ضرورت توجه به منظومه محتوایی زیارت
راهبرد‌ها در حوزه محتوایی زیارت باید از طریق اندیشکده‌ها و شورا‌های اندیشه‌ورزی با حضور صاحب‌نظران کلیدی و کارشناسان مرتبط به‌ویژه از خراسان رضوی تدوین شود.
زیارت امام‌رضا (ع) انحصاری‌ترین ظرفیت جمهوری اسلامی و بزرگترین مزیت نظام اسلامی برای امیدآفرینی و سرمایه اجتماعی است که باید بخش مهمی از منابع فکری، بودجه‌ای و... نسبت به آن، جهت‌گیری شود. گره‌زدن شئونات مختلف زندگی زائران و مجاوران مانند رونق کسب‌وکار، شفای بیماران، موفقیت در تحصیل، ازدواج موفق، حل اختلافات خانوادگی و فامیلی و... به امام رضا (ع) بیانگر این امیدآفرینی و منبع سرمایه اجتماعی است.
راهبرد‌ها در حوزه محتوایی زیارت باید از طریق اندیشکده‌ها و شورا‌های اندیشه‌ورزی با حضور صاحب‌نظران کلیدی و کارشناسان مرتبط به‌ویژه از خراسان رضوی تدوین شود. جهت تدوین مناسب‌تر منظومه محتوایی زیارت، لازم است در سه حوزه، مطالعه و پیمایش دقیق صورت گیرد.
اول: فهرستی از دانسته‌های مردم درباره امام‌رضا (ع) و زیارت و سنجش نگرش آنان در بُعد «اطلاعاتی و شناختی» تا بر اساس آن، طرح‌ها و برنامه‌ها، عملیاتی شود. مفرداتی، چون موضوع نماز باران، عید فطر، جریان اباصلت، والدین و فرزندان امام و درمجموع اطلاعات عمومی. ممکن است بر اساس این پیمایش به مؤلفه‌هایی رسید که باید دانسته‌های زائران از آنها ارتقا یابد.
دوم: بررسی گزاره‌هایی که از امام‌رضا (ع) در ذهن مردم تثبیت شده است. مثلا یک گزاره درباره حضرت اباعبدا... (ع) این است که ایشان خود و خانواده و اطرافیانشان را قربانی احیای دین خدا کردند. حال باید بدانیم چه گزاره‌هایی از امام‌رضا (ع) در ذهن مردم وجود دارد و چه گزاره‌هایی باید با پرداخت‌های فرهنگی و رسانه‌ای در فکر و ذهن مردم، رسوب کند.
سوم: مطالعه در‌زمینه تغییر در رفتار و عمل زائران امام‌رضا (ع) است؛ اینکه زیارت معصوم (ع) چه تغییراتی باید در رفتار زائر ایجاد کند؟ آیا مثلا منجر به خواندن نماز اول وقت، رعایت اخلاق و ادب، همدلی و مواسات، رزق و روزی حلال، رأفت و بخشش، دستگیری از نیازمندان و... می‌شود؟
گفتگو‌های نخبگانی به‌صورت کرسی‌های آزاداندیشی در محیط‌های حوزوی و دانشگاهی و نیز گفتگو‌ها و میزگرد‌ها (با کمی چاشنی چالشی) در رسانه‌ها در حوزه کم‌وکیف زیارت علاوه بر نخبگان در میان عموم مردم نیز جایگاه دارد. منظومه محتوایی زیارت، همچنین باید ناظر به دو سطح «نخبگانی» (مفاهیم، اقتصاد، مزیت‌ها، فرصت‌ها، تهدیدها، دیپلماسی زیارت، زیرساخت‌ها، تأثیرات جهانی-امتی، نقش در ارتقای تمدن ایرانی و...) و «عمومی» (ویژگی‌های حضرت‌رضا (ع)، سبک زندگی رضوی، آداب زیارت، آداب میزبانی و مهمانی و...) باشد. چرایی کم‌رنگ‌بودن مقوله مهم زیارت در برنامه هفتم توسعه کشور و توسعه کمی و کیفی آن، باید مورد مطالبه جدی قرار گیرد.
لازم است وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و ارگان‌های جمهوری اسلامی نسبت به مقوله زیارت امام‌رضا (ع) دغدغه، مسئولیت‌پذیری و هم‌افزایی بسیار بیشتری داشته باشند و مطالبه‌گری درباره ایفای این مسئولیت، موردتوجه باشد. لازم است بر نشانه‌های عینی زیارت که اجتماع‌محور و به‌ویژه خانواده‌محور است، در منظومه محتوایی زیارت تأکید بیشتری شود.
سیمای لطیف و رحمانی تشیع و ائمه‌اطهار (ع) باید در برنامه‌های مرتبط با زیارت، نمود داشته باشد. زائران و مجاوران به ارائه طرح‌های خلاقانه و ایده‌های جدید با موضوع زیارت کیفی، تشویق شوند و این طرح‌ها و ایده‌ها در بانک‌های مربوطه نگهداری و پس از پردازش و فراوری، عملیاتی شوند.
القاب و ویژگی‌های خاص حضرت رضا (ع) به‌ویژه «انیس‌النفوس» ناظر به شرایط روز باید در منظومه محتوایی، برجسته شود. اینکه حرم مطهر امام‌رضا (ع) با توجه به توسعه غربی شهر، درحال خارج‌شدن از مرکزیت مشهد است و در حاشیه قرار می‌گیرد، یک آسیب بزرگ است که باید مدنظر قرار بگیرد. در منظومه محتوایی از ظرفیت میلیون‌ها زائر خارجی و این جامعه هدف مهم، نباید غافل شد. شایسته است ابعاد اجتماعی، معرفتی، تاریخی و تمدنی زیارت، در این منظومه، برجسته شود.
«ساختار و کمیت» زیارت نباید در کنار «محتوا و کیفیت» مورد غفلت قرار بگیرد؛ چه اینکه از درون کمیت می‌توان کیفیت‌های بی‌بدیلی استخراج کرد. تداوم آثار زیارت در زندگی زائر قطعا باید یکی از مهم‌ترین بخش‌های این منظومه باشد. تنوع قومی، نژادی، دینی مذهبی، شغلی، سنی، تحصیلی، جغرافیایی و... زائران امام‌رضا (ع) بی‌نظیر است که می‌تواند وحدت‌بخش کشور در عرصه‌های ملی و بین‌المللی باشد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
