چند خطی راجع به عوارض هوش‌بری

به گزارش شهرآرانیوز روزانه صد‌ها و شاید هم هزاران جراحی سنگین در سراسر دنیا اتفاق می‌افتد که بدون استفاده از بیهوشی بدون شک هیچ کدام از آن‌ها امکان پذیر نیست. شاید برایتان جالب باشد که بدانید استفاده از چماق جزو نخستین روش‌های بیهوشی در دنیا محسوب می‌شد ه است که کم کم با پی بردن اطبا به خاصیت گیاهان، استفاده از موادی مانند الکل، مواد افیونی و گیاهانی با خاصیت مشابه در طبابت رواج پیدا می‌کند و پس از پیشرفت علم پزشکی هم، بیهوشی به یک رشته تخصصی تبدیل و باتوجه به نوع جراحی، شرایط و وضعیت بیمار از روش‌ها و مواد مختلفی برای این منظور استفاده می‌شود.

روش‌هایی که امروزه برای بیهوشی یا بی حسی استفاده می‌شوند،  به نسبت گذشته بسیار ایمن‌تر هستند، ولی همچنان عوارضی دارند که ممکن است مشکلاتی را برای بیمار ایجاد کنند. این موضوع وقتی تأمل برانگیزتر می‌شود که ما بدون ضرورت، خودمان را در معرض این خطر‌ها قرار می‌دهیم، مانند جراحی‌های زیبایی که این روز‌ها تعدادشان بیشتر از جراحی‌های ضروری است. مسئله‌ای که شاید اگر نگاه همه جانبه‌ای به آن داشته باشیم و سود و زیان را باهم ببینیم، تصمیم‌های متفاوت تری می‌گیریم. موضوعی که به مناسبت روز جهانی بیهوشی می‌خواهیم قدری بیشتر درباره آن باهم صحبت کنیم.

بیهوشی

بیهوشی نوعی خواب رفتن است که در آن مغز توانایی پاسخ گویی به سیگنال‌های درد را ندارد و‌ نمی‌تواند واکنش نشان بدهد.

انواع بیهوشی

بسته به نوع جراحی و مداخلات پزشکی از انواع مختلف بیهوشی‌ها استفاده می‌شود، ولی سه نوع کلی بیهوشی وجود دارد.

انواع مواد بیهوشی

این روز‌ها از مواد زیادی برای بیهوشی استفاده می‌شود که بسته به نوع بیماری و شرایط بیمار پزشک یا متخصص بیهوشی از آن‌ها استفاده می‌کند، مانند:

پروپوفول، اتومیدات و کتامین که جزو دارو‌های آرام بخش و خواب آور هستند و به صورت داخل وریدی برای القای بیهوشی عمومی استفاده می‌شوند.

لیدوکائین، میدوزولام یا ترکیبات افیونی که جزو بی حس کننده‌ها هستند و به صورت موضعی مصرف می‌شوند.

سوکسینیل کولین که جزو مسدود کننده‌های عصبی هستند و به صورت تزریقی استفاده می‌شوند.

اَشکال مواد بیهوشی

• تزریقی
• استنشاقی
• لوسیون‌های موضعی
• اسپری
• خوراکی
• قطره‌های چشمی
• چسب‌های پوستی
• پودر

عوامل خطرساز

عوارض جانبی در بیهوشی بیشتر از آنکه به مواد استفاده شده مربوط باشد، به نوع جراحی و وضعیت سلامت بدن برمی گردد، مانند اینکه افراد مسن عوارض جانبی بیشتری را تجربه‌ می‌کنند، ولی به طور کلی برخی عوامل خطر این عوارض را بیشتر می‌کنند، مانند

• سن زیاد
• سیگار کشیدن
• سابقه تشنج
• وقفه تنفسی انسدادی
• چاقی و اضافه وزن
• فشارخون بالا
• ابتلا به دیابت
• سابقه سکته
• داشتن مشکلات پزشکی مرتبط به قلب، شش‌ها یا کلیه‌ها
• استفاده از دارو‌هایی مانند آسپرین که خون ریزی را افزایش می‌دهند
• داشتن حساسیت‌های دارویی

مراقبت‌های پیش از بیهوشی

برای کاهش عوارض و خطر‌های بیهوشی لازم است که پیش از بیهوش شدن این مراقبت‌ها را انجام داد:

• تهیه فهرستی کامل از داروها، مکمل‌ها و مشکلات و بیماری‌های زمینه‌ای بیمار و ارائه آن به پزشک
• پرهیز از خوردن و آشامیدن دست کم هشت ساعت پیش از جراحی
• ترک سیگار دست کم یک روز پیش از جراحی
• پرهیز از مصرف مکمل‌های گیاهی به مدت یک تا دو هفته پیش از جراحی
• مصرف هرگونه دارو با نظر پزشک
• انجام آزمایش‌های کلی و تست بیهوشی پیش از جراحی

مراقبت‌های پس از بیهوشی

مراقبت‌های پس از بیهوشی به نوع بیهوشی بیمار بستگی دارد، برای نمونه در روش‌هایی که از بی حسی موضعی استفاده می‌شود، نیاز به مراقبت خاصی نیست، مگر پزشک خلاف آن را تشخیص بدهد، ولی اگر بیمار بیهوشی عمومی یا آرام بخش دریافت کرده باشد، به مراقبت بیشتری برای بهبودی نیاز دارد، مانند:

• بیمار حتما یک همراه و مراقب داشته باشد.
• باید خوب استراحت و مصرف مایعاتش را زیاد کند.
• در برخی شرایط باید به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت بدون حرکت بماند تا درگیر عوارضی مانند کمردرد یا سردرد شدید نشود.
• ۲۴ ساعت پس از بیهوشی باید از رانندگی و کار با تجهیزات حساس و همچنین مصرف الکل و دخانیات خودداری کند.
• ادامه مصرف دارو‌ها و مکمل‌ها باید براساس نظر پزشک باشد.

در ادامه حتما بخوانید نخستین جراحی کاشت الکترود در کشور در مغز دختر ۱۲ ساله انجام شد (۱ بهمن ۱۴۰۲)

یک در ۱۰۰۰ نفر

در هر ۱۰۰۰ نفر تقریبا یک یا دو نفر ممکن است در طول بیهوشی عمومی، هوشیار باشند و آنچه را اتفاق می‌افتد، به خاطر بیاورند.

اتر

«دی اتیل اتر» نخستین ماده بیهوش کننده‌ای است که از آن برای جراحی‌ها استفاده شده است.

یک تا ۲۴ ساعت

عوارض داروی بیهوشی بسته به دُز دریافتی، نوع ماده بیهوشی و روش آن و شرایطی که بیمار دارد می‌تواند از یک تا بیست وچهارساعت زمان ببرد.

۲ عارضه معمول پس از بیهوشی

ضعف شدید

ضعف، بی حالی و بی حسی از عوارض معمول و اذیت کننده پس از بیهوشی است که دمای پایین بدن، استرس‌های عمل، بی خوابی، خستگی ناشی از جراحی و ناشتا بودن در زمان عمل می‌تواند عامل بروز آن باشد.

هذیان گویی

هذیان گویی از عوارض معمول و طبیعی پس از بیهوشی کامل است که به علت گیج بودن بیمار پس از به هوش آمدن اتفاق می‌افتد. هرچه سن بیمار، مدت بیهوشی و دُز داروی بیهوش کننده بیشتر باشد، احتمال هذیان گویی بیشتر است.