مسئولیت اجتماعی شهرداری امروزه به یک ضرورت و حتی چالش تبدیل شده است، تا آنجا که ایفای نقش مسئولیت پذیری اجتماعی در شهرداری که میتوان از آن به اقدامات اخلاقی و شهرونددوستانه شهرداریها تعبیر کرد، غالبا در غیاب نهادهای متولی امر یا تعلل آن نهادها در انجام وظایف قانونی شان، اندک اندک به صورت وظیفه ذاتی شهرداری تلقی و شهرداری در این زمینه مسئول شناخته میشود و این امر تا آنجا پیش میرود که حتی نقطه کانونی مطالبات شهروندان از شهرداری در حوزه اموری قرار میگیرد که شهرداری برحسب حس مسئولیت اجتماعی و فراتر از مسئولیتهای قانونی، درگیر آن شده و اکنون پاسخگویی در آن زمینه ها، به جای نهادهای متولی، متوجه شهرداری شده است.
بله، فعالیتهای شهرداری در حوزههای مبارزه با تکدیگری، اعتیاد، توانمندسازی معلولان و زنان سرپرست خانوار، سامان دهی افراد بدون مکان و کارتن خوا ب ها، دستگیری از نیازمندان و اقشار آسیب پذیر و ارائه سبدهای غذایی به فقرا و رفع مشکلات عمرانی و تأسیساتی مساجد، کمکهای مناسبتی به هیئتها و تکایا، ورود به حوزه اسکان همراهان بیماران بستری در بیمارستانهای شهر و خدمات مؤثری که شهرداریها در سایر موضوعات اجتماعی به شهروندان ارائه میکنند، بخشی از اموری است که گواه این جنبه از فعالیتهای مرتبط با مسئولیتهای اجتماعی است که شهرداری بدون درنظرگرفتن منافع اقتصادی و تحمل کردن بار هزینههای مالی مترتب بر این فعالیت ها، در کنار سایر سازمانهای مسئول و گاه به نیابت از آنها در حوزههای ذکرشده به آن مبادرت داشته و نشانگر آن است که شهرداری در انجام این امور، با مجموعهای از حقوق و مسئولیتهای مرتبط با جامعهای که آنها را دربرگرفته است، روبه رو شده است و به مدیرانش اجازه نمیدهد فقط بر مدیریت اقتصادی برای دستیابی به اهداف خود تمرکز کنند، بلکه باید با حسی نشئت گرفته از حس انسان دوستی و با روحیه مساعدت به هم نوعان برمبنای تأکیدات دینی و اصول و معیارهای اخلاقی اقدام کنند.
این در حالی است که در حقیقت میتوان گفت شهرداری نه تنها از لحاظ مادی از این فعالیتها منتفع نمیشود، بلکه نیازهای مجموعهای از بازیگران اجتماعی را برآورده میکند که به شهرداری از لحاظ ساختاری وابستگی ندارند و رفع نیاز آنان اساسا خارج از مسئولیت قانونی شهرداریها قرار میگیرد و متولیان مشخص دیگری دارد، بنابراین از نظر قانونی باید توسط سایر حوزهها و سازمانها انجام شود، اما، چون بهبود رفاه شهروندان جامعه را شامل میشود، آن را انجام میدهد و از آن دفاع میکند.