سفر به خورشید با صندلی چرخ‌دار

شیرین ایراندوست| شهرآرانیوز؛ زیارت معصومین و اولیای خدا در بسیاری از متون دینی توصیه شده است؛ به‌طورخاص درباره زیارت امام رضا (ع)، خورشید آسمان ولایت و امامت، احادیث زیادی روایت شده است. درست است که همه زائران حضرات معصومین (ع)، در قیامت از امتیاز و ویژگی خاصی بهره‌مند خواهند بود، اما رتبه اکرام زوّار حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) نزد خداوند بسیار است.

رسول اکرم (ص) درباره زیارت امام هشتم (ع) می‌فرمایند: «به‌زودی پاره‌ای از تن من در خراسان دفن می‌گردد؛ هیچ غمگینی او را زیارت نمی‌کند مگر اینکه خداوند غم و اندوه او را می‌زداید و هیچ گناهکاری به زیارت او نمی‌رود، جز اینکه خداوند گناهان او را می‌آمرزد.» امروز به سراغ زائرانی متفاوت می‌رویم. همه به‌صف، منظم با لباس‌های یک‌فرم، به استقبال میهمان‌ها می‌روند. با صندلی‌های چرخ‌داری که زائران بر چهارچرخ آن‌ها می‌نشینند تا در فضای حرم، چشم و دل را صفا دهند و زیارت کنند.

این یک روز خاص است برای زائران خاص با خادمان خاص. وقتی سه‌شنبه می‌شود، همه کار و برنامه‌شان را می‌دانند. خادمان کشیک‌چهارم با پوشیدن لباس خدمت، دسته‌دسته با صندلی‌های چرخ‌دار به‌سمت یکی از ورودی‌های حرم، اما م‌هشتم (ع) می‌روند تا زائرانی را که پایشان یارای قدم برداشتن ندارد، تا روضه منوره مشایعت کنند.

خادمان حریم رضوی برای سهیم شدن در این ثواب و جاری کردن لبخند بر لبان زائر، از هم سبقت می‌گیرند و علاوه‌بر آن، خادمان بخش صندلی چرخ‌دار، نیرو‌های دربان و کفشداری هم برای خدمت به زائران سالمند و کم‌توان سر از پا نمی‌شناسند. صبح‌های سه‌شنبه، وقت همدلی خادمان برای همراهی زائران در طرح «یا معین الضعفا (ع)» است.

با ذکر «رضا، رضا (ع)»؛ به استقبال زائران

قبل از ساعت ۹ صبح سه‌شنبه، نگاه زائران حاضر در صحن‌وسرای رضوی به‌سمت بست شیخ‌طوسی می‌چرخد؛ جایی که خادمان ویلچر‌به‌دست، با صلوات خاصه امام‌رضا (ع) و ذکر «رضا، رضا (ع)» به استقبال زائران می‌‎روند؛ زائرانی که برگزیده و طلبیده حضرت در این روز هستند.

با ورود میهمانانی که از اتوبوس و ون پیاده شده‌اند، خادمان یکی‌یکی از صف‌های چهارنفره خارج می‌شوند و توقفی کوتاه می‌کنند تا سلام دادن زائران به گنبد طلا در آرامش انجام شود؛ سلامی از سر شوق در دل و جان و گنبدی که چشمان کم‌سو و چروکیده سالمندان را باز می‌کند. خادمان آقا، جلوی پای پیرمردان و پیرزنان توقف می‌کنند، رکاب صندلی را می‌بندند و بعد از نشستن زائران، رکاب را زیر پایشان باز می‌کنند.

وقتی عقربه‌های ساعت چنددقیقه‌ای از ۹ صبح فراتر برود، حضور زائران و تکیه زدن آن‌ها بر صندلی هم کامل شده است و دسته زائران بارگاه منور رضوی در طرح «معین‌الضعفا» به‌سوی روضه منوره رهسپار می‌شوند؛ زائرانی که بیشتر اوقات، تعدادشان از ۱۰۰ نفر هم فزونی می‌یابد.

وعده سه‌شنبه‌ها

سالمندانی که در یکی از سه‌شنبه‌های دیدار، به زیارت حضرت آمده‌اند، از نقاط مختلف شهر حاضر هستند. این جمعیت که با همراهی خادمان در صحن حرم به حرکت درآمده اند، با ذکر یا رضا (ع) بر لب، راهی روضه منوره می‌شوند. در روز شلوغ میهمان‌داری خادمان، با مسئول کشیک‌چهارم بخش صندلی چرخ‌دار و زائربران برقی همراه می‌شویم.

او که سرش حسابی شلوغ است، در فرصتی کوتاه و در حین همراهی زائران به سؤالات ما پاسخ می‌دهد. عباس طاهری درباره این طرح می‌گوید: «به‌همت اداره تسهیلات زائران، تشرف جمعی از سالمندان و افراد کم‌توان و به‌ویژه قشر‌های آسیب‌پذیر حاشیه شهر به حرم مطهر رضوی در قالب طرح زیارتی «یا معین الضعفا (ع)» میسر می‌شود».

​​​​​​​این طرح چندسالی است که با کمک ستاد مدیریت رفاه زائران اجرا می‌شود و تبدیل به برنامه ثابتی شده است. طاهری ادامه می‌دهد: زمان برنامه، هر هفته، سه‌شنبه‌ها ساعت ۹صبح است و حدود ۱۰۰ نفر از خادمان بخش صندلی چرخ‌دار در برگزاری آن حاضر هستند؛ البته تعدادی از خادمان کفشداری و دربان‌ها هم برای کمک می‌آیند و در این طرح شرکت می‌کنند. مجموع این اقدامات، منجر به یک روز ویژه برای زائران می‌شود که در ذهن آن‌ها ماندگار خواهد بود.

همراهی با زائران زیارت‌اولی

در مسیر روضه منوره با مهدی ارسلانی همراه می‌شویم. او یکی از خدام است که هفته را به امید رسیدن سه‌شنبه‌ها و فرصت خدمت طی می‌کند. نه سال است انگشتانش را به دور دسته‌های ویلچر گره می‌زند و با نگاهی نافذ در صحن‌وسرای رضوی، دنبال زائری توان‌یاب می‌گردد. سه‌شنبه‌ها و فرصت خدمت، باب میل اوست.

مهدی‌آقا می‌گوید: معین‌الضعفا طرح بسیار خوبی است برای افرادی که توانایی جسمی ندارند یا به‌دلیل معلولیت برای آمدن به زیارت با محدودیت مواجهند. نمی‌دانید برخی از این زائران با وجود اینکه در چندکیلومتری حرم هستند، از این زیارت چه حس خوبی می‌گیرند. بار‌ها با مردان و زنان حاضر در این مراسم صحبت کرده‌ام. آن‌ها یا در مسجد محل یا از طریق همسایه و... شناسایی و برای زیارت دعوت شده‌اند. بیشتر آن‌ها این زیارت را یک زیارت خاص می‌دانند؛ چون معتقدند از طرف خود آقا دعوت شده‌اند.

چشم امید به سه‌شنبه‌ها

همراه زائران و خادمان با سعید کرمانی هم‌صحبت می‌شویم؛ خادمی که در روز‌های سه‌شنبه با زائران زیادی روبه‌رو شده است که زیارت‌اولی بوده‌اند. سعید از حس خدمت به این زائران می‌گوید: «زمانی که برای زیارت با آن‌ها همراه می‌شویم، فضای معنوی عجیبی را حس می‌کنیم. دعا‌ها و رازونیازشان با حضرت، بسیار دیدنی و شنیدنی است.

من همیشه روزشماری می‌کنم تا هر هفته نوبت خدمتگزاری‌ام برسد. زیارت‌اولی‌ها وقتی روی صندلی چرخ‌دار می‌نشینند، حس متفاوتی دارند. من وقتی به دست‌های آن‌ها نگاه می‌کنم، متوجه می‌شوم خیلی تلاش می‌کنند تا برای نخستین حضور در محضر آقا، به نشانه ادب بایستند. اما آقایی که ما می‌شناسیم، همه را می‌بیند».

آقاسعید به بانویی که بر روی صندلی چرخ‌دار نشسته است، می‌گوید: «ما وسیله هستیم برای اینکه شما راحت‌تر زیارت کنید. به اینکه من سردم هست یا نه، کاری نداشته باشید. به اینکه اذیت می‌شوم، هم فکر نکنید؛ از لحظه زیارت لذت ببرید». پیرزنی که همراهش شده است، می‌گوید: «خدا خیرشان دهد که ما را به زیارت می‌برند!

ما با این پای علیل، توان راه رفتن و زیارت نداریم. خیلی از روز‌ها در کنج خانه، هوای حرم به سرم می‌زند، اما نه وسیله‌ای هست نه همراهی. حالا دو سه‌شنبه‌ای که توفیق زیارت نصیبم شده است، بهترین احوال عمرم را داشته‌ام».

حسی ناشناخته در دنیای خدمت رضوی

دو بلندگوی بزرگ در جلوی کاروان در حرکت است. مداحی با نوای دلنشین در وصف امام‌رضا (ع) می‌خواند و با صدایش، دل‌ها بال‌وپر می‌گشایند و جلوتر از کاروان، راهی پنجره فولاد می‌شوند. بَه که عجب حال خوشی همراه کاروان است! توجه همه به‌سمت آن‌ها جلب شده است.

از هر نقطه حرم مطهر که می‌گذرند، دل همه زائرانی که در مسیرند، از سینه‌شان جدا و با کاروان راهی می‌شود. خیلی‌ها گوشی‌به‌دست مشغول فیلم‌برداری و عکاسی‌اند و خیلی‌ها در ذهنشان سؤال پیش آمده است که ماجرا چیست و این افراد چه کسانی هستند. هرچه جلوتر می‌رویم، جمعیت بیشتری به کاروان اضافه می‌شود. بعضی‌ها بی‌آنکه بدانند کجا می‌روند، دلشان را با این جمع گره زده و با آن‌ها همراه شده‌اند.

مجتبی کرمانشاهی هفت سال سابقه خدمت در بخش صندلی چرخ‌دار را دارد. با هر قدمی که برمی‌دارد، اشکی بر گوشه چشمش می‌نشیند. مانند زائری است که همراه او بعد از ماه‌ها مشرف شده است. او می‌گوید: «بهترین خدمتی که به زائران می‌توان کرد، همین همراهی است؛ به‌خصوص خدمت به کسانی که برای تشرف به حرم امام، دچار مشکل هستند. حس‌وحال ما در این لحظات از جنسی است که نمی‌توان آن را درک کرد، مگر اینکه در موقعیت قرار بگیرید».

بدرقه متبرک

کم‌کم همراه زائران و خادمان به صحن انقلاب می‌رسیم. با دیدن گنبد طلا و پنجره فولاد، چشمان زائران بارانی می‌شود. سکوت مداح و جمعیت، همه با این هدف است که زائران با آقای خود خلوت کنند. صندلی‌های چرخ‌دار یکی‌یکی به‌نوبت به‌سمت پنجره فولاد حرکت می‌کنند تا دلدادگان و عاشقان، بالاخره به وصال حضرت عشق برسند.

چنددقیقه‌ای را به رازونیاز مشغول می‌شوند و حاجاتشان را زیر لب نجوا می‌کنند. خادمان هم با صبوری، منتظر می‌مانند تا آن‌ها یک دل سیر زیارت کنند. دارالهدایه، ایستگاه پایانی حضور زائران در سه‌شنبه‌های زیارتی است.

در این نقطه از حرم شمس‌الشموس (ع)، زمزمه دعا و نیایش به گوش می‌رسد و زائران در فضایی معنوی به آرامش می‌رسند. بدرقه‌ای متبرکانه از خانه مهر حضرت به خانه زندگی، بخش پایانی این روز زیارتی است. بسته‌هایی به‌عنوان تبرک به میهمانان اهدا می‌شود و سپس خادمان تا ورودی بست شیخ‌طوسی، زائران را همراهی می‌کنند تا سوار بر وسایل نقلیه، راهی خانه شوند.