برگزیت تیر خلاصی بر پیشانی برجام

به گزارش شهرآرانیوز؛ چند روز پیش در حالی انگلیس به طور رسمی از اتحادیه اروپا خارج شد که نقش مبهم این کشور به‌عنوان یکی از اعضای برجام سبب ایجاد چالش‌های بسیاری در عرصه بین‌الملل شده است.

برگزیت هر نتیجه‌ای که برای انگلیس و یا اتحادیه اروپا داشته باشد، به آن دلیل که بخشی از مسائل سیاسی کشور در قالب موضوعاتی، چون برجام و اینستکس به رابطه لندن و بروکسل گره خورده است، سبب شد تا سناریو‌های پیش رو پس از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و تأثیر آن بر مناسبات سیاسی میان تهران و لندن را مورد بررسی قرار دهیم.

حرکت انگلیس به سمت آمریکا؛ شکل گیری تقابل جدی‌تر با ایران

بعد از آنکه مردم انگلیس طی یک رفراندوم در سال ۲۰۱۶ به خروج این کشور از اتحادیه اروپا رأی دادند، یکی از مجادلات دیپلماتیک نه تنها در قاره سبز، بلکه در موضوعاتی که بخشی از آن مرتبط به تعهدات لندن یا بروکسل (اتحادیه اروپا) از قبیل برجام بود، آغاز شد.

بهرام قاسمی سخنگوی سابق وزارت امور خارجه در همین رابطه در نشست خبری خود با اصحاب رسانه در مورد تأثیر برگزیت بر برجام اظهار داشت: روابط تهران و لندن در حالت طبیعی و عادی خود است و پروسه خروج انگلیس از اتحادیه اروپا امری داخلی و مربوط به این کشور و اتحادیه بوده و تأثیری بر اجرای تعهدات آن‌ها در قبال ایران و برجام ندارد.

اما در مقابل بسیاری از کارشناسان برخلاف مسئولان کشورمان معتقدند که برگزیت هم موجب تضعیف اتحادیه اروپا در مقابل زیاده‌خواهی‌های آمریکا خواهد شد و هم اینکه با این اتفاق، لندن به واشنگتن نزدیک شده و اجرای تعهدات اروپایی‌ها ذیل برجام ناکام خواهد ماند و با برگزیت عملاً اتحادیه اروپا روند معکوسی را در مسیر مقابله با آمریکا طی خواهد کرد و ظرفیت آن برای مقابله با ایالات متحده کم خواهد شد.

نشریه لوبلاگ در مقاله‌ای به قلم اسفندیار باتمانقلیچ بنیانگذار مؤسسه «اوراسیا اینوستور» در موضوع تأثیر برگزیت بر توافق هسته‌ای ایران با ۱+۵ نوشت: نخستین تأثیر برگزیت بر برجام این است که اولویت‌گذاری سیاستمداران اروپایی را از مسائل بین‌المللی به امور داخلی متوجه می‌سازد.

«کارول بینیک»، استاد دانشگاه کراکوی لهستان اظهار داشت: اروپا دوست دارد مستقل باشد، ولی قدرت آن را ندارد. اروپا در مقابل آمریکا بسیار ضعیف است و این موضوع اروپا را به‌سوی پیروی از این کشور هدایت می‌کند؛ بنابراین با خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، موضوع آینده تجارت این کشور با اروپا و دیگر کشور‌های جهان در قالب سیاست ملی اعمال می‌شود، چرا که تا پیش از این، اتحادیه اروپا بود که با وضع قوانین و مقرراتی به حوزه تجارت کشور‌های عضو مسیر می‌داد.

کارشناسان سیاسی معتقدند که روابط دیرین میان لندن و واشنگتن در نهایت منجر می‌شود که انگلیس در دوران پسابرگزیت به آمریکا نزدیک خواهد شد و برای تضمین آینده تجارت خود، با ایالات متحده موافقتنامه‌های تجاری منعقد خواهد کرد.

از هم اکنون نیز شخص دونالد ترامپ و مایک پمپئو رئیس جمهور و وزیر خارجه آمریکا در‌های باغ سبز را به روی لندن گشوده و از امکان انعقاد قرارداد‌های اقتصادی بلند مدت میان ایالات متحده و انگلیس خبر داده‌اند.

پس با توجه به نزدیک شدن بیش از پیش انگلیس به آمریکا می‌توان دریافت که رفتار بریتانیا با ایران در موضوع برجام چگونه پیش خواهد رفت؛ موضوعی که حشمت الله فلاحت پیشه رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی درباره آن می‌گوید: مواضع انگلیس علیه ایران با خروج از اتحادیه اروپا تندتر خواهد شد. جانسون نیز با اتخاذ مواضع تند علیه کشورمان تلاش می‌کند جایگاه انگلیس را بازسازی کرده و به نحوی به ترامپ باج دهد.

 

باتمانقلیچ بنیانگذار مؤسسه «اوراسیا اینوستور» نیز در همین رابطه اظهار داشت: برگزیت تبعات اقتصادی سنگینی برای هر دو طرف، یعنی لندن و بروکسل دارد و از همین رو اتحادیه اروپا به هیچ وجه ریسک درگیری با آمریکا را به جان نخواهد خرید. همچنین با خروج انگلیس از اتحادیه، ظرفیت سیاسی بروکسل در مواجهه با حوادث و مناسبات بین‌المللی و به خصوص موضوعاتی که در مواجهه با آمریکا است، کم می‌شود.

رضا حجت کارشناس مسائل اروپا نیز در همین رابطه گفت: رویکرد بوریس جانسون بیشتر آمریکا گرایانه و ترامپ محور است و باید گفت که ارزش‌های در هم تنیده انگلیس و آمریکا، در نهایت لندن را به سمت واشنگتن نزدیک می‌کند.

وی ادامه داد: لندن تلاش می‌کند به بازی خود در قالب برجام و اینستکس ادامه خواهد داد؛ ولی مهم‌ترین موضوع برای انگلیس و شخص جانسون مسائل مالی است و برای فائق آمدن بر مشکلات اقتصادی حاصل از برگزیت لندن سطح همکاری و مراودات خود با آمریکا را بالا خواهد برد.

زیرپا گذاشتن توافق ۵۰ ساله

علاوه بر اینکه انگلیس به سمت آمریکا در حال حرکت با شتاب زیاد است و در بالا اشاره کردیم که مسیری که انگلیس می‌رود در تقابل با ایران و برجام است، اما باید به این نکته اشاره کرد زمانی که اتحادیه اروپا و انگلستان در تجارتی حدوداً ۵۰۰ میلیاردی شریک بوده و با توجه به برگزیت، هیچ چشم انداز روشنی درباره ضربه‌های مهلک اقتصادی بر لندن وجود ندارد و در عین حال جانسون بر خروج از پیمانی حدوداً ۵۰ ساله تاکید دارد، چه تضمینی برای این موضوع وجود دارد که هیئت حاکمه انگلستان به برجامی که تنها چهار سال از عمر آن می‌گذرد و برای حفظ مراودات مالی با ایرانی که تجارت با آن کمتر از ۳۰۰ میلیون دلار است، حاضر به پذیرش ریسک باشند.

همچنین با وجود تجارت حدوداً ۱۰۰ میلیارد پوندی میان انگلیس و آمریکا و تلاش جانسون برای انعقاد قرارداد تجاری میان لندن و واشنگتن، به نظر می‌رسد انگلیس هیچ‌گاه منافع اقتصادی خود را فدای برجام نخواهد کرد و دست به خلف وعده خواهد زد. موضوعی که در تاریخ روابط تهران و لندن بار‌ها تکرار شده است و تازگی ندارد.

با بررسی تبعات برگزیت بر رابطه میان لندن-بروکسل و لندن- واشنگتن به این نتیجه می‌رسیم که در درجه اول اتحادیه اروپا در مقابل زیاده‌خواهی‌های آمریکا ضعیف‌تر خواهد شد و همچنین انگلیس خود را به ایالات متحده نزدیک‌تر خواهد کرد و پیامد این موضوعات به عدم تحقق وعده‌های برجامی اروپایی‌ها از قبیل راه اندازی اینستکس منجر می‌شود.

 

منبع: مهر