ماه آسمان نگارگری | درباره استاد «رضا بدرالسما»

به گزارش شهرآرانیوز، دور تا دور قاب پر شده از گل و مرغ‌هایی که به شوق تماشای مغناطیس میانه تصویر، کشیده شده اند سمت نور. در دل قاب، از دل حریری شیشه‌ای مانند، هیبت مردی عرب به چشم می‌خورد که مثل یک منبع نور، به تمام موجودات اطراف خود از حیوان گرفته تا آدم‌هایی که به تماشا آمده اند، نور می‌پاشد.

چشم تیز کنی می‌توانی بال‌های سرگشته در آسمان آبی تصویر را دنبال کنی تا عرش، تا آخرین آسمان، تا نهایت خورشید. 
هرچه می‌بینی، خیر است و نور است و شفا، چنان که در ساحت مقدس ضامن آهو، هیچ شری راه پیدا نمی‌کند. بالای قاب به حدیث مبارک سلسله الذهب آراسته شده است و چشم مخاطب با صلوات خاصه امام رئوف در دیگر اضلاع قاب، تَر می‌شود. رنگ‌ها جان دارند انگار. آدم نگاه به تصویر که می‌کند، عطر رواق‌های حرم در سرش می‌پیچد و با چشم دل می‌توان آن چکه اشک‌های خالق اثر را در زمینه آبی آسمانش جست وجو کرد.

رضا بدرالسما، نگارگر وقایعی است که در سر هرکدام از ما به شکلی نقش می‌بندد، اما درک او از وقوع وقایع تاریخی، جوری بر صفحه سفید کاغذ مجسم می‌شود که انگار هزار هزار تصور جورواجور همگی در یک نقطه به هم می‌رسند. امام رضا (ع) توی سر همه ما، همان امام رضایی می‌شود که رضا بدرالسما به تصویر می‌کشد. نشانه‌ها و مفاهیم، گواهِ درک هنرمندانه و ارتباط عاطفی عمیق او با وقایع تاریخی است. 

خیر و شر هر دو به فراخور نگاه صاحب اثر و به واسطه نمادها، انعکاسی از روایات مذهبی است. حتی صلوات خاصه امام رضا (ع) با ترکیب خط و نقاشی، عین یک تکه کاشی فیروزه‌ای چشم نواز، آدم را هزارباره به زمزمه صلوات مخصوص ترغیب می‌کند. هر انحنایی که به خلق شاخه‌ای منجر شده، نزدیک به جوانه زدن است. پوستری دارد به مناسبت ولادت امام رضا (ع). جوری زائران، در میانه صحن انقلاب برابر ایوان طلا و سقاخانه تصویر شده اند که آدم صدای آن پسربچه‌ای که دنباله چادر مادرش را گرفته، می‌شنود. 

صدای نقاره خانه از قاب گل آذین شده تصویر بیرون می‌ریزد و تماشاگر، دلش دو رکعت نماز زیارت زیر آسمان حرم علی بن موسی الرضا (ع) می‌خواهد. رد چرایی این اتمسفر جاری در آثار رضا بدرالسما را بگیری می‌رسی به ارادت ویژه اش به اهل بیت (ع). می‌رسی به اولین نگاه اشک آلودش به

خانه خدا. می‌رسی به شب بیداری‌هایی که دور از چشم خانواده تا صبح قلم در رنگ می‌زد به امید روزی که سعادت و توفیق نگارگری آثار ملی مذهبی را داشته باشد. در نهایت هم خستگی یک عمر نگارگری به وقت هفتادسالگی زمانی از شانه‌های پرتلاشش زدوده شد که تصویر یکی از قاب هایش را با مضمون دعای سال تحویل ۱۳۸۷ در کنار رهبر معظم انقلاب به وقت عنوان پیام نوروزی دید. 

هرکجا انقلابی در دل مردم متدین ایران به وقوع می‌پیوست، دستان رضا بدرالسما به سراغ بوم نقاشی می‌رفت تا خالق تصویر ماندگار دیگری از نقاط عطف تاریخ معاصر باشد. مثل وقتی که خبر رسید در منا، قیامت شده و حجاج در لباس احرام به شهادت رسیده اند یا زمانی که خبر شهادت جگرسوز شهید حججی، ولوله‌ای در دل عشاق اباعبدا... انداخت.

 از واقعه غدیر خم بگیر تا ولادت امام حسین (ع) و شهادت حضرت زهرا (س) و مبعث رسول خدا (ص). هر سال هم عید غدیر که می‌شود یک شگفتی تازه خلق می‌کند و سال به سال با طرحی نو، ارادت خود را به ساحت مقدس امیرالمومنین (ع) و حضرت پیامبر (ص) به نمایش می‌گذارد.
او همان کسی است که وقتی جنگ شد، نه فقط با رانندگی آمبولانس و حمل پیکر شهدا و مجروحان، که گاه به گاه با هنر خود به خدمت لشکر اسلام می‌آمد. همین روحیه انقلابی اش بود که در مقاطع تاریخی گوناگون، خود را مقید به فعالیت‌های هنری کرد.

۲۵ آبان ۱۳۶۱ او یکی از هزاران شاهد خلق حماسه اصفهانی‌هایی بود که فوج فوج به استقبال پیکر صد‌ها تن شهید راه خدا به خیابان‌ها آمده بودند و هوا را از گلبرگ‌های پرپر شده پُر می‌کردند. پس به پیشنهاد رهبرمعظم انقلاب در سال ۱۳۸۹ همت کرد و حماسه ایثار مردم اصفهان را به تصویر کشید و به ایشان تقدیم کرد.

اثری که هم اکنون در موزه امام رضا (ع) نگهداری می‌شود. حالا رد سرانگشتان هنرمندانه او را می‌توان از ضریح حضرت مسلم بن عقیل و حبیب بن مظاهر گرفت و تا مقام حضرت اباالفضل (ع) در خیمه گاه و باب الرأس الشریف در حرم حضرت عباس (ع) دنبال کرد. 

میناکاری‌های ضریح حضرت موسی بن جعفر (ع) و امام جواد (ع)، نشان از سرپنجه‌های ذوق ناک او دارد و اگر به میناکاری‌های پنجره فولاد حرم حضرت معصومه (س) نگاه کنید می‌توانید نمونه‌ای از هنر جاودانه استاد بدرالسما را به تماشا بنشینید که امروز با دستان دخترش آمنه بار دیگر تکرار شده است تا میراث دار هنر بی تکرار پدرش باشد.

۳ اثر از رضا بدرالسما با موضوع رضوی

رضا بدرالسما در گفت وگویی درباره سه اثر شاخصش که با موضوع امام رضا (ع) تولید کرده است، چنین می‌گوید: «تابلو «ولایت عشق» روایت زمانی است که امام رضا (ع) به ایران تشریف می‌آورند و به نیشابور می‌رسند. مردم از ایشان می‌خواهند برای آن‌ها سخن بگویند و ایشان حدیث سلسله الذهب را قرائت می‌کنند. این اثر در ابعاد ۲.۲۵ در ۱.۷۰ و بزرگ‌ترین تابلویی است که در زمینه نگارگری تولید شده است. در تابلو «ضامن آهو» نیز حضرت امام رضا (ع) در گلستانی قرار دارند و آهویی به ایشان پناه آورده و نوری که روی گل‌ها و پرندگان دیده می‌شود، در واقع وام گرفته و ساطع شده از حضرت است که به موجودات می‌تابد. 

همچنین تابلو «تاک تزویر» به مناسبت شهادت حضرت رضا (ع) و با شیوه نقاشی ایرانی با تکنیک گواش و آبرنگ کار شده است. سعی کردم با استفاده از نشانه‌ها مفهوم را منتقل کنم. بیننده امام رضا (ع) و مأمون را در تصویر نمی‌بیند و از سمبل‌هایی مانند گنبد و خوشه انگور وام گرفته شده است.»

در ادامه حتما بخوانید درباره محمدهاشم ظریف تبریزیان، نگارگر مدفون در حرم مطهر رضوی