مشهد، شهر جهانی؛ شهروند مشهدی، شهروند جهانی

به گزارش شهرآرانیوز؛ امروزه به مدد جهانی شدن و تغییر ساختار و عملکرد شهر‌ها، مدیریت شهری یا همان دولت‌های محلی از اختیارات فراوانی در توسعه محلی با رویکرد فراملی برخوردار شده اند.

از این رو برنامه ریزی توسعه شهری با تأکید بر زیرساخت‌های شهری مبتنی بر استاندارد‌های جهان شهری در راستای رقابت‌های مکانی و ارتقای منزلت شهری بیش از پیش در عملکرد‌های دولت‌های محلی پدیدار شده است.

مشهد به عنوان یک جهان شهر که مدعی است دومین کلان شهر مذهبی جهان هم هست، باید دارای ویژگی‌هایی باشد که شهروند ساکن آن را همچون یک شهروند جهانی بشناسند.

«شهروندی جهانی» یک اصطلاح خلاقانه و نوآورانه است که شخصی را توصیف می‌کند که بتواند در هر سطحی با هر فردی، صرف نظر از فرهنگ و کشورش، در سطح جهانی ارتباط برقرار کند. هر شهروند مشهدی می‌تواند با توجه به این مفهوم و با افزایش آگاهی درباره جهانی شدن و تبدیل هویت بشری از منظر صرفا ملی به یک مفهوم وسیع بین المللی ارتقا یابد.

مهارت‌هایی که یک شهروند جهانی در مشهد باید به آن مسلط شود، عبارت است از: مهارت‌های مشارکت مدنی و اثر بخشی سیاسی، همدلی فرهنگی، احترام به تنوع، توانایی آشتی دادن درگیری‌ها و دستیابی به توافق از طریق راه حل‌های مسالمت آمیز، از جمله بحث، مذاکره و گفتگو.

در مفهوم شهروندی جهانی، موضوع نگرش‌های بین المللی بیشتر معنی پیدا می‌کند. با توجه به مسائل و مشکلاتی که در جهان مشاهده می‌کنیم، مانند گرمایش جهانی و تهدیدات تروریستی و افزایش تعهد و وابستگی متقابل میان جمعیت‌های گوناگون کشور‌های مختلف، مبانی ایدئولوژیک شهروندی جهانی به حقوق بشر بستگی دارد، همان طور که در منشور سازمان ملل متحد آمده است، از جمله حقوق اجتماعی فراتر از آن، اکثر جنبش‌های جهانی شهروندی بر مسئله کاهش شکاف بین مناطق برخوردار و توسعه یافته و مناطق فقیر و کمتر توسعه یافته به عنوان بخشی از یک شهروند جهانی تأکید می‌کنند.

«آکسفام» که یک سازمان جهانی متمرکز بر غلبه بر فقر و رنج و یک کنفدراسیون بین المللی متشکل از ۱۵ سازمان در ۹۸ کشور جهان است، با همکاری شرکا و متحدان خود در سراسر جهان، برای پیدا کردن راه حل‌های پایدار برای فقر، بی عدالتی و تبعیض فعالیت می‌کند و معتقد است که این یک ویژگی مشترک در میان شهروندان است که آن‌ها درکی از همه جهان و نه تنها محیط زیست خود داشته باشند و نقش خود را به عنوان شهروندانی در کل جهان ببینند. این سازمان، ویژگی‌های دیگری را نیز برای شهروند جهانی برمی شمارد و فردی را شهروند جهانی می‌داند که:

- از جهان وسیع‌تر آگاه است و دارای حس ایفای نقش به عنوان یک شهروند جهانی می‌باشد.
- به تفاوت، تنوع و گوناگونی‌ها احترام می‌گذارد.
- درباره اینکه جهان از لحاظ اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، تکنولوژی و زیست محیطی چگونه عمل می‌کند، دارای ادراک است.
- از بی عدالتی اجتماعی، متنفر و خشمگین است.
- در طیف وسیعی از سطوح مختلف محلی تا جهانی، مشارکت و فعالیت می‌کند.
- خواهان اقدام برای تبدیل شدن جهان به مکانی پایدارتر است.
- مسئولیت اعمال و اقدامات خود را به عنوان یک شهروند جهانی به عهده می‌گیرد.‌

می‌توان سه قالب کلی برای خصوصیات شهروند آینده بدین صورت برشمرد:
• دانش، مهارت و نگرش جهانی اندیشیدن و عمل کردن؛
• دانش، مهارت و نگرش دموکراتیک؛
• توانایی در کاربرد فناوری اطلاعات.

این سه مفهوم به شدت درهم تنیده شده است و اثر متقابل و چندجانبه دارد. فناوری اطلاعات باعث نزدیک شدن سریع و آسان افراد و ملت‌ها شده و این امر باعث شده است که اگر در زمانه‌ای نه چندان دور، مردم یک کشور به صورت محلی، به نحوه عمل دموکراتیک درون خود می‌اندیشیدند، امروز به اقدام دموکراتیک در سطح جهانی و بین ملت‌ها بیندیشند.

فناوری اطلاعات باعث شده است مردم جهان در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به یکدیگر وابسته باشند و این وابستگی، لزوم اندیشه و عمل جهانی را پدید آورده و منجر به ایجاد یک هویت جدید بین المللی برای افراد شده است.

اگر بپذیریم که استفاده کنونی از منابع موجود در جهان، غیرمنصفانه و ناعادلانه است و در آن، شکاف میان فقیر و ثروتمند وسیع و وسیع‌تر می‌شود، راه حل و ابزار قدرتمند برای تغییر جهان، آموزش است؛ آموزش برای همه و به خصوص برای کودکان، نوجوانان و جوانانی که بزرگ سالان، تصمیم گیران و آیند ه سازان فردا هستند؛ به ویژه آموزش برای شهروندی جهانی که کودکان و جوانان را به مراقبت از این کره خاکی که روی آن زندگی می‌کنیم و گسترش همدلی با کسانی که در آن سهیم هستیم، ترغیب و تشویق کند.

آموزش برای شهروندی جهانی، کودکان و جوانان را در استفاده از طیف گسترده‌ای از روش‌های یادگیری فعالانه و مشارکتی، درگیر می‌کند و این امر به نوبه خود، فرد یادگیرنده را به ایجاد و پرورش اعتمادبه نفس و عزت نفس، مهارت‌های ارتباطی و تفکر انتقادی و نیز مشارکت و حل تعارض که باعث بهبود انگیزه، رفتار و پیشرفت می‌شود، ترغیب می‌کند.

به این ترتیب باید برای ایجاد، افزایش و اصلاح شناخت و نگرش و مهارت‌های شهروندانمان نسبت به مسائل جهانی اقدام کنیم تا بتوانیم شهروندان را به عنوان شهروندانی جهانی با خصوصیات و ویژگی‌هایی که برای آن‌ها در این نوشتار ذکر کردیم، تربیت نماییم.