تکدی‌گری با وجود ممنوعیت در مشهد ادامه دارد

به گزارش شهرآرانیوز خداحافظی چهارراه‌ها با گل فروش ها. تعدادشان خیلی کم شده است. کمتر از ماه‌های قبل. زیاد دور نیست زمانی که سر هر تقاطعی چند نفری گوشه و کنار چهار راه ایستاده بودند و چشم به چراغ قرمز داشتند. هر کدام به سبک و سیاقی سعی داشتند با تمام زوایای چهره و افزودن صدایی غم بار در همان چند ثانیه انتظار و توقف خودرو‌های پشت چراغ راهنمایی و رانندگی، تمام رنج و سختی عالم را به نام خود ثبت کنند. حضور گل فروش‌ها در چهارراه‌ها با دردسر‌ها و آسیب‌هایی همراه بود. خود حضور این افراد سبب می‌شد که پای تعداد دیگری از متکدیان و معتادان نیز به چهارراه‌ها باز شود تا جایی که چهره چهارراه‌ها را در همان لحظات کوتاه انتظار برای قرمز شدن چراغ به چهره‌ای خش دار از انواع آسیب‌های اجتماعی تبدیل می‌کرد.

۲۶ مرداد امسال بود که ابلاغیه کمیسیون اجتماعی فرمانداری مشهد به شهرداری ابلاغ و بر اساس این ابلاغیه فعالیت گل فروش‌ها در چهارراه‌ها ممنوع شد. همچنین از این تاریخ سازمان سامان دهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی به خاتمه قرارداد سامان دهی اقدام کرد.

حالا و با این ابلاغیه، فعالیت گل فروش‌ها در چهارراه‌ها و تقاطع‌ها به خط پایان رسیده است و در این باره دیگر هیچ فردی نباید به فروش گل، تکدی گری یا ... در چهارراه‌های مشهد اقدام کند. مهدی ابراهیمی، معاون اجتماعی و مشارکت‌های سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد، نیز به پایان فعالیت گل فروش‌های سرچهارراه‌ها و تقاطع‌ها اشاره دارد. او آسیب‌های اجتماعی که با پوشش گل فروشی انجام می‌شود را محور این تصمیم می‌داند و‌ می‌گوید: چهارراه‌ها و تقاطع‌های مشهد محلی برای تکدی گری و حضور سایر افراد نیست.

ابراهیمی این قول را نیز می‌دهد که در ادامه و در پایان فصل، گزارشی تحلیلی از کم وکیف اقدامات ارائه دهد.

نکته‌ای که در بازدید میدانی شهرآرا از چهارراه‌ها می‌توان به آن اشاره کرد حضور جسته گریخته تعدادی از گل فروش‌ها در سر چهارراه هاست. افرادی که بدون هیچ نوع کاور و پوششی اقدام به فروش و مردم نیز همانند سابق و بدون اطلاع از کم و کیف ابلاغیه جدید اقدام به خرید گل می‌کنند.

گزارشی که‌ می‌خوانید چند خرده روایت از چهارراه ها، پس از گذشت یک ماه از ابلاغیه ممنوعیت فعالیت گل فروش‌ها در سرچهارراه هاست.

ساعت ۱۹:۵۵ چهارراه خیام، توس

چراغ قرمز چهارراه خیام و توس قرمز می‌شود. جوانی با ظاهری بهم ریخته لنگ لنگان میان خودرو‌ها راه می‌رود و دستش را به سمت ماشین‌های پشت چراغ قرمز دراز‌ می‌کند. سیاهی چهره اش نشان از غریبگی او با آب دارد. لباس‌هایی که به تن دارد نیز با خاک هم رنگ شده است. به جز لنگ زدن پای چپش مشکلی در ظاهر ندارد. با این حال سعی دارد با تکدی گری در این چهارراه روزگارش را سپری کند.

۲۰:۱۵ چهارراه خیام و ارشاد

با قرمز شدن چراغ، چند ردیف خودرو پشت چراغ قرمز متوقف می‌شود. جوانی که هیچ لباس و کاور جداگانه برای شناسایی ندارد با تعدادی گل رز نزدیک خودرو‌ها می‌شود. دسته گل رزی که دستش دارد را نزدیک ماشین‌ها می‌برد: «گل، گل. آقا برای خانمت گل بخر...» با عبور از کنار چند خودرو و بی توجه به رانندگان و سرنشین‌های این خودروها، سراغ راننده یکی از خودرو‌های متوقف شده می‌رود. راننده خانم خودرو تمام حواسش به چراغ راهنمایی و رانندگی است که با سبز شدن چراغ حرکت کند.

فروشنده جوان گل، تمام تلاشش برای فروش گل را در سوز واژه هایش به کار می‌گیرد: «همین پنج شش شاخه گل بیشتر نمانده. حداقل دو شاخه گل بخر. زودتر خانه بروم. از صبح سرپام.»

چراغ راهنمایی ورانندگی سبز می‌شود و با بوق ماشین‌ها پشت سری خانم راننده شتاب دارد که هرچه زودتر از پشت چراغ قرمز عبور کند. از مرد جوان می‌خواهد کنار برود تا بتواند از پشت چراغ راهنمایی و رانندگی گذر کند. مرد جوان با دیدن این شرایط، دو شاخه گل داخل ماشین می‌اندازد. خانم راننده می‌خواهد گل‌ها را بردارد. ماشین‌های پشت سر، بوق‌های ممتدی می‌زنند تا راننده خانم سریع از چهارراه عبور کند. گل فروش جوان با دیدن این شرایط این طور می‌گوید: «برو آن طرف چهارراه. من هم الان می‌آیم و آنجا حساب کن» گل فروش جوان با گفتن این جمله،  به سرعت برق و باد خودش را از لابه لای ماشین‌های در حال عبور به آن طرف چهارراه می‌رساند.

چراغ قرمز روگذر پارک ملت

«صرفه ندارد. من هم از سر بیکاری اینجا هستم. حالا گل می‌خواهی یا نه؟» این صحبت گل فروش چراغ قرمز روگذر پارک ملت است. او چند شاخه گل رز سرخ همراه با چند شاخه گل مریم دستش دارد. ترافیک ساعت هشت و نیم شب چهارراه چنان زیاد است که حداقل هر کدام از خودرو‌ها با دومرحله سبز و قرمز شدن می‌تواند از چراغ قرمز گذر کند. از همان فاصله خودرو‌های متوقف شده در چهارراه می‌توان او را دید که با یک بطری آب کوچکی که دستش گرفته روی گل هایش کمی آب می‌زند تا تروتازه بمانند.

نزدیک چهارراه که‌ می‌شویم قیمت گل رز را‌ می‌پرسم، می‌گوید: هر شاخه ۸۰ هزارتومان. حالا، چون آخرین گل هاست شما ۷۵ هزار تومان بده.

در ادامه حتما بخوانید متکدیان مانع ساخت ۳۲ زمین ورزشی در مشهد

پول ندارم. چرا کاور ندارین؟

همان طور که از میان گل‌ها دو شاخه گل رز جدا می‌کند، نداشتن کاورش را این طور جواب می‌دهد: یادم نبود. این هم دو شاخه گل سرحال برای شما. دوتا ۱۵۰ هزارتومان. کارت خوان هم دارم.
قبلا هر طرف چهارراه یک گل فروش بود، الان فقط شما یک نفر سر چهارراه هستی؟

همان طور که کارت خوانش را در‌ می‌آورد، می‌گوید: «صرفه ندارد. من هم از سر بیکاری اینجا هستم. دوتا رز شد ۱۵۰. حالا گل می‌خواهی یا نه؟»

کمی آن طرف‌تر و در حاشیه میدان آزادی یک جوان دیگر با بادکنک‌های ال‌ای دی داری که دستش گرفته میان خودرو‌ها می‌چرخد.

گل فروش‌های چهارراهی از گذشته تا حال

حضورشان در چهارراه‌ها نزدیک به یک دهه می‌شود. افرادی که گل‌های تازه رنگ و نمایی به چهره خسته و گاه آفتاب سوخته آن‌ها داده بود. مسئولان می‌گویند از نیمه آبان ۱۳۹۴ بود که سامان دهی گل فروشی‌ها به شهرداری و سازمان پارک‌ها و سپس سازمان سامان دهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی سپرده شد. محور گفته‌های مسئولان برای سامان دهی این افراد کاهش آسیب‌های اجتماعی بود.

تا قبل از این سامان دهی، هر فردی می‌تواست با خرید یک دسته گل سر چهارراه فروشندگی کند و گل‌ها را به هر نرخ و قیمتی بفروشد. ترافیک، حضور معتادان و اتباع بیگانه در پوشش گل فروش، بهره گیری از کودکان برای فروش گل و آسیب‌هایی نظیر تصادفات این کودکان و... از محور‌های مهم ذکر شده برای آسیب‌های اجتماعی است.

در ادامه و برای کاهش این آسیب ها، سامان دهی این افراد به شهرداری سپرده شد. حالا گفته می‌شود که تصمیم مسئولان بر حذف کامل این گل فروش هاست تا از تداوم آسیب‌های اجتماعی این پدیده جلوگیری کنند. کم وکیف شکل گیری و سامان دهی گل فروش‌های چهارراه‌ها را در گفت وگویی از حسن کلیدری، مدیرعامل سازمان سامان دهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی شهرداری مشهد جویا شدیم.

توضیحاتی از شکل گیری و فعالیت پیشین گل فروش‌ها ارائه دهید؟

تا قبل از اجرای طرح سامان‌دهی گل فروش‌ها، متکدیان، معتادان، اتباع و کودکان کار در قالب و پوشش گل فروشی در تقاطع ها، معابر و چهارراه‌ها فعالیت می‌کردند. این نکته را‌ نمی‌توان نادیده گرفت که امروزه تکدی گری یک صنعت درآمدزا شده است. عواملی نظیر نابرابری و بی عدالتی اجتماعی، بیکاری، فقر، تضاد ارزش ها، مهاجرت بی رویه و حاشیه نشینی نیز به افزایش متکدیان و کودکان کار دامن زده است. از سوی دیگر این موضوع تلاش‌های مدیریت شهری را تحت الشعاع قرار داده است.

توضیحاتی درباره آسیب‌های حضور گل فروش‌های متفرقه (سامان دهی نشده) در چهار راه‌ها ارائه دهید؟

کارشناسان و متولیان حوزه اجتماعی باید توضیحاتی برای آسیب‌های اجتماعی که حضور این افراد در چهارراه‌ها دارد، ارائه دهند، اما در نگاهی خلاصه می‌توان به مواردی نظیر به کارگیری کودکان کار و سوءاستفاده از آن‌ها، حضور معتادان برای فروش سیگار و مواد مخدر، تکدی گری و گران فروشی اشاره داشت.

به نمونه و مصداق‌هایی از آسیب‌های حضور این افراد در چهارراه‌ها اشاره کنید.

نخستین و بازرترین آسیب، خدشه دار شدن چهره شهر از نظر سیما و منظر شهری است.  پایبند نبودن به اصول اجتماعی و افزایش گروه‌های بزهکاری از دیگر موارد است. جدا از آن درگیری و مزاحمت برای شهروندان، اخلال در عبور و مرور و ایجاد ترافیک، تهدید امنیت شهروندان به خصوص در ساعات پایانی شب از دیگر مصداق‌ها و موارد این آسیب هاست.

سامان دهی گل فروش‌ها از چه زمانی به شهرداری سپرده شد؟

از ۱۵ آبان ۱۳۹۴ این مسئولیت به واسطه نوع فعالیت گل فروشی به سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهری سپرده شد. در ادامه و به منظور رسیدگی بیشتر به مشکلاتی از قبیل فعالیت اتباع خارجی، بی توجهی به کیفیت و مبلغ گل عرضه شده، تکدی گری در قالب گل فروشی، موضوع استفاده از لباس متحدالشکل و کارت شناسایی در دستور کار قرار گرفت. علاوه بر آن ضرورت سامان دهی این افراد مجدد در دستور کار قرار گرفت. در این راستا با مصوبه شورای شهر مشهد سامان دهی عرضه کنندگان گل شاخه بریده تقاطع‌های سطح شهر به این سازمان واگذار شد.

زمان واگذاری گل فروش‌ها به شهرداری، چند نفر گل فروش بودند و چه اقداماتی برای سامان دهی آن‌ها شد؟

پس از انعقاد قرارداد با پیمانکار، در ۲۶ تقاطع مشهد و با چهل نفر نیرو فعالیت گل فروش‌ها آغاز شد. نیرو‌های به کار گرفته شده بین هجده تا شصت‌وپنج سال سن داشتند و تبعه ایران بودند. همچنین این افراد تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) بودند. در ادامه و به منظور ارتقای رفتار اجتماعی، کلاس‌های آموزشی برای گل فروش‌ها برگزار شد. علاوه بر آن اقداماتی نظیر کمک‌های معیشتی و سبد کالا، پاداش‌های نقدی و بیمه برای آن‌ها برقرار شد. همین امر باعث افزایش انگیزه گل فروش‌ها به منظور رفتار مناسب با شهروندان شد.

سامان دهی این افراد چه نتایجی در بر داشت؟

از اهداف طرح سامان دهی گل فروش‌ها می‌توان به هویت بخشی و ارزش بخشی به مشاغلی مانند گل فروشی و تغییر نگرش و دیدگاه شهروندان به این گونه مشاغل اشاره داشت. از این رو به آموزش و توانمندسازی این افراد در حوزه‌هایی مانند مشتری مداری، ارتباط مؤثر با شهروندان، آموزش نحوه نگهداری گل، ارتباط مؤثر در خانواده و ... اقدام شد. حمایت از تحصیل و بالا بردن سطح علمی نیز از دیگر اقدامات مهم طرح سامان دهی بود.

چه اقدامات و برنامه‌هایی برای سامان دهی فروش گل انجام شد؟

در این راستا نرخ گل از سوی اتحادیه گل فروش‌ها و با برچسب مشخص قیمت، تعیین شد تا از هرگونه سوء استفاده در فروش گل جلوگیری شود.

در ادامه اعضای شورای اسلامی شهر از گلخانه ها، بازدید کردند. دستگاه‌های نظارتی نیز بازدید‌های مکرری داشتند تا گل‌های عرضه شده از نظر کیفیت مورد تأیید اعضای صنف باشد.

همچنین لباس متحدالشکل برای هویت بخشی به گل فروش‌ها باعث شد که شهروندان این افراد را شناسایی کنند. بی شک همین موضوع سبب شد که از فروش از سوی افراد متفرقه و متکدیان جلوگیری شود.