واپسین روز‌های ماه خدا

ماه رمضان رو به پایان است و بزرگان دین در فضیلت و اهمیت آن فراوان سخن گفته اند. امام رضا (ع) هم ماه مبارک رمضان را فرصتی ویژه برشمرده اند. در روایتی که از ایشان در بحارالانوار، ج ۹۶ نقل شده است، می‌فرمایند: «ماه رمضان ماه برکت است، ماه رحمت است، ماه آمرزش است، ماه توبه است و ماه بازگشت (به سوی خدا) است. هرکس در ماه رمضان آمرزیده نشود، در کدام ماه دیگر آمرزیده شود.» توصیف حضرت در کلام این است که ماه رمضان، ماه رحمت و توبه است و از این نظر رمضان را در میان دیگر ماه‌ها ممتاز دانسته اند.

امام رضا (ع) در روایتی دیگر ضمن توصیه به صله رحم و صدقه دادن در این ماه فرمود ند: «ماه رمضان ماه بزرگی است؛ خدا نیکی‌ها را در آن دو چندان می‌کند و بدی‌ها را در آن محو می‌کند و درجات را بالا می‌برد. هرکس در این ماه صدقه‌ای دهد او را بیامرزد، و هرکس در آن به دیگران احسان کند، خدایش بیامرزد و هرکس خوش خلقی کند و صله رحم به جا بیاورد خداوند او را بیامرزد.» ازاین رو، برای ورود به رمضان شرط و شروط و آدابی در نظر گرفته می‌شود؛ به همین دلیل در آخرین جمعه ماه شعبان خطاب به اباصلت هروی فرمودند: «ای اباصلت! همه ما برای ورود به ماه رمضان نیازمند کسب آمادگی روحی و معنوی هستیم و این مسئله با رعایت آداب و شرایطی همچون؛ استغفار، دعا کردن، تلاوت قرآن و توبه از گناهان گذشته محقق می‌شود.»

این نگاه به ماه رمضان باعث می‌شود که سنگینی وداع و خداحافظی با ماه رمضان با امید به غفران و رحمت شیرین شود؛ یعنی حلول این ماه همراه با خیر و برکت است و پایانش همراه با آمرزش گناهان.

چنین است که در دعای وداع امام سجاد (ع) با ماه رمضان همین زاویه نگاه را می‌بینیم که «پس ما او را وداع می‌کنیم؛ وداع کسی که هجرانش بر ما سخت و غم انگیز است و روگرداندنش ما را غم زده و دچار وحشت می‌کند. برای او برعهده ما، پیمانی محفوظ و حرمتی درخور رعایت و حقی واجب الادا، لازم شد. بر این اساس می‌گوییم؛ سلام بر تو‌ای بزرگ‌ترین ماه خدا!»