحی هم با آن روبه‌رو شده است: ما در حال کار در فضا‌هایی هستیم که به طور کلی برای قانون‌گذار تعریف نشده است. مثلا ما به عنوان یک واسطه بین بیمار و پزشک، هزینه ویزیت‌های آنلاین یا مشاوره‌های تلفنی را از بیمار می‌گیریم و پس از ارائه خدمت، هزینه را به پزشک منتقل می‌کنیم. اما از نظر قانونی، مخصوصا هنگام کار با مراکز درمانی دولتی، این امکان برای ما وجود نداشت. یعنی مراکز درمانی دولتی انتظار داشتند مثلا اگر ۲ هفته قبل بیماری ویزیت آنلاین را رزرو کرده است، هزینه همان ابتدا و در زمانی که هنوز خدمتی به بیمار ارائه نشده است به مرکز درمانی پرداخت شود. علاوه بر این، در حوزه مجوزدهی متولی مشخصی نداریم.

 

از سال ۹۳ که من برای گرفتن مجوز به وزارت بهداشت مراجعه کردم، اعلام کردند که در حال آماده کردن بستری یکپارچه برای مجوز‌های کسب‌و‌کار‌های حوزه سلامت هستند و تا چند ماه دیگر این بستر آماده خواهد شد. اما از آن زمان تا امروز بار‌ها مسئولان عوض شده‌اند، اما هنوز هیچ چهارچوب و متولی مشخصی در بحث مجوز کسب‌وکار‌های سلامت وجود ندارد و استارت‌آپ‌های این حوزه بین چند وزارتخانه و نهاد برای گرفتن مجوز سرگردان‌اند. حتی در مواردی هم که قانونی در یک عرصه جدید وضع می‌شود، معمولا برای تدوین آن از فعالان آن حوزه نظرخواهی نمی‌شود و در نهایت قوانین تازه بدون نظر کارشناسی تدوین می‌شود و بیش از اینکه بخواهد باعث حل مشکل شود، دردسر‌ها و موانع تازه ایجاد می‌کند.

 

 

زمانی که درباره آینده نوبان از این کارآفرین مشهدی می‌پرسیم، توسعه سلامت پایدار را مهم‌ترین هدف خود به حساب می‌آورد: بر خلاف همه سیستم سلامت کشور که بیشتر تمرکز خود را بر حوزه بیماری گذاشته است و چرخ اقتصادی آن با بیمار شدن مردم می‌چرخد، ما قصد داریم به سمت ارتقای سلامت عمومی و سبک زندگی سالم حرکت کنیم. نوبان از نظر من تنها یک سامانه نوبت‌دهی و مشاوره درمانی آنلاین نیست، بلکه هدف اصلی ما در این مجموعه حرکت به سمت حفظ سلامتی افراد است. برای رسیدن به این هدف با گروهی تقریبا دویست‌نفری از پزشکان مطالعات چندساله را آغاز کردیم.

 

خروجی این تحقیقات را امیدواریم در نیمه دوم امسال در قالب یک پلتفرم سلامت‌محور شاهد باشیم. در این محصول، ۴ فاز برای کاربران تعریف کرده‌ایم. در فاز اول با آزمون‌هایی که از کاربر به عمل می‌آید، سلامت و میزان عملکرد او در ۳ حوزه جسم، روان و روحی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در فاز دوم، بر اساس اطلاعاتی که از فرد داریم، وضعیت او را از نظر سلامت تعیین می‌کنیم. اگر فرد از هر نظر از سلامت برخوردار نبود، گام سوم را که ارائه راهکار‌های رسیدن به سلامت است برای او آغاز می‌کنیم. گام نهایی هم پس از رسیدن فرد به سلامتی و با هدف حفظ آن است. همه این فرایند در بستر هوش مصنوعی طراحی و اجرا می‌شود و به نوعی در آن به دنبال اصلاح سبک زندگی مردم هستیم.